Theo đại diện Petrovietnam, trong bối cảnh kinh tế thế giới đang chuyển dịch mạnh dưới tác động của khoa học - công nghệ, yêu cầu mới đặt ra cho các quốc gia là phải chuẩn bị lực lượng lao động có tư duy số, năng lực khoa học và khả năng thích ứng với những ngành nghề của tương lai. Xu hướng này lan rộng trên nhiều lĩnh vực, từ năng lượng, công nghiệp cho đến nông nghiệp, nơi những mô hình sản xuất, canh tác dựa trên công nghệ cao ngày càng phổ biến.
Ông Trần Quang Dũng, Phó Bí thư thường trực Đảng ủy Petrovietnam chia sẻ về ý nghĩa của chương trình STEM Innovation Petrovietnam. Ảnh: PVCFC
Nhận diện sớm vai trò của tri thức mới trong quá trình phát triển đất nước, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc Gia Việt Nam (Petrovietnam) đã phát động chương trình 100 phòng học STEM trên phạm vi toàn quốc. Mục tiêu của chương trình là nhằm tạo dựng môi trường giáo dục giúp thế hệ trẻ tiếp cận khoa học - công nghệ ngay từ trung học cơ sở và trung học phổ thông. Chương trình là bước đi mang tính chiến lược, gắn kết giữa phát triển tri thức và phát triển kinh tế, thể hiện tầm nhìn dài hạn của tập đoàn đối với tương lai nguồn nhân lực Việt Nam.
Trong chiến dịch này, Tổng công ty Phân bón Dầu khí Cà Mau - CTCP (PVCFC) là đơn vị thành viên hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp cũng chủ động triển khai tài trợ mô hình này, đặc biệt tại các tỉnh nông nghiệp, nơi khoa học công nghệ có thể tạo ra sự thay đổi rõ nét nhất. Sự chủ động của doanh nghiệp vừa thể hiện tinh thần hưởng ứng Petrovietnam, vừa phản ánh cách nhìn nhận về nền nông nghiệp hiện đại. Đơn vị xác định đúng nhu cầu chuyển đổi của ngành để lựa chọn cách đầu tư có trọng tâm, đúng địa bàn và mang tính tác động dài hạn.
Các học sinh trải nghiệm không gian phòng học STEM. Ảnh: PVCFC
Theo đó, công ty triển khai mô hình phòng học STEM trị giá hơn ba tỷ đồng mỗi phòng tại trường THPT Võ Văn Kiệt (Cà Mau). Mỗi phòng được trang bị đầy đủ thiết bị thí nghiệm hóa - sinh, robot lập trình, mô hình IoT, kính hiển vi hiện đại, bộ cảm biến môi trường và phần mềm mô phỏng. Để phòng học hoạt động hiệu quả, giáo viên được đào tạo chuyên sâu, chuẩn hóa quy trình vận hành và xây dựng các chủ đề dạy học gắn với thực tế.
Công trình do PVCFC tài trợ chính thức khánh thành, ngày 15/11 trở thành phòng thứ 4 trong chiến dịch của doanh nghiệp. Ngôi trường nằm trong vùng chuyên canh nông nghiệp, nơi học sinh có nhiều tiềm năng nhưng ít cơ hội tiếp cận công nghệ. Tại đây, các em lần đầu lập trình robot, làm quen AI và trải nghiệm mô hình thực nghiệm ngay trong trường học. Những trải nghiệm này giúp các em hình dung rõ hơn về tương lai nghề nghiệp gắn với khoa học - công nghệ.
Ban Giám hiệu nhà trường đánh giá, phòng STEM tạo động lực để giáo viên đổi mới phương pháp giảng dạy, chuyển từ truyền thụ kiến thức sang gợi mở tư duy. Giáo viên bộ môn cho biết, họ có thêm công cụ xây dựng bài giảng tích hợp, trong khi học sinh thích thú với trải nghiệm "học bằng tay, hiểu bằng thực hành".
Các đại biểu tham quan giờ thực hành lập trình robot - một trong những nội dung trọng tâm của phòng học STEM do công ty tài trợ. Ảnh: PVCFC
Trước đó, PVCFC cũng bàn giao ba phòng học tại Đồng Tháp, ngoài ra đang hoàn thiện một phòng tại Thanh Hóa và một phòng tại Hưng Yên. Đơn vị cũng chuẩn bị triển khai thêm hai phòng tại Cà Mau và ba phòng tại Tây Ninh. Như vậy, tổng cộng 11 phòng học STEM sẽ đi vào vận hành trong năm nay, cho thấy mức đầu tư nghiêm túc và đúng trọng tâm của doanh nghiệp trong chương trình 100 phòng STEM của Petrovietnam.
Theo đại diện doanh nghiệp, việc ưu tiên các tỉnh có tỷ trọng nông nghiệp cao thể hiện hướng tiếp cận có chiều sâu: đầu tư tri thức tại chính những nơi sẽ trở thành lực lượng lao động chủ lực của ngành. Khi học sinh vùng thuần nông tiếp cận khoa học - công nghệ từ sớm, quá trình chuyển đổi của ngành không chỉ diễn ra ở phương thức sản xuất mà bắt đầu từ năng lực của con người. Tư duy này phù hợp với thông điệp "Ươm mầm tri thức mới - năng lượng sáng tạo cho tương lai Việt". Theo đó, tri thức mới không phải yếu tố bổ trợ mà là điều kiện tiên quyết giúp nông nghiệp bước vào giai đoạn phát triển dựa trên công nghệ và dữ liệu.
"Khi thế hệ trẻ ở các vùng nông nghiệp được tiếp cận tư duy khoa học và phương pháp học hiện đại, chúng ta không đơn thuần hỗ trợ giáo dục, mà đang chuẩn bị nền tảng để ngành nông nghiệp Việt Nam bước vào tương lai với đội ngũ nhân lực tự tin và chủ động hơn", đại diện nói.
Đại diện cho biết thêm, trong bối cảnh chuyển đổi năng lực quốc gia, việc doanh nghiệp tham gia giáo dục theo hướng bài bản và có chiều sâu như PVCFC sẽ góp phần tạo dựng nền tảng tri thức. Từ các phòng học STEM tại Đồng Tháp, Thanh Hóa, Hưng Yên đến Cà Mau hay Tây Ninh, tri thức mới đang được gieo mầm từ những vùng đất xa trung tâm, nhưng lại là nơi cần sự thay đổi nhất.
Ở nhiều địa phương, đặc biệt là vùng nông thôn, giáo dục STEM vẫn là thách thức lớn khi cơ sở vật chất còn thiếu, phòng thí nghiệm chưa đồng bộ, giáo viên chưa được đào tạo sâu về phương pháp dạy tích hợp. Điều đó khiến học sinh ít cơ hội tiếp xúc với thực nghiệm, yếu tố cốt lõi để hình thành tư duy khoa học và khả năng sáng tạo.
Đại diện lãnh đạo tỉnh Cà Mau, lãnh đạo Petrovietnam và các đại biểu thực hiện nghi thức khánh thành, bàn giao phòng học STEM trị giá hơn ba tỷ đồng cho trường THPT Võ Văn Kiệt. Ảnh: PVCFC
Trong khi đó ở nhiều quốc gia, giáo dục STEM đã trở thành trọng tâm của chương trình phổ thông. Phương pháp này là cách tiếp cận tích hợp giữa khoa học (Science), công nghệ (Technology), kỹ thuật (Engineering) và toán học (Mathematics), nhằm giúp học sinh hình thành tư duy logic, phản biện, khả năng giải quyết vấn đề bằng chứng cứ, và năng lực vận dụng kiến thức vào tình huống thực tiễn. Bên cạnh đào tạo kiến thức, mô hình này nhấn mạnh "học qua làm", coi thực nghiệm, thử nghiệm và sáng tạo là trung tâm của quá trình học tập.
Các nghiên cứu quốc tế cũng chỉ ra rằng những học sinh được tiếp cận STEM từ sớm có khả năng thích ứng công nghệ tốt hơn. Các học sinh này cũng có khả năng hiểu sâu vấn đề hơn và có xu hướng lựa chọn các ngành nghề liên quan đến khoa học - công nghệ - kỹ thuật trong tương lai.
Đại diện PVCFC cho biết, nông nghiệp Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi xanh, yêu cầu về nhân lực có khả năng phân tích dữ liệu, vận hành thiết bị thông minh, hiểu các quy trình sinh học - môi trường ngày càng rõ rệt. Khoảng trống này chính là lý do để một doanh nghiệp nông nghiệp như Phân Bón Cà Mau lựa chọn đầu tư vào phương pháp giáo dục hiện đại này. Không chỉ dừng ở quan điểm "đóng góp xã hội", đơn vị tiếp cận mô hình giáo dục hiện đại này như nhiệm vụ chiến lược: phát triển nguồn nhân lực cho chính tương lai ngành nông nghiệp.
"Bởi khi khoa học, dữ liệu và công nghệ đã trở thành trụ cột mới của sản xuất, thì những người trẻ hôm nay sẽ là những kỹ sư nông nghiệp, chuyên gia môi trường, nhà phân tích công nghệ hay những nông dân thế hệ mới - những người trực tiếp vận hành nền nông nghiệp thông minh của Việt Nam sau này", đại diện nói.
