Video: Bộ Quốc phòng Nga/TASS
Được các đơn vị thuộc Tập đoàn quân ‘Vostok’ sử dụng, TOS-1A không chỉ là vũ khí chiến thuật mà còn là biểu tượng của công nghệ quân sự tiên tiến, với khả năng phá hủy các cứ điểm kiên cố và gây thiệt hại nghiêm trọng cho đối phương.
Công nghệ và sức mạnh của TOS-1A (Solntsepyok - Mặt trời rực cháy)
TOS-1A là hệ thống pháo phản lực nhiệt áp hạng nặng do Liên Xô (nay là Nga) phát triển vào những năm 1980 và được cải tiến đáng kể trong phiên bản hiện tại.
Hệ thống này được thiết kế để tiêu diệt các mục tiêu kiên cố như hầm trú ẩn, lô cốt, và các vị trí phòng thủ của đối phương. TOS-1A được gắn trên khung gầm xe tăng T-72, kết hợp giữa tính cơ động của xe tăng và sức mạnh hủy diệt của đạn nhiệt áp.
Hệ thống bao gồm một bệ phóng với 24 ống phóng rocket (giảm từ 30 ống so với phiên bản TOS-1 gốc), có khả năng phóng các rocket nhiệt áp 220mm trong thời gian ngắn.
Mỗi rocket mang đầu đạn nhiệt áp, tạo ra vụ nổ với nhiệt độ cực cao (lên tới hàng nghìn độ C) và sóng xung kích mạnh, phá hủy mọi thứ trong bán kính lớn, kể cả các công sự kiên cố nhất.
Công nghệ nhiệt áp (thermobaric) là yếu tố cốt lõi khiến TOS-1A trở nên đặc biệt. Không giống như các loại đạn nổ thông thường, đạn nhiệt áp hoạt động theo hai giai đoạn.
Giai đoạn 1: Đầu đạn phát tán một đám mây nhiên liệu dễ cháy vào không khí.
Giai đoạn 2: Đám mây này được kích nổ, tạo ra vụ nổ nhiệt độ cao kết hợp với sóng xung kích mạnh, tiêu diệt mục tiêu bằng nhiệt và áp suất.
Hiệu ứng này đặc biệt hiệu quả trong việc phá hủy các mục tiêu ẩn nấp trong hầm trú ẩn, công sự, hoặc các khu vực địa hình phức tạp. Sóng xung kích có thể len lỏi vào các khe hở, hang động, và không gian kín, khiến đối phương gần như không có cơ hội sống sót.
Theo Bộ Quốc phòng Nga, trong các cuộc tấn công gần Novopavlivka, thuộc vùng Donetsk, Ukraine, TOS-1A đã phá hủy hoàn toàn các cứ điểm của Lực lượng Vũ trang Ukraine, bao gồm hầm trú ẩn và vị trí bố trí vũ khí.
Một số đặc điểm kỹ thuật của TOS-1A
TOS-1A gồm 24 ống phóng rocket 220mm; tầm bắn từ 400m đến khoảng 6km (phiên bản cải tiến có thể lên tới 10km).
Đầu đạn rocket nhiệt áp, gây hiệu ứng hủy diệt trong bán kính lên tới hàng trăm mét.
Khung gầm dựa trên xe tăng T-72, đảm bảo khả năng cơ động và chống chịu tốt trên chiến trường.
TOS-1A được trang bị hệ thống ngắm bắn hiện đại, cho phép tấn công chính xác dựa trên dữ liệu tình báo.
TOS-1A do một kíp xe gồm 3 người vận hành, với khả năng triển khai nhanh chóng và rút lui an toàn sau khi phóng rocket. Hệ thống này thường hoạt động dưới sự hỗ trợ của các đơn vị trinh sát để xác định chính xác mục tiêu, như đã được áp dụng trong các cuộc tấn công gần Novopavlivka (vùng Donetsk, Ukraine).
Ứng dụng trên chiến trường
Theo TASS, The Other Ukraine, và Vesti, TOS-1A đã được sử dụng hiệu quả trong các chiến dịch quân sự tại Donbass (miền đông Ukraine), đặc biệt là gần Novopavlivka. Các đơn vị trinh sát Nga xác định tọa độ của các cứ điểm Ukraine, sau đó TOS-1A được triển khai để phóng rocket nhiệt áp, phá hủy hoàn toàn các công sự kiên cố và gây thiệt hại lớn về nhân lực và trang thiết bị.
Hệ thống này đặc biệt phù hợp với chiến thuật của Nga tại Donbass, nơi các vị trí phòng thủ cố định của đối phương là mục tiêu chính. Sức tàn phá của TOS-1A không chỉ nằm ở khả năng phá hủy vật chất mà còn ở tác động tâm lý, khiến đối phương mất tinh thần trước sức mạnh áp đảo của vũ khí nhiệt áp.
Tầm quan trọng trong tác chiến hiện đại
TOS-1A không chỉ là vũ khí chiến thuật mà còn là biểu tượng của sự phát triển công nghệ quân sự Nga. Trong bối cảnh các cuộc xung đột hiện đại ngày càng tập trung vào việc phá hủy các mục tiêu kiên cố và phòng thủ cố định, TOS-1A mang lại lợi thế đáng kể cho các lực lượng sử dụng nó.
Các chiến dịch gần Novopavlivka cho thấy hệ thống này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các lực lượng mặt đất, mở đường cho các cuộc tiến công và làm suy yếu khả năng phòng thủ của đối phương.
Tuy nhiên, việc sử dụng TOS-1A cũng đặt ra các câu hỏi về đạo đức và luật pháp quốc tế, đặc biệt khi các vũ khí nhiệt áp có thể gây thiệt hại trên diện rộng. Điều này đòi hỏi các lực lượng sử dụng phải cân nhắc kỹ lưỡng để tránh các hậu quả không mong muốn.
Hệ thống pháo phản lực nhiệt áp TOS-1A là một trong những vũ khí đáng sợ nhất trên chiến trường hiện đại, với khả năng phá hủy vượt trội và tính cơ động cao. Các cuộc tấn công gần Novopavlivka là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của hệ thống này trong việc tiêu diệt các cứ điểm kiên cố và hỗ trợ các chiến dịch quân sự.
Với công nghệ tiên tiến và vai trò chiến lược, TOS-1A tiếp tục là một yếu tố quan trọng trong kho vũ khí của Nga, định hình cách thức tác chiến trong các cuộc xung đột hiện đại.
