Sáng 25/5, phát biểu thảo luận tại tổ về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân (Đoàn TP.HCM) trăn trở khi thực tế hiện nay nhiều người lao động làm việc đủ thời gian, đóng đủ tiền bảo hiểm xã hội nhưng về hưu lương không đủ sống.
“Tôi từng gặp cử tri quận Bình Tân, có người lao động mấy chục năm, thậm chí Phó chủ tịch Công đoàn quận khi nghỉ hưu nhận lương hưu 2,5 triệu - 3 triệu đồng/tháng, lại phải đi làm thêm vì không đủ sống... Chúng ta cần phải xem lại...”, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân nói.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân.
Ông Nhân đề nghị cải cách tiền lương nên xác định mức tiền lương tối thiểu nhằm đảm bảo mức sống, nếu không sau đó, công chức sẽ rất khó khăn, mà đặc biệt là người lao động.
Thời gian qua, kinh tế cũng phát triển nhiều thành tựu hơn, GDP bình quân đầu người trên 4.000 USD. Do vậy, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cho rằng cần phải xác định lại nguyên tắc trả lương cho người lao động. Nguyên tắc trả lương phải đảm bảo người đi làm ngoài nuôi mình, cần nuôi được gần thêm một người để họ còn nuôi con, cha mẹ mình lúc về già.
Ở góc độ nhân lực ngành Y tế, đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan (Đoàn TP.HCM) chia sẻ, nhiều bác sĩ, dược sĩ mới ra trường, lương cũng không đủ sống.
Tuy nhiên việc tăng lương không chỉ phụ thuộc vào cơ quan bảo hiểm cân đối, thực tế mức đóng bảo hiểm ở Việt Nam còn thấp, nhưng muốn tăng lên không dễ. Với mức đóng khá thấp như hiện nay, đôi khi người phải đóng bảo hiểm còn “xù” không đóng, cơ quan bảo hiểm không làm được gì.
Theo bà Lan, không chỉ những người về hưu, ngay cả người đang lao động như bác sĩ, dược sĩ mới ra trường, lương cũng không đủ sống.
"Nhà nước cải cách tiền lương bằng cách nâng mức lương cơ bản, mỗi lần tăng thêm vài trăm nghìn đồng cho 1 hệ số. Tuy nhiên chưa tính đến những người mới đi làm, hệ số thấp nên số tiền tăng lên cũng không nhiều, không có tích lũy. Trong khi đây là những người cần tích lũy vốn để lấy vợ, lấy chồng, sinh con…
Như vậy, chúng ta vẫn bị “chủ nghĩa bình quân” khi tính lương, triệt tiêu động lực cố gắng, cống hiến của người trẻ, "còn nhiều vị trí người có thâm niên, làm lâu năm cao càng thêm cao và giá trị mang lại không cao", nữ đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nhấn mạnh.
Ngày 22/5, báo cáo trước Quốc hội, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh, thời gian tới, Chính phủ đặt mục tiêu thực hiện hiệu quả chính sách với người có công, trợ giúp xã hội, an sinh xã hội, giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân. Chính phủ sẽ theo dõi sát tình hình người lao động bị mất việc, giảm giờ làm để có phương án hỗ trợ phù hợp.
Theo Nghị quyết 27 năm 2018 của Trung ương, việc cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang dự kiến thực hiện vào tháng 7/2021. Tuy nhiên, do đại dịch COVID-19, chủ trương này phải lùi. Tại kỳ họp tháng 11/2022, Quốc hội yêu cầu Chính phủ năm 2023 trình cấp có thẩm quyền lộ trình cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27.
Theo Nghị định năm 2004, lương công chức, viên chức được tính bằng lương cơ sở nhân hệ số lương. Với mức lương cơ sở 1,49 triệu đồng hiện hành, mức lương cao nhất của công chức (loại A1, nhóm 1, bậc 6) là 11,92 triệu đồng/tháng; mức thấp nhất (loại C, nhóm 3, bậc 1) là 2,01 triệu đồng/tháng.
Từ 1/7 khi lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng thì mức lương cao nhất của công chức là 14,4 triệu đồng/tháng; mức thấp nhất là 2,43 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, lương tối thiểu vùng theo tháng áp dụng cho lao động tại các doanh nghiệp ở vùng 1 là 4,68 triệu đồng; vùng 2 là 4,16 triệu đồng; vùng 3 là 3,64 triệu đồng; vùng 4 là 3,25 triệu đồng.
Bảo hiểm Xã hội Việt Nam công bố, giai đoạn 2016-2022, cả nước đã giải quyết gần 763 nghìn người hưởng lương hưu (trung bình mỗi năm giải quyết đối với khoảng 109 nghìn người). Trong đó, khoảng 420 nghìn người đạt tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, chiếm tỷ lệ 55,2% số người được giải quyết hưởng chế độ hưu trí.
Hiện nay, ngành Bảo hiểm đang thực hiện chi trả cho khoảng 2,7 triệu người hưởng lương hưu. Trong tổng số người hưởng này, phần lớn có mức hưởng từ 3 triệu đồng/tháng đến dưới 7 triệu đồng/tháng với gần 1,9 triệu người (chiếm 68,3% tổng số người hưởng lương hưu trên cả nước).
