Từ cát trắng đến đường băng huấn luyện
Từ tháng 8.2024, sân bay quân sự Phan Thiết (P.Mũi Né, tỉnh Lâm Đồng) chính thức đi vào hoạt động, đánh dấu cột mốc quan trọng trong hành trình mở rộng huấn luyện bay của Quân chủng Phòng không - Không quân (PK-KQ) trên vùng trời Duyên hải Nam Trung bộ. Đơn vị đầu tiên tiếp quản và vận hành sân bay là Trung đoàn Không quân 920 (Trung đoàn 920), một trong những đơn vị nòng cốt thuộc Trường Sĩ quan không quân, với nhiệm vụ đặc biệt: đào tạo những người lính bay tương lai của lực lượng không quân Việt Nam.
Những ngày đầu tháng 11.2025, trong khu doanh trại khang trang giữa gió cát Phan Thiết, không khí làm việc tại Trung đoàn 920 căng tràn sức sống. Toàn đơn vị vừa tất bật chuẩn bị lễ kỷ niệm 50 năm thành lập (ngày 12.11), vừa khẩn trương triển khai các ban bay huấn luyện.
Giữa bộn bề công việc, đại tá Nguyễn Hàm Kiên, Phó trung đoàn trưởng - Tham mưu trưởng, nở nụ cười hiền hậu khi đón PV Thanh Niên: "Sân bay này còn rất mới, tinh thần của đơn vị luôn sẵn sàng, luôn chủ động với mọi nhiệm vụ được giao".
Phi đội 2 do thiếu tá Doãn Văn Cảnh chỉ huy trong giờ huấn luyện
ẢNH: QUỐC HANH
Phi công Trần Tuấn Anh tại buồng tập bay mô hình 3D
ẢNH: QUỐC HANH
Theo trung tá Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ nhiệm Chính trị Trung đoàn 920, khi trung đoàn tiếp quản và tổ chức huấn luyện tại sân bay Phan Thiết, nhiều hạng mục hạ tầng vẫn đang hoàn thiện. Tuy cơ sở còn mới nhưng cán bộ, học viên đã khắc phục khó khăn, làm tốt mọi nhiệm vụ cấp trên giao. Nhiệm vụ trọng tâm của trung đoàn là đào tạo phi công quân sự, những người làm chủ bầu trời trong tương lai.
Tại khu huấn luyện, hàng dãy máy bay huấn luyện hiện đại xếp cánh đều tăm tắp. Trong nhà để máy bay, thiếu tá Doãn Văn Cảnh, Chính trị viên Phó phi đội 2, đang tỉ mỉ hướng dẫn học viên kiểm tra từng chi tiết kỹ thuật: cánh quạt, bánh lái, càng đáp… Mọi thao tác phải được thực hiện chuẩn xác và báo cáo dõng dạc, rành mạch bằng tiếng Anh theo tiêu chuẩn quốc tế.
Cùng với thiếu tá Cảnh là hai giảng viên bay Đỗ Quang Nhật và Nguyễn Nam Thái, những phi công được đào tạo từ nước ngoài về. "Đây là bài học cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng, giúp học viên làm quen với quy trình kiểm tra trước mỗi chuyến bay", thiếu tá Cảnh nói, giọng dõng dạc át cả tiếng động cơ đang thử máy ngoài sân.
Mỗi chiếc máy bay được giao cho một tổ kỹ thuật và phi công phụ trách. Công tác bảo dưỡng, kiểm tra, ghi nhận đều được thực hiện nghiêm ngặt theo chuẩn quốc tế, có sự hướng dẫn của chuyên gia trong giai đoạn chuyển giao công nghệ.
Học bay trong buồng tập 3D
Không chỉ huấn luyện trên không, học viên còn được rèn luyện kỹ năng qua buồng tập lái 3D hiện đại, mô phỏng dòng máy bay IAK-52. Trong căn phòng mát lạnh, 10 học viên im phăng phắc, chỉ nghe tiếng động cơ "gầm gừ" từ độ cao 1.000 m, trên bầu trời của Mũi Né - Phan Thiết. Phi công Trần Tuấn Anh, giảng viên hướng dẫn, giới thiệu: "Mỗi học viên phải thực hành đủ các bài bay trong buồng tập. Mọi thao tác, quy trình đều được thiết kế như trong điều kiện thật".
Ngồi vào buồng lái mô hình, PV Thanh Niên trải nghiệm cảm giác "cất cánh" giữa bầu trời Phan Thiết. Màn hình hiển thị bãi biển Mũi Né hiện ra, chiếc máy bay "chao nghiêng" rồi hạ cánh nhẹ nhàng xuống đường băng. Trải nghiệm chân thực đến nghẹt thở: từng rung động, từng tiếng gió rít đều được tái hiện hoàn hảo, khiến nhịp tim người trải nghiệm đập dồn theo mỗi động tác điều khiển của phi công. Phi công Trần Tuấn Anh vừa điều khiển vừa giới thiệu: "Bên dưới là vùng biển Mũi Né, phía trước mặt là khu vực xã Thiện Nghiệp cũ (thuộc TP.Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận trước đây - PV)… và chúng ta đang quay trở lại đường băng để hạ cánh…".
Đại tá - Trung đoàn trưởng Nguyễn Ngọc Đô giao nhiệm vụ bay lúc 5 giờ sáng
ẢNH: QUỐC HANH
Học viên cẩn thận ghi chép tọa độ bay
ẢNH: QUỐC HANH
Hiện Trung đoàn 920 có nhiều buồng tập lái mô hình 3D như vậy. "Đây là một trong những bài học bắt buộc trong đào tạo phi công ở sân bay quân sự Phan Thiết", phi công Trần Tuấn Anh giới thiệu.
Đúng 14 giờ, phòng giao nhiệm vụ bay chật kín. Đại tá Nguyễn Ngọc Đô, Trung đoàn trưởng, trong bộ đồ bay màu xanh, lắng nghe từng báo cáo ngắn gọn từ các bộ phận: kỹ thuật, khí tượng, hậu cần... "Không chỉ kỹ thuật, mà cả suất ăn, đồ uống của phi công cũng phải được kiểm soát chặt chẽ," ông nhắc nhở, giọng trầm nhưng dứt khoát.
Dưới các dãy ghế, những học viên trẻ miệt mài đo tọa độ, ghi chép lộ trình bay vào sổ. Mọi thứ diễn ra trong sự tập trung tuyệt đối, bởi chỉ một sai số nhỏ cũng có thể khiến cả chuyến bay gặp nguy hiểm.
Khi buổi giao nhiệm vụ kết thúc, các phi đội tỏa ra khu kỹ thuật, kiểm tra lại máy bay. Những thao tác nhanh gọn, dứt khoát và đồng bộ của 41 học viên năm 3, năm 4 khiến người quan sát phải khâm phục. Từng cử chỉ, từng câu khẩu lệnh đều chuẩn mực, nhịp nhàng như một bản hành khúc hoàn hảo.
4 giờ sáng thức giấc đi bay!
Đêm ở sân bay Phan Thiết yên tĩnh đến kỳ lạ. Ánh đèn pha hắt lên những công trình còn thơm mùi sơn mới. Đại tá Nguyễn Hàm Kiên dặn PV: "Anh ngủ sớm để sáng mai dậy từ 4 giờ dự buổi giao nhiệm vụ bay trước khi bay thật".
4 giờ sáng, chuông báo thức vang lên. Tất cả cán bộ, học viên nhanh chóng tập trung. Trong bóng đêm nhạt, đại tá Nguyễn Ngọc Đô cùng ban chỉ huy đã có mặt, tay cầm sổ, nghe từng báo cáo ngắn gọn. "Tuyệt đối tuân thủ quy định huấn luyện, tuân lệnh phi công chính. Chúc các đồng chí có ban bay an toàn, thành công tốt đẹp!", giọng đại tá Đô vang vọng giữa sân bay.
Máy bay IAK-52 cất cánh trên đường băng sân bay quân sự Phan Thiết
ẢNH: QUỐC HANH
5 giờ sáng, mặt trời vừa nhô lên khỏi đường chân trời, những tia sáng đầu tiên chiếu lên những đôi cánh thép. Các phi đội xếp hàng nghiêm trang tiến về khu nhà để máy bay. Cả Trung đoàn trưởng Nguyễn Ngọc Đô và Phó trung đoàn trưởng Nguyễn Hàm Kiên đều cùng đội hình của các phi đội ra tiếp nhận máy bay.
Tại khu kỹ thuật, phi công Doãn Văn Cảnh dẫn đầu tổ bay đầu tiên, nhận bàn giao máy bay. Tiếng hô vang trong ánh sáng sớm mai: "Cánh quạt tốt, bánh lái tốt, lốp tốt…", từng chi tiết được kiểm tra, ghi nhận, rồi ký nhận bàn giao máy bay cùng tổ kỹ thuật.
5 giờ 20, tiếng động cơ rền lên, 4 chiếc máy bay mới lần lượt lăn bánh ra đường băng trong ánh bình minh Phan Thiết. Từ đài chỉ huy, giọng người chỉ huy vang dội trong loa: "Chuẩn bị cất cánh". Phía dưới, giọng phi công đáp vọng lại, gọn gàng mà rắn rỏi: "Nghe rõ, đã sẵn sàng". Chỉ một nhịp tim sau, từng chiếc máy bay rũ mình, rít lên rồi lao vút lên bầu trời Mũi Né. Có cặp bay song hành, dựng thẳng mũi, rẽ tầng mây để lên cao. Có chiếc lại nhẹ nhàng nghiêng cánh, lượn một vòng quanh vịnh Mũi Né đang óng ánh nắng sớm. Tất cả đều kiêu hãnh và dũng mãnh!
Cùng lúc ấy, 4 chiếc IAK-52 cũng nổ rền, nối nhau ra đường băng. Chỉ ít phút sau, những "con chim sắt" ấy lần lượt tách đất, lao vút lên bầu trời. Từ đài chỉ huy bay, một cán bộ quan sát mỉm cười: "Mỗi chiếc đang thực hiện một bài bay khác nhau, tất cả đều theo giáo trình đã được phê duyệt".
Mỗi sáng, tiếng động cơ lại vọng xuống từ bầu trời Phan Thiết - một âm thanh quen thuộc của vùng đất đang đổi thay. Trong nền trời xanh ấy, những phi công quân sự ngày ngày cưỡi "chim sắt", rèn luyện bản lĩnh và kỹ năng để làm chủ không trung. Mỗi vòng lượn trên bầu trời Mũi Né không chỉ là thao tác huấn luyện, mà còn là lời tuyên thệ về bản lĩnh và sứ mệnh: những người lính bay Việt Nam luôn sẵn sàng gìn giữ bầu trời Tổ quốc từ sớm, từ xa.
