Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Nam (53 tuổi, ở TP.HCM) trình bày ông đang là nạn nhân của vụ "xây nhà trên đất người khác". Cụ thể, năm 2011, ông mua mảnh đất 126,9 m2 thuộc thửa đất 2632 tại khu phố Tây B, phường Đông Hòa, thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương (nay là phường Đông Hòa, TP.HCM).
Sau khi hoàn tất thủ tục cập nhật sang tên, ông Nam chưa có nhu cầu sử dụng đất nên vẫn để đất trống và không thường xuyên xuống kiểm tra khu đất.
Tháng 11.2018, Trung tâm Phát triển quỹ đất thị xã Dĩ An mời ông Nam đến khu đất làm việc về thu hồi một phần đất để mở rộng đường. Lúc đó, ông phát hiện thửa đất của mình đã bị ông Thiều Đình Thu (58 tuổi, ở Bình Dương) xây dựng nhà trọ trên đất, trong khi thửa đất của ông Thu (thửa 2609) cách thửa đất của ông Nam bởi 1 thửa đất khác.
Thửa đất 2632 (đánh dấu, bên phải) là thửa đất đang tranh chấp, còn thửa 2609 đứng tên ông Thiều Đình Thu (đánh dấu, bìa trái)
ẢNH: PHAN THƯƠNG
Sau đó các bên có gặp nhau giải quyết nhưng không thỏa thuận được, vì vậy, ông Nam khởi kiện yêu cầu ông Thu tháo dỡ công trình trên đất, trả lại thửa đất 2632 cho ông.
Không đồng ý, bị đơn là ông Thiều Đình Thu phản tố. Ông Thu khẳng định ý chí của ông khi nhận chuyển nhượng ngoài thực địa là thửa đất có dãy nhà trọ hiện hữu, và thửa đất 2632 đang có dãy nhà trọ; ý chí ông Nam khi nhận chuyển nhượng đất ngoài thực địa là đất trống, và thửa 2609 vẫn đang là đất trống. Vì vậy không có cơ sở xác định vị trí đất của ông Nam nằm tại thửa đất 2632.
Vì vậy, ông Thu yêu cầu tòa hủy giấy chứng nhận thửa đất 2632 cấp cho ông Nam. Từ đó, công nhận quyền sử dụng đất, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho ông Thu tại thửa 2632, theo đúng thực tế.
Qua 2 cấp sơ thẩm, mỗi lần tuyên một kiểu
Xét xử sơ thẩm lần 1 vào năm 2023, TAND tỉnh Bình Dương (cũ) phân tích, về nguồn gốc đất, 2 thửa 2609 và 2632 được tách ra từ thửa 2609 (thửa gốc). Trong đó, thửa đất 2609, diện tích 123,3 m2, sau khi chuyển nhượng qua nhiều người, thì ông Thu mua lại và chủ sở hữu hiện nay; thửa 2632 thì được ông Nam mua lại từ vợ chồng bà T.T.T.H.
Thửa đất 2632 là góc 2 mặt tiền, nằm ngay ngã ba
ẢNH: PHAN THƯƠNG
Bên cạnh đó, theo mảnh trích lục địa chính ngày 31.3.2020 của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai (ĐKĐĐ) TP.Dĩ An và mảnh trích lục địa chính ngày 18.3.2022 của Văn phòng ĐKĐĐ tỉnh Bình Dương đều xác định diện tích đất tranh chấp là thuộc thửa 2632; theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số vào sổ CH 02949 năm 2011 của ông Nam thể hiện thửa đất 2632 có hướng đông bắc giáp thửa 2649; thửa 2609 có hướng tây nam giáp thửa 2649; biên bản xem xét, thẩm định tại chỗ ngày 19.1.2022 của TAND tỉnh Bình Dương thể hiện thửa đất tranh chấp có hướng đông bắc, giáp thửa 2649.
Đối với nội dung phản tố, bị đơn cho rằng việc thửa đất tranh chấp hiện nay có số thửa 2632 là do vi phạm trong việc đánh sai số thửa đất, không đúng quy định; nếu đánh đúng thì số thửa 2632 đang tranh chấp phải là thửa số 2609.
Theo tòa, tại công văn của UBND TP.Dĩ An, Chi nhánh Văn phòng ĐKĐĐ TP.Dĩ An gửi tòa, đều xác định việc chuyển nhượng, cập nhật biến động trên giấy chứng nhận giữa 2 thửa 2609 và 2632 đều đúng. Đồng thời, diện tích, vị trí các thửa đất đã được xác định và định hình tại thời điểm từ thửa gốc vào tháng 7.2010 (trước thời điểm ông Nam và ông Thu là chủ đất).
Từ đó, TAND tỉnh Bình Dương xét xử sơ thẩm lần 1 đã tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nam, buộc ông Thu phải trả lại thửa đất 2632 cho ông Nam; ông Nam có trách nhiệm thanh toán cho ông Thu hơn 145 triệu đồng - là giá trị tài sản trên đất.
Tháng 4.2024, TAND cấp cao tại TP.HCM xét xử phúc thẩm, hủy bản án sơ thẩm, đề nghị cấp sơ thẩm làm rõ tính pháp lý của thửa đất 2609 và 2632 để giải quyết yêu cầu của 2 bên đương sự chính xác, triệt để.
Kiến nghị cấp lại theo hiện trạng
Tháng 9.2025, TAND TP.HCM cơ sở 2 xét xử sơ thẩm lần 2, nhận định quá trình chuyển nhượng thửa đất 2609 như sau: qua nhiều lần mua bán, thì năm 2010, bà P.T.M.H mua thửa đất 2609, và năm 2013, bà cho xây dựng dãy nhà trọ trên đất. Năm 2016, bà H. bán lại cho bà N.T.T. Tiếp đến, năm 2017, bà T. bán lại thửa đất và tài sản trên đất cho ông Thu. Năm 2017 đến nay, ông Thu nhận tài sản này đã tồn tại dãy nhà trọ, tiếp quản tài sản hợp pháp, và ổn định.
Theo tòa, bà H. mua thửa 2609 trước thời điểm ông Nam mua thửa 2632 (năm 2011). Trong suốt quá trình mua bán, sử dụng đất, không có bất kỳ tranh chấp, khiếu nại nào phát sinh từ ông Nam hay bất kỳ liên quan nào khác về việc họ đang sử dụng sai vị trí đất.
Vì vậy, về mặt ý chí tại thời điểm nhận chuyển nhượng, thì ông Nam nhận chuyển nhượng lô đất trống (thửa đất 2609), còn ông Thu là thửa đất có sẵn nhà trọ (thửa đất 2632). Việc giấy tờ ghi ngược lại là do nhầm lẫn, không xuất phát từ lỗi các bên. Do vậy, HĐXX nhận thấy cần kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi các giấy chứng nhận đã cấp sai và cấp lại theo đúng hiện trạng sử dụng thực tế các bên.
Như vậy, quyết định của bản án sơ thẩm lần 2 trái ngược sơ thẩm lần 1, không dựa vào giấy tờ pháp lý và lời khai những người chuyển nhượng, mà chỉ căn cứ “thực địa ông Thu đang sử dụng” để chấp nhận một phần phản tố của ông Thu.
Ông Nam bức xúc: “Về tài sản là dãy nhà trọ trên thửa đất đang tranh chấp - 2632, chính quyền cấp giấy phép xây dựng tạm ngày 7.1.2013 cho bà P.T.M.H (chủ cũ) tại thửa 2609, nhưng người này lại xây dãy nhà trọ trên thửa 2632 của tôi. Khi tôi đòi lại đất thì tòa lại công nhận quyền sử dụng đất cho ông Thu theo công trình là điều vô căn cứ”. (Còn tiếp)
