Tại khoản 1 Điều 168 Bộ luật Lao động 2019 có quy định như sau: Tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp
1. Người sử dụng lao động, người lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; người lao động được hưởng các chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp.
Theo đó, người lao động đi làm công ty hằng tháng phải đóng 03 loại bảo hiểm bắt buộc bao gồm: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.
Bảo hiểm xã hội (BHXH)
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một loại hình bảo hiểm mà theo quy định của pháp luật Việt Nam, nó là bắt buộc đối với tất cả các công dân. Mục tiêu chính của BHXH là đảm bảo cuộc sống tối thiểu cho người lao động trong trường hợp họ gặp rủi ro về sức khỏe, mất việc làm, già yếu, hay mất khả năng lao động do tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp.
Ảnh minh hoạ
Hệ thống BHXH bao gồm nhiều loại hình bảo hiểm khác nhau, nhằm đáp ứng các nhu cầu và tình huống khác nhau của người lao động. Các loại hình bảo hiểm xã hội phổ biến bao gồm bảo hiểm hưu trí, bảo hiểm thai sản, bảo hiểm ốm đau, và bảo hiểm tử tuất. Mỗi loại hình bảo hiểm này có mục đích và quyền lợi riêng, nhằm đảm bảo sự an tâm và vững chắc cho người lao động trong các tình huống khác nhau của cuộc sống.
Tính phí đóng bảo hiểm xã hội được xác định dựa trên tỷ lệ phần trăm của lương hoặc tiền lương của người lao động. Tuy nhiên, tỷ lệ tối đa mà một người lao động phải đóng không vượt quá 30% lương hoặc tiền lương của họ.
Cụ thể, mức đóng bảo hiểm xã hội được chia thành hai phần: phần do người sử dụng lao động chịu trách nhiệm đóng và phần do người lao động chịu trách nhiệm đóng. Theo quy định, người sử dụng lao động phải đóng 22% tổng số lương hoặc tiền lương của người lao động, trong khi người lao động phải đóng 8% tổng số lương hoặc tiền lương của mình.
Với hệ thống Bảo hiểm xã hội, người lao động có thể yên tâm hơn về tương lai của mình và gia đình khi đối mặt với những rủi ro không mong muốn. BHXH đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một xã hội công bằng và bình đẳng, nơi mà mọi công dân đều có cơ hội được hưởng lợi từ các chính sách bảo hiểm xã hội này.
Bảo hiểm y tế (BHYT)
Bảo hiểm y tế (BHYT) là một loại hình bảo hiểm bắt buộc theo quy định của pháp luật Việt Nam. Mục tiêu chính của BHYT là đảm bảo rằng người lao động có thể tiếp cận với dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế thuộc phạm vi bảo hiểm.
BHYT đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của người lao động và gia đình họ. Khi đóng BHYT, người lao động sẽ được hưởng các quyền lợi như chi phí khám bệnh, điều trị và thuốc chữa bệnh được bảo hiểm. Điều này giúp giảm gánh nặng tài chính khi phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe không mong muốn.
Mức đóng bảo hiểm y tế được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm của lương hoặc tiền lương của người lao động. Tuy nhiên, tỷ lệ tối đa mà một người lao động phải đóng không vượt quá 3% lương hoặc tiền lương của họ.
Cụ thể, mức đóng bảo hiểm y tế được chia thành hai phần: phần do người sử dụng lao động chịu trách nhiệm đóng và phần do người lao động chịu trách nhiệm đóng. Theo quy định hiện hành, người sử dụng lao động cần đóng 1,5% tổng số lương hoặc tiền lương của người lao động, trong khi người lao động cần đóng 1,5% tổng số lương hoặc tiền lương của mình.
Với hệ thống Bảo hiểm y tế, người lao động có thể an tâm hơn về việc nhận được dịch vụ y tế chất lượng và phù hợp với nhu cầu của mình. BHYT đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một xã hội có sức khỏe tốt, nơi mà mọi công dân đều có quyền tiếp cận với dịch vụ y tế cần thiết mà không lo lắng về khả năng tài chính của mình.
Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN)
Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là một loại hình bảo hiểm tự nguyện, được quy định bởi pháp luật Việt Nam. Mục tiêu chính của BHTN là bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ mất việc làm.
Để tham gia BHTN, người lao động cần đáp ứng một số điều kiện. Trước hết, họ phải đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc ít nhất 12 tháng liên tục. Ngoài ra, trong 12 tháng trước khi mất việc làm, người lao động cần đã đóng bảo hiểm thất nghiệp ít nhất 6 tháng và có ít nhất 3 tháng đóng liên tục.
Mức đóng bảo hiểm thất nghiệp được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm của lương hoặc tiền lương của người lao động. Tuy nhiên, tỷ lệ tối đa mà một người lao động phải đóng không vượt quá 2% lương hoặc tiền lương của họ.
Cụ thể, mức đóng bảo hiểm thất nghiệp được chia thành hai phần: phần do người sử dụng lao động chịu trách nhiệm đóng và phần do người lao động chịu trách nhiệm đóng. Theo quy định hiện hành, người sử dụng lao động cần đóng 1% tổng số lương hoặc tiền lương của người lao động, trong khi người lao động cần đóng 1% tổng số lương hoặc tiền lương của mình.
Bảo hiểm thất nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nhẹ gánh nặng tài chính khi người lao động đối mặt với tình trạng mất việc làm. Nó cung cấp một khoản tiền trợ cấp để họ có thể duy trì cuộc sống hàng ngày và tìm kiếm cơ hội việc làm mới. BHTN đồng thời cũng khuyến khích người lao động tích cực nâng cao kỹ năng, đào tạo và tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp để nhanh chóng hội nhập lại vào thị trường lao động.
Người lao động tham gia bảo hiểm xã hội cần phải tuân theo nguyên tắc nào?
Căn cứ vào Điều 5 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, nguyên tắc của bảo hiểm xã hội được quy định như sau:
- Mức hưởng bảo hiểm xã hội được tính dựa trên mức đóng bảo hiểm, thời gian đóng bảo hiểm và được chia sẻ giữa các người tham gia bảo hiểm xã hội. Điều này có nghĩa là mức tiền trợ cấp mà một người được hưởng sẽ phụ thuộc vào số tiền mà họ đã đóng và thời gian họ đã tham gia bảo hiểm xã hội, và sẽ được chia sẻ giữa các thành viên trong hệ thống bảo hiểm xã hội.
- Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính dựa trên tiền lương hàng tháng của người lao động. Trong khi đó, mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính dựa trên mức thu nhập hàng tháng mà người lao động đã lựa chọn.
- Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện sẽ được hưởng các chế độ bảo hiểm như chế độ hưu trí và chế độ tử tuất, dựa trên thời gian mà họ đã đóng bảo hiểm xã hội. Thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội được tính là thời gian quyết định việc hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, và không được tính là thời gian làm cơ sở để tính toán các quyền lợi bảo hiểm xã hội khác.
- Quỹ bảo hiểm xã hội sẽ được quản lý tập trung, thống nhất, công khai và minh bạch. Nó sẽ được sử dụng đúng mục đích và được hạch toán độc lập theo các quỹ thành phần và các nhóm đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định và chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định. Điều này đảm bảo rằng quỹ bảo hiểm xã hội được quản lý một cách chặt chẽ và sử dụng hiệu quả để đảm bảo các quyền lợi của người tham gia bảo hiểm xã hội.
- Việc thực hiện bảo hiểm xã hội phải đơn giản, dễ dàng, thuận tiện và đảm bảo kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm xã hội. Điều này đảm bảo rằng quá trình tham gia và hưởng các quyền lợi bảo hiểm xã hội được thực hiện một cách thuận tiện và không gây khó khăn cho người tham gia. Quyền lợi của họ cũng được đảm bảo một cách đầy đủ và kịp thời.
Tổng quan về các nguyên tắc bảo hiểm xã hội trong Luật Bảo hiểm xã hội 2014 nhằm đảm bảo tính công bằng, đồng đều và bền vững trong việc bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm xã hội. Các nguyên tắc này định nghĩa các quy định cơ bản về mức đóng bảo hiểm, thời gian đóng bảo hiểm, quyền lợi và quản lý quỹ bảo hiểm xã hội, nhằm đảm bảo một hệ thống bảo hiểm xã hội công bằng, hiệu quả và bền vững.
Nam An
