Nhà văn Bùi Ngọc Phúc được độc giả biết đến không chỉ qua nhiều tác phẩm truyện ngắn ấn tượng mà còn bởi thường xuyên đồng hành cùng phụ huynh, học sinh trong lĩnh vực giáo dục. Anh Phúc chính là đồng tác giả của cuốn sách "Cùng con bước qua các kỳ thi" (xuất bản năm 2019), từng được đón nhận nồng nhiệt.
Trên trang cá nhân, nhà văn cũng thường xuyên chia sẻ những quan điểm giáo dục thiết thực, cùng những bí kíp giúp học sinh học tập tốt. Mới đây, anh Phúc có bài viết về những điều cần lưu ý trong lộ trình học tập của trẻ từ bậc Tiểu học đến THPT. Được sự đồng ý của anh, chúng tôi xin chia sẻ bài viết như sau:
BẬC TIỂU HỌC
Phụ huynh thường tổng kết bằng câu, CẤP MỘT CHỌN TRƯỜNG là có lý do, bởi vì ở 2 năm đầu của bậc Tiểu học, các con vừa học vừa chơi, còn các cô sẽ vừa dạy vừa dỗ là chính. Tiêu chí chọn trường ở các phụ huynh không giống nhau, nó phụ thuộc vào quan điểm cũng như điều kiện kinh tế của từng gia đình. Bản thân tôi đánh giá cao những tiêu chí sau:
TIÊU CHÍ THỨ NHẤT – GẦN NHÀ: Các con vẫn còn bé nên thời gian di chuyển quá xa để đến trường không phải là tốt. Hiện nay hầu hết các trường đều có xe đưa đón học sinh an toàn và tiện lợi, tuy nhiên nhiều gia đình đã không chọn dịch vụ đó, các bố mẹ tận dụng luôn "lao động nhàn rỗi", tức là nhờ ông bà đưa đón cháu hàng ngày. Chính vì vậy nhiều trường có hiện tượng, chưa đến 16h30 ông bà đã đến ngồi chờ sẵn. Bởi vì như các cụ nói, ở nhà cũng chẳng có việc gì. Ưu điểm của việc có người thân đưa rước khiến bố mẹ yên tâm làm việc. Nhược điểm có thể xảy ra tai nạn bất ngờ trên đường, dù điều này không ai mong muốn.
TIÊU CHÍ THỨ HAI – KHUÔN VIÊN RỘNG RÃI: Thoạt nghe có vẻ khó thực hiện bởi vì nhiều trường công lập tại Hà Nội có diện tích khá khiêm tốn. Thậm chí có trường nếu đến vào giờ ra chơi, sân trường quá bé so với lượng học sinh đang tuổi hiếu động. Nhiều người không quen đứng một lúc sẽ cảm thấy ngột ngạt và ầm ĩ, cho nên việc chọn những ngôi trường có khi chưa nổi tiếng nhưng có sân chơi rộng rãi để các con vận động là ưu tiên của nhiều phụ huynh.
Trường và lớp đã chọn, việc chính yếu là giúp cho con học tập, nếu con có sức học thật sự tốt, việc định hướng thi vào các trường THCS hệ Chất lượng cao sẽ là ưu tiên hàng đầu. Ngay khi con bước sang năm lớp 3, phụ huynh hãy bắt đầu hướng dẫn cho con học và đi thi dù chỉ mang tính cọ xát, bởi có như vậy các con sẽ quen dần tâm lí thi cử. Đến năm lớp 4 hầu như các bạn giỏi đều tham gia các kì thi HSG cấp quận môn Toán, tiếng Việt và tiếng Anh. Giai đoạn con học bậc Tiểu học, không ai khác chính bố mẹ là người thầy tốt nhất của con mình. Các con có hứng thú học tập ở giai đoạn này hay không, phần lớn phụ thuộc vào sự quan tâm của bố mẹ.
BẬC THCS
Câu nói CẤP HAI CHỌN LỚP khá chính xác. Hầu hết các trường THCS đều có những lớp chọn và quy tụ nhiều con có sức học tương đồng. Giai đoạn này các con phải tiếp thu một lượng kiến thức không hề nhỏ, nhiều phụ huynh hay than thở: "Học sinh bây giờ học quá nhiều, không có thời gian để nghỉ ngơi,...".
Thật ra SGK bây giờ đã giảm tải khá nhiều, việc phân bổ thời gian học sao cho hợp lý sẽ giúp các con có quỹ thời gian học và nghỉ hợp lý. Ngay khi học lớp 7, bố mẹ hãy cùng con mình định hướng luôn sẽ thi chuyên gì, khi xác định xong lúc đó mới bắt đầu chọn thầy, chọn môn học thêm và ôn luyện. Kiến thức và lực học của con trong 04 năm học bậc THCS sẽ quyết định hướng thi vào bậc THPT sau đó.
Với các con có học lực giỏi, việc dịnh hướng thi THPT hệ chuyên là đương nhiên. Thông thường, để chắc suất vào trường chuyên, các con sẽ chọn thi từ 2 đến 3 trường chuyên, có nhiều con chọn đăng kí 2 môn chuyên khác nhau nhằm biến giấc mơ của mình thành hiện thực. Đối với những con chỉ xác định giành một suất vào lớp 10 hệ công lập, việc ôn luyện không hề nhẹ hơn, thậm chí sức nóng của nó còn tăng.
Để có kết quả chắc chắn và không bám vào câu "học tài thi phận", phụ huynh nên tìm lớp ôn luyện kiến thức cho con mình ngay từ năm lớp 7 là tốt nhất. Việc học thêm tuần 01 buổi không mất nhiều thời gian của các con, khoảng thời gian còn lại nên dành cho các hoạt động ngoại khóa. Khi con học lớp 8 và đặc biệt là năm cuối cấp, lúc đó việc tăng cường học thêm ba môn điều kiện và tăng số buổi học thêm là không tránh khỏi, bởi đó là giai đoạn nước rút.
Thông thường khi học xong HK1 của năm lớp 9, các con đã hoàn thành hầu hết chương trình cả năm học, bước vào HK2 các con chỉ tập trung ôn tập và củng cố kiến thức các môn thi vào 10. Để giúp các con biết sức học của mình, hầu hết các trường sẽ tổ chức từ 2 đến 3 lần thi thử, trong kì thi này, các con sẽ được thử sức với chính mẫu đề thi của những năm trước.
Hiện nay nhiều trung tâm có uy tín thường tổ chức kì thi thử cho các con với mức phí rất hợp lý. Chính kết quả của những kì thi thử sẽ là dữ liệu quan trọng để bố mẹ tư vấn cho con mình chọn trường NV1 và NV2. Trước khi cùng con chốt xong trường THPT, rất mong các bố mẹ tham khảo thêm điểm chuẩn của các trường THPT từ 03 năm trở lại đây. Cá nhân tôi cho rằng các con dù rất giỏi, nhưng không nhất thiết phải giỏi tất cả các môn.
BẬC THPT
CẤP BA CHỌN THẦY, bậc THPT có thời gian học ngắn nhất (03 năm), nên thời gian trôi qua tương đối nhanh, nhiều phụ huynh than: "Vừa ngày nào con em vào 10, bây giờ lại sắp ra trường". Giai đoạn này định hình rõ tương lai của con. Hầu hết các con sẽ chọn học và thi đại học theo các khối mình có thế mạnh, gia đình đầu tư học thêm ngay từ năm lớp 10.
Nhiều con ngoài việc học trên lớp còn phải luyện thi lấy chứng chỉ IELTS, SAT để apply đi du học hoặc xét tuyển thẳng vào các trường đại học TOP đầu. Việc luyện thi lấy các chứng chỉ quốc tế vô cùng quan trọng bên cạnh những kì thi đánh giá năng lực, bởi nó giúp con chắc suất vào các trường đại học TOP.
Có một điều không thể phủ nhận, nếu con tìm được thầy cô truyền cảm hứng cho mình không chỉ môn tiếng Anh sẽ vô cùng tuyệt vời, bởi giai đoạn này những góp ý của bố mẹ đôi lúc bị các con bỏ qua, nhưng chỉ một câu nói của thầy cô sẽ định hình tương lai cho con.
Thời điểm này ngoài việc học và thi, việc định hướng nghề nghiệp tương lai vô cùng quan trọng, nó giống con tàu mà sự bẻ ghi sẽ quyết định đích đến. Có nhiều bố mẹ muốn chọn ngành học và chọn trường thay cho con, trong khi các bạn đó muốn hướng theo ngành khác. Giống như câu tôi viết ở giai đoạn Tiểu học, bố mẹ phải là người thầy tốt nhất của con mình. Muốn được như vậy, ngoài việc đồng hành cùng con, bố mẹ hãy liên tục cập nhập thông tin để trở thành nguồn tham khảo đáng tin cậy cho con mình.
