Sáng 19.11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10 khóa XV, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành luật Đất đai.
Tại dự thảo, Chính phủ đề xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến, đoàn TP.HCM
ẢNH: PHÚC BÌNH
Một trong số này có trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành thỏa thuận; hoặc các dự án đã hết thời gian gia hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận (đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất), thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại giao cho chủ đầu tư.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn TP.HCM) ủng hộ các chính sách đề xuất nhằm tháo gỡ vướng mắc khi thi hành luật Đất đai. Song, bà cho rằng, cần xem xét về 2 con số 75% trong dự thảo, vì chúng "không thể song hành với nhau".
Bà Yên phân tích, trong nhiều trường hợp, 75% người dân đồng ý thỏa thuận nhưng nhóm này lại không nắm giữ trên 75% diện tích đất; ngược lại, có trường hợp nhóm đồng ý nắm giữ trên 75% diện tích đất nhưng lại không đủ 75% trong tổng số người dân.
Như vậy, chỉ nên chọn một trong 2 tiêu chí, hoặc trên 75% diện tích đất, hoặc trên 75% số lượng người sử dụng đất. Nếu chọn cả hai thì rất khó để thực hiện.
Một vấn đề nữa bà Yến lưu ý, đó là công tác bồi thường, tái định cư trong trường hợp thu hồi với 25% còn lại. Theo bà, vì nhóm 25% không đồng ý với mức giá do chủ đầu tư đưa ra, vì thế Nhà nước sẽ đứng ra thu hồi, bồi thường.
Vấn đề đặt ra là, giá bồi thường với nhóm 25% sẽ thực hiện ra sao, phải bằng hoặc cao hơn giá mà doanh nghiệp đã thỏa thuận với nhóm 75% đồng ý. Nếu cao hơn thì sẽ khó khăn cho Nhà nước, nhưng thấp hơn thì cũng không được, ít nhất phải bằng thì người dân mới đồng thuận.
Bà Yến đề nghị quy định rõ nội dung này để bảo vệ quyền lợi cho người dân.
Cạnh đó, nữ đại biểu đặt giả thiết 75% đồng thuận nhưng chưa chắc nằm trong phần diện tích xây dựng của dự án, trong khi 25% còn lại nằm ngay trung tâm dự án. Trường hợp này sẽ giải quyết thế nào, cũng cần nghiên cứu, quy định chi tiết.
Đại biểu Nguyễn Văn Lợi, đoàn TP.HCM
ẢNH: GIA HÂN
Tránh lạm dụng để ép thu hồi đất
Cùng thảo luận tại tổ TP.HCM về quy định trên, đại biểu Tô Thị Bích Châu ủng hộ đề xuất tại dự thảo, nhưng đề nghị cần có cơ chế để tránh tình trạng lạm dụng để ép thu hồi đất. Bởi theo bà, quá trình làm đại biểu Quốc hội, bà nhận được rất nhiều phản ánh, kiến nghị từ người dân, "hầu như cuộc họp nào cũng có nêu về chuyện bồi thường đất đai giá không phù hợp".
Đại biểu Nguyễn Văn Lợi thì lưu ý cần có quy định chuyển tiếp thu hồi đất đai để phục vụ cho đầu tư công hoặc đầu tư tư.
Theo ông Lợi, khó khăn đến từ các dự án giai đoạn 2010 - 2013, nhất là rơi vào các khu dân cư, khu đô thị. Thực tế cho thấy, có nhiều dự án do số ít hộ dân không đồng ý với thỏa thuận của chủ đầu tư, không chịu di dời, nên rơi vào bế tắc.
Tới đây, nếu áp dụng quy định Nhà nước thu hồi 25% diện tích đất thì mức giá bồi thường cho nhóm này sẽ thực hiện thế nào. Nếu đền bù theo giá tại thời điểm hiện nay thì 75% đã đồng ý trước đây liệu có phản ứng.
Vì thế, nhà đầu tư phải tính toán, có phương án, đồng thời chính quyền địa phương cũng cần có cách xử lý sao cho phù hợp. "Công thức chung cho cả nước thì rất khó, đòi hỏi chính quyền sở tại phải bàn bạc với người dân cho hợp lý", ông Lợi nói.
Vẫn theo ông Lợi, một số dự án vì lý do nào đó mà Nhà nước còn "nợ" người dân tái định cư 10 - 20 năm. Khi tiếp xúc cử tri, ông từng tiếp nhận rất nhiều phản ánh về tình trạng này.
Vị đại biểu đặt vấn đề, nếu tới đây việc tái định cư tại các dự án này được tiếp tục triển khai, mức giá sẽ thực hiện ra sao? Không thể bắt người dân bù một khoản chênh lệch giữa giá hiện hành với thời điểm cách đây 10 - 20 năm.
Ông Lợi đề nghị cần có quy định đối với dự án tái định cư cũ thuộc diện nêu trên, nếu đã có phương án trước đó thì phải tính mức giá tại thời điểm thu hồi đất.
