Thiện, một nhân viên văn phòng ở An Giang, bán gần hết danh mục chứng khoán vào đầu tháng này khi VN-Index vừa chạm 1.400 điểm. Cậu đã lãi 13%, nhưng chưa hết tiếc nuối bởi những cổ phiếu trong danh mục cũ đến nay không ngừng tăng. Cậu cho biết bản thân bị giằng xé bởi vừa sợ bỏ lỡ cơ hội, vừa lo viễn cảnh thị trường đảo chiều và trượt dài như 3 năm trước.
"Tôi xem bảng giá mỗi ngày không dưới chục lần, đã ngắm vài mã nhưng chưa dám mua", Thiện nói.
Những trường hợp lỡ sóng như Thiện không hiếm. Trong các diễn đàn và hội nhóm chứng khoán, nhiều nhà đầu tư cũng băn khoăn nên làm gì sau khi chốt lời sớm và đang nắm lượng lớn tiền mặt giữa lúc VN-Index tiến sát đỉnh lịch sử.
Trả lời câu hỏi này, ông Nguyễn Minh Hạnh, Giám đốc Trung tâm phân tích Công ty Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS), nói thị trường đang trong xu hướng chủ đạo là tăng điểm (uptrend). Tuy nhiên, xu hướng này không đồng nghĩa đi lên liên tục, mà sẽ có các nhịp điều chỉnh đan xen. Ông Hạnh dự đoán trong 2-3 tuần tới có thể xuất hiện một nhịp điều chỉnh, tạo cơ hội mua giá hấp dẫn và giảm rủi ro hơn hiện tại.
Nếu cú kéo ngược này không rõ ràng, ông gợi ý nhà đầu tư cân nhắc chiến lược linh hoạt hơn là giải ngân từng phần. Nhà đầu tư có thể mua trước khoảng 50% số tiền, ưu tiên cổ phiếu nền tảng tốt, thanh khoản cao và chưa tăng quá nhiều. Hạn chế sử dụng đòn bẩy cao bởi rủi ro điều chỉnh tiềm ẩn, đồng thời giữ tiền mặt còn lại để sẵn sàng giải ngân khi cơ hội đến.
"Với chiến lược này, nếu thị trường tiếp tục tăng, bạn vẫn hưởng lợi từ danh mục đã giải ngân. Nếu điều chỉnh, bạn còn dư địa mua thêm giá thấp, tránh đu đỉnh", ông nói.
Nhà đầu tư theo dõi bảng giá điện tử tại một công ty chứng khoán ở TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Ông Vũ Minh Đức, Phó giám đốc Phòng Nghiên cứu và phân tích, Công ty Chứng khoán Vietcap, cho rằng với triển vọng kinh tế vĩ mô khả quan, việc chứng khoán vượt đỉnh lịch sử chỉ là vấn đề thời gian. Tuy nhiên, khi tiếp cận vùng đỉnh 1.525-1.530 điểm, áp lực chốt lời có thể khiến thị trường rung lắc, thậm chí điều chỉnh sâu. Diễn biến sẽ dễ nhìn thấy nhất ở những cổ phiếu dẫn dắt và có mức tăng vượt trội hơn VN-Index.
Theo ông Đức, chu kỳ biến động giá một cổ phiếu thường bắt đầu với quá trình tích lũy, thể hiện qua việc đi ngang hoặc tăng chậm trong thời gian dài. Sau đó, cổ phiếu bùng nổ về giá lẫn thanh khoản, vượt khỏi nền tích lũy. Đây là giai đoạn nhà đầu tư ngắn hạn ưa thích nhất. Khi tăng đến một ngưỡng kháng cự mạnh, sự điều chỉnh xuất hiện và tùy thuộc tâm lý thị trường mà mức giảm có thể dao động 10-30% so với tích lũy trước đó.
"Nhà đầu tư nên hạn chế mua đuổi, kiên nhẫn chờ đợi điều chỉnh để giải ngân ở vùng giá thấp. Có thể mua thăm dò cho tầm nhìn trung, dài hạn theo tiêu chí: cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt, chưa tăng cùng nhịp với VN-Index và đang tích lũy quanh đường trung bình động MA200", ông Đức nói.
Để xác định thời điểm mua phù hợp nếu đang "lỡ sóng", các chuyên gia gợi ý nhà đầu tư quan sát chỉ báo kỹ thuật, đặc biệt là đường MA (thể hiện biến động giá trong một khoảng thời gian nhất định).
Khi uptrend, thị trường có thể điều chỉnh kỹ thuật, nhẹ thì về MA20, trung bình là MA50 hoặc thủng MA100 nếu sâu hơn. Đây là những vùng hỗ trợ quan trọng để nhà đầu tư giải ngân trở lại do xác suất phục hồi sau đó tương đối cao. Tuy nhiên, khi thị trường chuyển xu hướng giảm hoặc bước vào giai đoạn tạo đỉnh dài hạn, các đường này mất dần ý nghĩa hỗ trợ.
Theo ông Hạnh, nhà đầu tư dựa theo phân tích kỹ thuật kiếm tiền rất nhanh và mạnh khi thị trường đi lên. Nhưng lúc đảo chiều, nhiều người dễ "bắt đáy" sai thời điểm và thua lỗ nếu không hiểu biết đủ sâu. Do đó, ông khuyến nghị ngoài theo dõi chỉ báo kỹ thuật, nhà đầu tư nên kết hợp thêm thông tin về dòng tiền, tâm lý thị trường, động thái giao dịch của khối ngoại và tự doanh.
Việc phân biệt giữa một nhịp điều chỉnh lành mạnh trong xu hướng tăng và một xu hướng giảm dài hạn, theo các chuyên gia, cũng là yếu tố then chốt để tránh giải ngân sai nhịp, tức mua đúng lúc thị trường chuẩn bị bước vào giai đoạn suy yếu. Nếu các vùng hỗ trợ kỹ thuật và dòng tiền hồi phục nhanh khi điều chỉnh xảy ra, đó là tín hiệu tốt. Ngược lại, nếu điểm số trượt dài và thanh khoản cạn kiệt, nhà đầu tư nên cẩn trọng bởi thị trường đang chuyển sang xu hướng giảm dài hạn.
