Chiều 29.11, Viện Pasteur TP.HCM tổ chức hội nghị khoa học toàn quốc về sốt xuất huyết Dengue 2025 nhằm bàn luận, đề xuất giải pháp kiểm soát dịch bệnh hiệu quả.
Phát biểu khai mạc, PGS - TS Nguyễn Vũ Thượng, Phó viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM, cho biết số ca mắc sốt xuất huyết tại Việt Nam, đặc biệt ở khu vực phía nam đang có xu hướng gia tăng.
TS - BS Ngũ Duy Nghĩa, Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cho hay theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sốt xuất huyết Dengue là 1 trong 10 mối đe dọa về sức khỏe hàng đầu. Ước tính 1/2 dân số thế giới nằm trong vùng nguy cơ sốt xuất huyết Dengue.
TS - BS Ngũ Duy Nghĩa (Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương) phát biểu tại chương trình
ẢNH: HOÀI NHIÊN
Trên thế giới, 7 tháng đầu năm 2025, có gần 4 triệu ca mắc sốt xuất huyết Dengue và 2.690 ca tử vong. Trung bình mỗi ngày có đến 13 ca tử vong do bệnh này.
Tại Việt Nam, tính từ đầu năm đến hết tháng 10.2025, cả nước ghi nhận 135.515 ca mắc sốt xuất huyết, 26 ca tử vong; so với cùng kỳ 2024, số ca mắc tăng 28,1%, tử vong tăng 5 ca.
Trong đó, khu vực phía nam có 103.601 ca mắc, chiếm hơn 76% tổng số ca cả nước. Riêng TP.HCM có trên 48.053 ca mắc, 16 ca tử vong.
Theo TS - BS Nghĩa, có nhiều yếu tố thúc đẩy nguy cơ bùng phát sốt xuất huyết Dengue. Trong số đó, những đợt bão và mưa lũ có thể tạo môi trường thuận lợi cho muỗi truyền bệnh sinh sôi, kéo theo dịch lan nhanh.
Chẳng hạn biến đổi khí hậu và sự bùng nổ của sốt xuất huyết Dengue tại Brazil sau các đợt bão, lũ lụt. Năm 2023, tại Brazil có 1.649.144 ca mắc sốt xuất huyết Dengue, 1.179 ca tử vong. Đến cuối tháng 6.2024 (tính đến tuần 25), số ca tăng vọt lên 6.148.161 với 4.207 ca tử vong.
Bài toán kiểm soát dịch sốt xuất huyết Dengue
Thạc sĩ Đỗ Kiến Quốc, Khoa Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật, Viện Pasteur TP.HCM, cho biết Việt Nam hiện lưu hành đồng thời 4 tuýp vi rút sốt xuất huyết, cùng nhiều loài muỗi truyền bệnh và vô số điểm chứa nước khó kiểm soát. Đây là lý do bệnh luôn trong tình trạng dễ bùng phát.
Trẻ em mắc sốt xuất huyết nặng được hồi sức tích cực tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM)
ẢNH: DUY TÍNH
Công tác phòng chống hiện nay gồm 2 nhóm chiến lược. Chiến lược đáp ứng dịch được kích hoạt khi xuất hiện dấu hiệu bất thường như: một ca tử vong, ca bệnh nặng hoặc hai ca nghi ngờ ở cùng một ấp trong 7 ngày. Nếu ghi nhận 3 ổ dịch liên tiếp trong 14 ngày, địa phương phải phun hóa chất và diệt lăng quăng trong 48 giờ, xử lý bán kính 200 m hoặc toàn ấp nếu cần.
Tuy nhiên, theo ông Quốc, biện pháp này chỉ là “xử lý bề nổi của tảng băng chìm”, vì 60 - 80% ca nhiễm không có triệu chứng và vẫn âm thầm truyền bệnh. Vi rút thường lưu hành 4 - 6 ngày trước khi được phát hiện, khiến việc phun hóa chất chỉ giúp “hạ đỉnh dịch” trong khoảng 15 ngày.
Chiến lược phòng chống chủ động thông qua các mô hình cộng tác viên, trường học, cộng đồng (ví dụ thả cá diệt lăng quăng) chưa được triển khai đồng bộ do thiếu kinh phí và nhân lực. Khối lượng công việc lớn khiến mô hình khó duy trì thường xuyên, tạo áp lực lên y tế cơ sở.
Trong bối cảnh này, các biện pháp mới như vắc xin sốt xuất huyết (hiệu quả bảo vệ khoảng 70%) và thả muỗi mang Wolbachia (giảm 70% tỷ lệ mắc) đang mở ra hướng đi tích cực.
PSG - TS Nguyễn Vũ Thượng cho rằng, các mô hình dự báo giúp đánh giá sớm nguy cơ, từ đó hỗ trợ cơ quan y tế triển khai biện pháp can thiệp kịp thời, nâng cao hiệu quả kiểm soát dịch.
Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM, tính từ ngày 17.11 - 23.11.2025 (tuần 47), TP.HCM ghi nhận 2.187 ca mắc bệnh sốt xuất huyết, giảm 0,2% so với trung bình 4 tuần trước. Tổng số ca sốt xuất huyết tích lũy từ đầu năm 2025 đến tuần 47 là 57.075.
Trong tuần 47, TP.HCM cũng ghi nhận 1.547 ca mắc bệnh tay chân miệng, tăng 15% so với trung bình 4 tuần trước. Tổng số ca tay chân miệng tích lũy từ đầu năm 2025 đến tuần 47 là 32.637 ca.
