Theo báo cáo về Tình hình thực hiện công tác dân số trong nước 6 tháng đầu năm 2022 của Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), Việt Nam là 1 trong 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới.
Hiện tuổi thọ trung bình của người Việt ở mức cao, trên 73 tuổi, nhưng số năm khỏe mạnh chỉ được 64 tuổi.
Bác sĩ Mai Xuân Phương, Phó Vụ Trưởng Vụ Truyền thông Giáo dục, Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình, cho biết một trong những xu hướng đặc sắc nhất của thế giới trong thế kỷ 21 là sự "bùng nổ" dân số già.
Tại Việt Nam, năm 2011, số người cao tuổi Việt Nam chiếm 10% tổng số dân. Theo dự báo, đến năm 2038, tức là chỉ sau khoảng 27 năm, tỷ lệ này sẽ đạt 20% và khi đó, nước ta được gọi là nước có dân số "già".
Trong khi đó, để tăng gấp đôi tỷ lệ người cao tuổi như trên, Mỹ phải mất 69 năm, Úc 73 năm, Thụy Điển 85 năm, Pháp 115 năm.
Người cao tuổi Việt Nam đang đối mặt với nhiều bệnh tật. Ảnh: Thu Phương.
"Điều này cho thấy, già hóa dân số ở Việt Nam diễn ra nhanh hơn nhiều so với các nước phát triển, và nước ta có rất ít thời gian để chuẩn bị cho một xã hội dân số già", bác sĩ Phương nói.
Theo thống kê của Tổng cục Dân số, tuổi thọ bình quân của người Việt Nam tăng nhưng số năm sống khỏe mạnh thấp so với nhiều nước. Người cao tuổi đối diện với gánh nặng "bệnh tật kép" và thường mắc các bệnh mạn tính như mạch vành, tăng huyết áp, tiểu đường, thoái hóa khớp, ung thư... Ngoài ra còn các hội chứng đặc trưng ở người già như suy giảm nhận thức, lú lẫn, trầm cảm, suy giảm trí nhớ...
Bình quân mỗi người cao tuổi có 3 bệnh và phải đối diện với nguy cơ tàn phế do quá trình lão hóa, chi phí điều trị lớn. Tuổi thọ trung bình cao nhưng tuổi thọ khỏe mạnh của người cao tuổi ở nước ta thấp (64 tuổi); đặc biệt, có 67,2% người cao tuổi có tình trạng sức khỏe yếu và rất yếu.
Bác sĩ Phương cho hay: "Tình trạng này không chỉ làm suy yếu khả năng lao động, giảm thu nhập mà còn làm tăng chi tiêu y tế. Chi phí điều trị mỗi năm dành cho cho người cao tuổi thường cao gấp 8-10 lần người trẻ. Chăm sóc sức khỏe vừa là nhu cầu, vừa là thách thức lớn đối với người cao tuổi".
Điều bác sĩ lo ngại là người cao tuổi gia tăng sẽ là gánh nặng phụ thuộc đối với người lao động.
Sự già hoá dân số sẽ kéo theo gánh nặng chăm sóc y tế. Hiện nay Việt Nam đang thiếu bác sĩ chuyên lão khoa, điều dưỡng có kinh nghiệm, hệ thống viện dưỡng lão có hoặc không có chăm sóc y tế còn ít. Nguồn nhân lực chăm sóc người già chủ yếu dựa vào người nhà và ngày càng giảm.
Theo các chuyên gia y tế, để chăm sóc toàn diện cho người già và tiến tới đáp ứng nhu cầu khi tỷ lệ người cao tuổi tăng lên, các bệnh viện đều cần thành lập khoa lão để tiếp nhận điều trị cho người cao tuổi.
Người cao tuổi cần được sống trong môi trường trong lành, lý tưởng. Đặc biệt, việc sống với những người bạn đồng niên sẽ giúp người cao tuổi cảm thấy vui vẻ hơn rất nhiều, từ đó giúp nâng cao cả sức khoẻ thể chất và tinh thần.
Bên cạnh đó cần thêm nhiều dịch vụ cho người già như dọn nhà, giặt giũ, đi chợ, trợ giúp bữa ăn, dịch vụ vui chơi giải trí cho người già...
Các chuyên gia cũng đánh giá, môi trường sống trong lành, lý tưởng, người già sẽ khỏe hơn nếu được ở giữa một cộng đồng. Bởi khi có những người bạn đồng niên, người cao tuổi sẽ cảm thấy vui vẻ hơn rất nhiều, từ đó giúp nâng cao cả vể thể chất lẫn tinh thần.
Ngoài ra, để khi về già có thể sống khoẻ, mỗi cá nhân cần chăm sóc sức khoẻ của mình ngay từ lúc còn trẻ; nên đi khám sức khoẻ định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý nếu có. Bên cạnh đó, nên duy trì chế độ ăn cân đối kết hợp với tập luyện để phòng ngừa và đẩy lùi bệnh tật.
