Danyi Wu cẩn thận giơ chiếc điện thoại lên, chọn một góc làm việc trông có vẻ chuyên nghiệp nhất, rồi nhấn nút chụp. Bức ảnh ngay lập tức được gửi về cho gia đình ở quê nhà, kèm theo một lời nhắn ngắn gọn, như một bằng chứng rằng cô vẫn đang có một công việc ổn định tại thành phố lớn.
Nhưng có một sự thật mà gia đình cô không biết: văn phòng này là giả. Chiếc máy tính trước mặt cô không hoạt động. Và chính Danyi đang phải trả tiền cho mỗi giờ cô ngồi ở đây.
Danyi là một trong số hàng nghìn thanh niên đang tìm đến một dịch vụ kỳ lạ nhưng ngày càng phổ biến, đó là "giả vờ đi làm". Tại các thành phố sầm uất của Trung Quốc, những không gian làm việc chung mọc lên không phải để phục vụ các start up công nghệ mà để phục vụ những người trẻ đang chật vật tìm việc.
Với mức giá phải chăng, những người như Danyi có được một không gian mô phỏng hoàn hảo một ngày làm việc văn phòng từ 9h đến 17h. Họ có bàn làm việc, wifi, đồ ăn nhẹ và bữa trưa miễn phí.
Một số nơi thậm chí còn có những "diễn viên" đóng vai cấp trên để tạo ra các tương tác giả. Mục đích duy nhất của tất cả những điều này là giúp họ che giấu tình trạng thất nghiệp với gia đình và bạn bè, đồng thời tạo ra một cảm giác bình thường giả tạo trong khi cuộc sống thực của họ đang chìm trong bế tắc.
Một thế hệ đang chật vật tìm vị trí
Hiện tượng "văn phòng ảo" là một câu chuyện đáng suy ngẫm về những thách thức mà thế hệ trẻ ngày nay phải đối mặt. Tỷ lệ thanh niên thất nghiệp trên toàn cầu đã và đang là một vấn đề nhức nhối.
Ngay cả những cử nhân tốt nghiệp từ các trường đại học danh giá cũng chật vật để tìm một vị trí đúng chuyên ngành. Sự lệch pha giữa một hệ thống giáo dục tập trung vào bằng cấp và một nền kinh tế đang chuyển đổi, đòi hỏi những kỹ năng thực tiễn mới, đã tạo ra một thế hệ "thừa thầy thiếu thợ".
Đối mặt với một thị trường lao động khắc nghiệt, nhiều người trẻ đã chọn những cách đối phó khác nhau. Một bộ phận chọn "nằm phẳng" (lying flat) - một triết lý sống tối giản, chỉ làm đủ để tồn tại, từ bỏ mọi tham vọng sự nghiệp và áp lực xã hội. Một bộ phận khác, tự gọi mình là "người chuột" (rat people), dành cả ngày trong những căn phòng trọ chật chội, nằm trên giường lướt điện thoại, ngủ và đặt đồ ăn giao tận nơi.
Đây không chỉ là chuyện lười biếng hay buông xuôi. Advita Patel, Chủ tịch Viện Quan hệ Công chúng Hoàng gia Anh, nhận định: “Xu hướng này thực chất là cách giới trẻ âm thầm phản kháng trước sự kiệt quệ, mất niềm tin và một thị trường lao động vừa khắc nghiệt vừa lạnh lùng. Khi bạn miệt mài nộp hồ sơ nhưng chỉ nhận lại sự im lặng hoặc lời từ chối, điều đó sẽ bào mòn cả sự tự tin lẫn sức khỏe tinh thần”.
Chính trong bối cảnh đó, các "văn phòng ảo" đã ra đời như một giải pháp tình thế.
Nhiều sinh viên tốt nghiệp chật vật tìm việc và họ sẵn sàng trả tới 7 USD mỗi ngày để giả vờ làm việc tại các văn phòng ảo (Ảnh: ET).
“Văn phòng ảo”: Liều thuốc giảm đau hay một cái bẫy?
Nhìn bề ngoài, việc người thất nghiệp phải bỏ tiền túi để "giả vờ" đi làm có vẻ phi lý. Tuy nhiên, mô hình này lại đáp ứng được những nhu cầu tâm lý sâu sắc.
Đầu tiên, nó giúp người trẻ đối phó với áp lực khổng lồ từ gia đình và xã hội. Trong một nền văn hóa coi trọng thành công và sự ổn định, thất nghiệp bị xem là một thất bại cá nhân đáng xấu hổ. "Gia đình lúc nào cũng hỏi tôi đang làm gì, giờ tôi có thể cho họ bằng chứng", Danyi Wu chia sẻ. Những bức ảnh, những cuộc gọi video từ "văn phòng" trở thành tấm lá chắn bảo vệ họ khỏi sự phán xét.
Thứ hai, nó tạo ra một cấu trúc và cộng đồng. Thay vì bị cô lập trong căn hộ của mình, họ được ở cùng những người đồng cảnh ngộ. Họ có thể trò chuyện, chia sẻ nỗi thất vọng và kinh nghiệm tìm việc.
"Hiện tượng giả vờ đi làm đang rất phổ biến", Christian Yao, giảng viên tại Đại học Victoria ở Wellington, New Zealand, giải thích. "Người trẻ cần những nơi này để suy nghĩ về bước đi tiếp theo, hoặc làm các công việc tạm thời. Các văn phòng giả vờ đi làm là một trong những giải pháp chuyển tiếp".
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo về mặt trái của mô hình này. Zhang Yong, giáo sư tại Đại học Khoa học và Công nghệ Vũ Hán (Trung Quốc), cho rằng đây là một "hiện tượng cá biệt", phản ánh việc xã hội đặt quá nhiều áp lực thành công lên cá nhân. Việc trốn tránh trong một thực tại giả có thể ngăn cản người trẻ đối mặt với vấn đề thực sự của mình.
"Cú sốc mất việc đột ngột có thể đẩy một người vào trầm cảm", ông nói. “Lời khuyên của tôi là hãy bắt đầu bằng cách nhìn nhận trung thực hoàn cảnh của mình, tìm hiểu kỹ thị trường lao động, cởi mở chia sẻ với gia đình và xây dựng một tư duy lành mạnh hơn về con đường nghề nghiệp”.
Bài học nghề nghiệp từ một hiện tượng lạ
Câu chuyện về những "văn phòng ảo" vượt ra ngoài biên giới. Nó là một bài học đắt giá và một lời cảnh báo cho thị trường lao động toàn cầu, đặc biệt là cho thế hệ trẻ với 3 vấn đề.
Định nghĩa lại "thành công": Áp lực phải có một công việc văn phòng ổn định, một con đường sự nghiệp tuyến tính đang ngày càng trở nên lỗi thời. Hiện tượng này cho thấy sự cần thiết phải có một định nghĩa linh hoạt hơn về thành công, chấp nhận những con đường sự nghiệp phi truyền thống, những giai đoạn nghỉ ngơi và tái định hướng.
Tầm quan trọng của kỹ năng thực tiễn: Sự chênh lệch giữa bằng cấp và nhu cầu thị trường là một vấn đề toàn cầu. Giáo dục cần phải thay đổi để trang bị cho người trẻ những kỹ năng thích ứng, khả năng tự học và giải quyết vấn đề, thay vì chỉ kiến thức sách vở.
Sức khỏe tinh thần là ưu tiên: Cuộc chiến tìm việc là một cuộc chiến về tinh thần. Sự kiệt sức, mất tự tin và trầm cảm là những kẻ thù vô hình nhưng cực kỳ nguy hiểm. Việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ cộng đồng, gia đình và các chuyên gia tâm lý là điều tối quan trọng.
Những người trẻ đang trả tiền để ngồi trong các "văn phòng ảo" không chỉ mua một không gian vật lý. Họ đang mua thời gian, mua một chút cảm giác bình thường và mua một liều thuốc giảm đau cho những áp lực vô hình mà họ đang phải chịu.
