Sáng 25/3, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) tổ chức hội thảo chia sẻ kinh nghiệm giáo dục sở hữu trí tuệ dành cho học sinh phổ thông tại Việt Nam. Hội thảo nhấn mạnh vai trò của sở hữu trí tuệ trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo từ giai đoạn sớm, giúp thế hệ trẻ khai thác ý tưởng và biến chúng thành giá trị thực tiễn.
Sự sáng tạo ở người trẻ cần được nuôi dưỡng sớm
Theo nghiên cứu của chuyên gia Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), sự sáng tạo đạt đỉnh trong độ tuổi từ 12-20, khi giới trẻ nhận ra tài năng của mình và phát triển sở thích cho các lĩnh vực nhất định.
Sau độ tuổi này, các cấu trúc giáo dục truyền thống thường kìm hãm sự sáng tạo bằng cách phân chia các môn học theo từng lĩnh vực chuyên ngành, từ đó làm giới hạn khả năng đổi mới sáng tạo của giới trẻ giữa các môn học.
Đó là lý do cần sớm đưa nội dung đổi mới sáng tạo và sở hữu trí tuệ vào các môn học để giáo dục cho học sinh. Bằng cách này, thế hệ trẻ sẽ được trao quyền để phát triển tư duy sáng tạo, học cách khai thác các ý tưởng để hướng tới những lợi ích kinh tế hữu hình.
Theo bà Altayework, Trưởng bộ phận đào tạo trực tuyến Học viện WIPO, sở hữu trí tuệ không chỉ là một quyền hay cơ chế bảo hộ, nó còn là một khía cạnh của sự sáng tạo.
“Ngày nay, tài sản vật chất như đất đai hay cơ sở sản xuất không còn chiếm ưu thế trong cuộc sống hàng ngày. Những gì chúng ta tiêu thụ hay thưởng thức, các tác phẩm giải trí, sản phẩm tiêu dùng hay các loại thuốc đều là những tài sản vô hình, được chuyển hóa từ những ý tưởng thành sản phẩm”, đại diện WIPO nói.
Trên thực tế, công nghệ được thúc đẩy bởi những ý tưởng đã được biến đổi thành các hình thức vật lý. Những ý tưởng hiện có giá trị và ý nghĩa lớn hơn bao giờ hết. Nhiều ý tưởng xuất sắc gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường hoặc có nguy cơ bị mất, bị sao chép mà không xin phép,… Nếu không có sự bảo hộ, hoạt động đổi mới sáng tạo sẽ bị kìm hãm.
Đại diện Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới cho hay, đổi mới sáng tạo là xương sống của sự tiến bộ, còn sở hữu trí tuệ là bạn đồng hành tốt nhất của đổi mới sáng tạo.
Hiểu biết về sở hữu trí tuệ không chỉ là việc bảo hộ mà còn là một chiến lược để kiếm tiền từ kiến thức, ý tưởng. Kiến thức về sở hữu trí tuệ giúp mọi người có thể kiếm sống từ sự sáng tạo trong công việc của mình.
Việt Nam nên đưa kiến thức sở hữu trí tuệ vào bậc học phổ thông
Chia sẻ tại hội thảo, ông Lưu Hoàng Long, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ cho hay, cùng với xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế, sở hữu trí tuệ ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao trình độ công nghệ và năng lực cạnh tranh quốc gia.
“Để phát triển một cách đồng bộ và bền vững hệ thống sở hữu trí tuệ quốc gia, vấn đề giáo dục sở hữu trí tuệ cho thế hệ trẻ, đặc biệt là từ cấp độ học sinh phổ thông, là một trong những việc làm cần thiết”, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ nhận định.
Ở Việt Nam, thời gian qua, dù kiến thức, năng lực về sở hữu trí tuệ đã được nâng cao dưới nhiều hình thức, tuy nhiên, giáo dục sở hữu trí tuệ cho học sinh phổ thông vẫn còn là một vấn đề mới, chưa được triển khai một cách bài bản và thường xuyên.
Để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, Cục Sở hữu trí tuệ đã và đang triển khai một vài hoạt động tuyên truyền tại một số cơ sở giáo dục như Trường Tiểu học Văn Chương, Trường Tiểu học Láng Thượng, Trường Tiểu học và THCS Thực nghiệm và nhận được nhiều kết quả tích cực.
Khảo sát của Cục Sở hữu trí tuệ với 800 học sinh đến từ nhiều trường học khác nhau cho thấy, phần lớn học sinh tiểu học (74%), trung học cơ sở (87%) cho biết chưa bao giờ được tiếp cận với kiến thức về sở hữu trí tuệ. Phần lớn các em đều cho biết sẵn sàng đón nhận các kiến thức mới này.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Hạnh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, đào tạo và hỗ trợ, tư vấn (Cục Sở hữu trí tuệ), kiến thức về sở hữu trí tuệ cần được trang bị, giáo dục, đào tạo cho học sinh ngay từ cấp phổ thông. Vị chuyên gia này kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục cần xem xét áp dụng hình thức phù hợp ở các cấp học.
