Nguồn gốc
Cây ngũ gia bì thuộc họ ngũ gia (Araliaceae), chi ngũ gia bì (Heptapleurum). Đây là loài cây bụi hoặc thân gỗ nhỏ, thường xanh, có chiều cao từ 2-15 mét, thân cây phát triển mạnh với đường kính lên tới 30 cm.
Tên gọi ngũ gia bì xuất phát từ đặc điểm lá cây: mỗi lá kép chia thành 5-9 lá chét xòe ra giống như bàn tay, tạo hình dạng đặc trưng, tượng trưng cho sự sum vầy và thịnh vượng.
Một số tên dân gian khác tại Trung Quốc như “Vịt Chưởng Mộc” hay “Ngỗng Chưởng Thái” cũng dựa trên hình dáng lá, gợi liên tưởng đến bàn chân của gia cầm, giúp người trồng dễ nhận biết và yêu thích.
Cây ngũ gia bì có nguồn gốc từ các khu rừng mưa nhiệt đới và cận nhiệt đới ở Trung Quốc (Quảng Đông, Phúc Kiến) và Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, đồng thời phân bố ở Nhật Bản, Ấn Độ, Thái Lan.
Hiện nay, cây được trồng rộng rãi ở khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là làm cây cảnh trong nhà, văn phòng, khách sạn, sảnh thư viện hoặc không gian công cộng nhờ hình dáng bắt mắt, lá xanh quanh năm và hoa nhỏ, màu vàng lục, thơm nhẹ.
Cây ngũ gia bì hợp với tuổi gì, mệnh gì?
Theo phong thủy, ngũ gia bì hợp với người tuổi Tý, Thìn và Tỵ, giúp thu hút tài lộc, may mắn và mang lại bình an trong cuộc sống. Hình dáng lá xòe như bàn tay của cây tượng trưng cho sự phát triển và thịnh vượng, đồng thời mang đến năng lượng tích cực cho gia chủ, tạo cảm giác an yên và hứng khởi mỗi ngày.
Cây ngũ gia bì đặc biệt hợp với người mệnh Mộc và Hỏa nhờ khả năng cân bằng và kích hoạt năng lượng theo nguyên lý ngũ hành.
Với người mệnh Mộc, màu xanh của lá và tán cây rộng mở tượng trưng cho sinh khí dồi dào, sự sinh sôi và phát triển bền vững, giúp thúc đẩy năng lượng tích cực trong nhà, hỗ trợ sự nghiệp, sức khỏe và tài lộc.
Đối với người mệnh Hỏa, cây mang ý nghĩa hóa giải năng lượng xung khắc và điều hòa vận khí. Lá xòe rộng như bàn tay, cùng với hoa thơm nhẹ và quả tròn, tượng trưng cho sự may mắn, bình an và hòa khí, giúp hạn chế căng thẳng, xung đột trong gia đình hoặc công việc.
Sự kết hợp giữa sức sống mạnh mẽ của mệnh Mộc và khả năng điều hòa của mệnh Hỏa khiến Ngũ gia bì trở thành biểu tượng phong thủy lý tưởng, vừa giúp thu hút tài lộc, vừa cân bằng âm dương, mang lại không gian sống hài hòa và sung túc.
Về giá trị kinh tế và y học, gỗ ngũ gia bì mềm, nhẹ, dễ chế tác, thường được sử dụng làm que diêm hoặc làm nguyên liệu cho các sản phẩm thủ công mỹ nghệ.
Ngoài ra, cây còn có giá trị trong y học truyền thống: lá và vỏ rễ được dân gian dùng để chữa cảm cúm, giảm đau nhức cơ thể, hỗ trợ điều trị chấn thương và một số bệnh nhẹ khác. Nhờ những tác dụng này, ngũ gia bì không chỉ là cây cảnh mà còn là nguồn dược liệu hữu ích cho sức khỏe con người.
Về giá trị sinh thái, lá cây có khả năng hấp thụ các chất độc hại như nicotin và formaldehyde từ không khí, giúp cải thiện chất lượng môi trường sống, đặc biệt hữu ích với gia đình có người hút thuốc.
Ngũ gia bì còn mang ý nghĩa phong thủy tích cực, biểu tượng cho tài lộc, may mắn và sự phát triển bền vững, đồng thời rất dễ trồng và chăm sóc, phù hợp với nhiều không gian sống khác nhau.
Với hình dáng độc đáo, lá xanh mướt quanh năm, hoa thơm và quả đẹp, ngũ gia bì là lựa chọn hoàn hảo cho những ai yêu thiên nhiên và muốn tạo không gian sống xanh mát, hài hòa phong thủy. Khi được chăm sóc đúng cách, cây sẽ phát triển khỏe mạnh, tỏa bóng xanh và mang lại may mắn, tài lộc cho gia chủ.
Cách trồng và chăm sóc
Cây ngũ gia bì ưa đất tơi xốp, giàu mùn, hơi chua và thoát nước tốt. Khi trồng trong chậu, cần đảm bảo lỗ thoát nước để tránh úng rễ. Ngoài vườn, cây phát triển tốt ở vị trí bán bóng râm, tránh nắng trực tiếp; trong nhà nên đặt nơi ánh sáng khuếch tán, giúp lá xanh tốt và không gian mát mẻ.
Ngũ gia bì cần độ ẩm vừa phải. Mùa hè tưới 1 lần/ngày, mùa xuân và thu giảm 1-2 lần/tuần, mùa đông tưới ít để tránh thối rễ. Từ tháng 3-9, bón phân định kỳ 2-3 tuần/lần bằng phân hữu cơ hoặc tổng hợp; hạn chế đạm cho cây lá màu để giữ sắc tự nhiên.
Cây mọc cành dài, phân nhánh ít, nên cắt tỉa định kỳ để tán đều và duy trì hình dáng cân đối. Khi thay chậu, cắt rễ già giúp cây ra lá mới nhanh.
Ngũ gia bì dễ mắc bệnh lá, đốm lá, bệnh than hoặc sâu bệnh như rệp sáp, nhện đỏ, rầy; phòng ngừa bằng thuốc trừ nấm. Ngoài ra, có thể nhân giống cây bằng hạt, giâm cành hoặc ghép cành cao.
