Người có duyên kỳ ngộ và khát vọng trồng cây "thần dược" ở đỉnh Phu Xai Lai Leng

Bén duyên với “thần dược”

Ông Võ Kim Cự thường có thói quen dù bận công việc bao nhiêu, hàng ngày ông cũng dành thời gian đọc sách báo, nhất là những thông tin mới về khoa học.

Một hôm tình cờ ông đọc được bài báo trên Báo Sức khỏe và Đời sống của dược sĩ Đào Kim Long, viết về cây sâm Ngọc Linh. Theo tác giả bài báo, sâm Ngọc Linh là một trong những loại “thần dược” quý hiếm, đã được phát hiện cách đây hơn 1 thế kỷ ở chốn đại ngàn tỉnh Kon Tum (Tây Nguyên).

Dược sĩ Long cho hay, sâm có giá trị lớn đối với đời sống, bởi đây là loại thuốc bổ dưỡng nhằm nâng cao sức đề kháng và sinh lực cho con người. Một sản phẩm đứng hàng đầu các loại sâm trên thế giới.

Ông Cự lấy làm tâm đắc, bèn thăm dò địa chỉ dược sĩ Đào Kim Long để nhờ ông tới Kon Tum xem tận mắt cây “thần dược” đó.  

Trong cuộc gặp gỡ đầu tiên tại nhà riêng ông Long ở Hà Nội, hai người đã tỏ ra tâm đầu ý hợp. Dược sĩ Đào Kim Long tâm sự: "Cách đây hơn 50 năm, tôi được giao nhiệm vụ vào chiến trường miền Nam tìm cây thuốc nhằm phục vụ cho quân và dân nơi tuyến lửa. Lúc đó, tôi đang là giáo sư Trường Đại học Dược Hà Nội, tôi cùng cả nhóm đi dò khắp các núi rừng miền Trung nhưng đều thất vọng.

Tuy vậy, sự thất vọng ban đầu vẫn không lung lay được ý chí và lòng kiên nhẫn của tôi. Sau nhiều năm xuyên qua rừng sâu, núi thẳm, đến tháng 6/1972, loài sâm vô cùng quý hiếm này được phát hiện trên ngọn núi Ngọc Linh tại địa bàn huyện Tu Mơ Rong (tỉnh Kon Tum)".

Sau khi nghe dược sĩ Đào Kim Long kể thêm một số chuyện về tác dụng rất hữu hiệu của sâm Ngọc Linh trong việc chăm sóc sức khỏe cho thương bệnh binh ở chiến trường, ông Võ Kim Cự nói: “Bác có thể bay cùng tôi một chuyến vào tỉnh Kon Tum để xem cây 'thần dược' ấy được không? Nếu đúng sự thật như bài viết của bác vừa đăng trên báo, tôi sẽ dồn hết tâm huyết xây dựng một tập đoàn y dược sâm Ngọc Linh lớn nhất nước. Tập đoàn này sẽ thực hiện các chức năng: gieo trồng, chế biến và cung ứng sản phẩm cả trong và ngoài nước”. 

Dược sĩ Đào Kim Long khuôn mặt rạng rỡ hẳn lên bảo: “Nếu anh làm được điều này, tức là anh đã làm phúc cho dân đấy. Tôi năm nay đã ngoài tuổi bảy mươi nhưng sẽ quyết leo núi cùng anh để gặp lại thần dược”.

Được lời như cởi tấm lòng, thế là hôm sau hai người mua vé máy bay từ sân bay Nội Bài (Hà Nội) đáp thẳng vào sân bay Buôn Mê Thuột (Đắk Lắk). Sau đó, họ thuê taxi vào núi Ngọc Linh (huyện Tu Mơ Rong, tỉnh Kon Tum) cách đây hơn 50 năm trước dược sĩ Đào Kim Long gắn bó.

Vừa đặt chân tới, ông Cự đã choáng ngợp với độ cao hơn 1.700m, trên đỉnh núi mây mù bao bọc như tuyết phủ. Điều không ngờ tới, tuy ở vào độ tuổi “thất thập cổ lai hy” nhưng dược sĩ Long leo núi vẫn “ngang cơ” với ông.  

Có lẽ duyên trời đã định trước nên khi tìm lại dấu chân xưa của mình dược sĩ Long không nén được xúc động, bởi “thần dược” mà đồng bào dân tộc Tây Nguyên thường quen gọi “củ ngải rọm con” hay “cây có dấu” đã được người Xê Đăng bảo vệ và lưu giữ trong suốt 20 năm qua.

Một chuyến đi đầy vất vả nhưng ông Cự cảm thấy rất thú vị, bởi ông đã tận mắt nhìn từ lá, hoa, rễ, củ cây thần dược. Đặc biệt, ông đã nắm được bí quyết trồng cây và chăm sóc cây của người Xê Đăng, đặc tính thổ nhưỡng, khí hậu phù hợp để cây sâm Ngọc Linh phát triển tốt.

Ông Võ Kim Cự bảo với dược sĩ Đào Kim Long: "Tôi rất cảm ơn bác. Một chuyến đi tôi học được một sàng khôn. Tôi sẽ quyết tâm lập nghiệp mới bằng cây thần dược này”.  

Đi từ không tới có

Vốn là một người đã từng làm doanh nghiệp nên ông Cự luôn ý thức được rằng doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển bền vững phải có sản phẩm chất lượng cao đáp ứng được với người tiêu dùng.

Cây sâm Ngọc Linh, theo quan điểm của ông, "không chỉ đơn thuần về kinh tế mà việc đưa sản phẩm sâm Ngọc Linh đến với mọi nhà còn có ý nghĩa lớn trong việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng”.

Vì tính nhân văn ấy, sau khi được các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành của Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ lấy mẫu nghiên cứu, phân tích đã kết luận: thân rễ và củ rễ sâm Ngọc Linh có chứa 84 thành phần hợp chất Saponin cao hơn rất nhiều so với các loại sâm khác trên thế giới hiện nay. Đối với phần bên trong cọng và lá cho ra 19 Saponin...

Ngoài ra, sâm Ngọc Linh còn chứa 18 nguyên tố vi lượng Vitamin E, B2, B12... 16 tổ hợp Axit amin. Sâm Ngọc Linh có tác dụng nâng cao sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật, điều hòa hoạt động hệ thống tim mạch, bồi bổ khí huyết, gia tăng và tái tạo tế bào hồng cầu, kích thích hoạt động lưu thông máu...

Theo các nhà khoa học, nếu biết chế biến sâm Ngọc Linh sẽ tạo ra được nhiều sản phẩm khác có giá trị lớn về sức khỏe và mỹ phẩm. Sự đa dạng về sản phẩm vừa là “chìa khóa”, vừa là động lực để ông Cự bắt tay vào lập doanh nghiệp với cái tên: Tập đoàn Y dược Sâm Ngọc Linh Việt Nam (VKD Group).

Sau khi làm đầy đủ các thủ tục, đúng theo quy định Nhà nước, ông Cự huy động các cổ đông góp vốn và chính thức làm lễ ra mắt.

Để xây dựng tập đoàn có quy mô lớn, ông đã hoạch định chiến lược không chỉ cho hiện tại mà cho cả tương lai, đó là: 1- Nghiên cứu - Đào tạo. 2- Sản xuất. 3- Truyền thông- Quảng bá. 4- Thương mại - dịch vụ.  

Phong cách của ông Cự khi đã “cưỡi lên lưng hổ” rồi thì không một phút chần chừ. Ông rất tin ở con đường mình chọn sẽ đi đến thành công. Bởi ông Cự còn có một cơ duyên nữa, khi được nhiều người “đắc nhân tâm” nhiệt tình ủng hộ.

Đặc biệt, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ đã hướng dẫn “đường đi, nước bước“, giúp ông Cự tiếp cận và mời các chuyên gia kỹ thuật cao cấp ở Pháp và Mỹ đến Việt Nam mở lớp đào tạo và đến tận nhà máy hướng dẫn cán bộ, công nhân chế biến sâm Ngọc Linh thành 26 loại sản phẩm khác nhau. Từ thuốc bổ dưỡng sâm Ngọc Linh, rượu đế sâm Ngọc Linh, nước giải khát sâm Ngọc Linh đến mỹ phẩm, bánh kẹo... mang thương hiệu sâm Ngọc Linh.

Trong chuyện làm ăn, ở bất cứ hoàn cảnh nào, ông Võ Kim Cự bao giờ cũng là người “đi tắt, đón đầu”. Ngay từ chuyến đi thị sát ở khu rừng đại ngàn Ngọc Linh cùng với dược sĩ Đào Kim Long về, một tuần lễ sau đó, một mình ông lại bay tiếp vào Kon Tum.

Chuyến đi lần này, ông thương thuyết với bà con dân tộc Xê Đăng, chuyển nhượng cho mình 4ha diện tích sâm Ngọc Linh đã trồng được hơn 10 năm, để khi xây dựng tập đoàn thì có ngay nguyên liệu cho nhà máy sản xuất. Được khách mua với giá thành đúng với giá trị và sức lao động, bà con phấn khởi, thỏa thuận bán ngay cho ông Cự.

Công việc của chuyến đi khá dài ngày này chưa dừng lại đó. Ông tiếp tục làm việc với cấp ủy, chính quyền xã và huyện Tu Mơ Rông, trình bày nguyện vọng của mình: Xin địa phương tạo điều kiện cấp đất lâu dài để phát triển trồng nguyên liệu sâm Ngọc Linh. Nếu được địa phương ủng hộ, tập đoàn của ông không những tạo được công ăn việc làm cho bà con dân bản ở huyện Tu Mơ Rông mà còn chế biến sản phẩm cây “thần dược” thành đa dạng các mặt hàng, sử dụng cả trong nước và thế giới.

Đáp ứng lời đề nghị của ông Võ Kim Cự, chính quyền địa phương đồng ý chuyển nhượng một số diện tích đất đang còn bỏ ngỏ để ông có điều kiện sản xuất. 

Vạn sự khởi đầu nan. Một mình ông Cự một con thuyền vượt sóng, phải ra tay chèo chống. Trước hết là công tác tổ chức bộ máy. Thành công hay thất bại đều do con người quyết định. Bộ máy phải phát huy được hiệu năng, hiệu quả từ khâu trồng trọt, chế biến đến phân phối lưu thông sản phẩm.

Sau 9 năm bươn chải, khát vọng của ông Võ Kim Cự đã biến thành hiện thực. Nhà máy sản xuất sâm Ngọc Linh đóng tại tỉnh Hòa Bình đã cho ra đời 26 sản phẩm và lưu thông trên nhiều đại lý trong nước. Từ thuốc bổ sâm Ngọc Linh đến rượu đế sâm Ngọc Linh đã tạo được sức hút với khách hàng.  

Nhưng để cuộc hành trình “không nghỉ, không ngừng, không dừng điểm cuối”, ông tiếp tục một chuyến đi xuyên Việt và đã “bén duyên” thêm một địa chỉ mới để phát triển loại cây “thần dược” này ở đỉnh Phu Xai Lai Leng (xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An), nơi có độ cao gần 2.000m.

Bà con dân tộc người Mông, người Thái đang khát việc làm, được ông Cự tạo công ăn việc làm cho con em mình. Họ vui mừng khôn xiết. Bản thân rất phấn khởi và tự tin, bởi không có gì an tâm bằng vừa trồng vừa chăm sóc bảo vệ thành quả của mình làm ra.

Thông điệp xanh

Trải qua 9 năm hoạt động, VKD Group đã tạo được vị thế trên thương trường cả trong nước và nước ngoài, bằng sản phẩm đích thực chất lượng cao. Song hành với chế biến sản phẩm, đơn vị đã xây dựng được vùng nguyên liệu sâm Ngọc Linh quy mô lớn với 300.000 cây có tuổi đời từ 5-15 năm, đáp ứng được chế biến theo quy mô công nghiệp. Đặc biệt, đã hoàn thiện và kiểm soát được hoàn toàn công nghệ nhân giống, bằng cả hai phương pháp truyền thống trồng từ hạt và nuôi cấy mô. Hàng năm đáp ứng được từ 100.000-150.000 cây giống khỏe.

Bước sang năm 2026, một mốc son trong chặng đường hành trình 10 năm, VKD Group phấn đấu xây dựng vành đai xanh nguyên liệu dồi dào với 1 triệu cây giống khỏe.

Trong một đêm gala, ông Tetsuya Yamashita - Tổng giám đốc Công ty TNHH Panin kretJapan - giới thiệu, đơn vị ông là đại lý độc quyền tại Nhật Bản và châu Á chuyên cung cấp nguyên liệu chiết xuất tự động từ động, thực vật cho ngành dược phẩm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm. Bên cạnh cung ứng nguyên liệu, đơn vị này còn hỗ trợ công thức cũng như sản xuất theo hình thức OEM cho nhiều thương hiệu lớn Nhật Bản.

Sau văn bản ký kết giữa VKD Group với Công ty TNHH PaninkretJanpan, ông Tetsuya Yamashita xúc động chia sẻ: "Tôi đã nhiều lần tiếp xúc và làm việc với ông Võ Kim Cự, tôi cảm nhận sâu sắc sự chân thành và tầm nhìn chiến lược, cùng với tinh thần làm việc không kể ngày đêm của tập thể VKD Group. Tôi tin rằng chính Chủ tịch Cự đã tạo nên một môi trường tuyệt vời này”. 

Lời của một người bạn nước ngoài gửi gắm, phải chăng đó là: Thông điệp xanh về tương lai tươi sáng.

Phan Thế Cải