Sau mỗi kỳ nghỉ hè, học sinh các trường chuẩn bị trở lại trường học. Nhiều phụ huynh cảm thấy muốn làm nhiều hơn nữa cho con: thuê gia sư, thêm bài học toán hoặc thêm một hoạt động sau giờ học nữa “phòng khi cần”. Động lực này xuất phát từ tình yêu thương và mong muốn con cái có cơ hội tốt hơn trong học tập, cuộc sống. Nhưng trên chặng đường đó, cơ hội có thể biến thành áp lực. Trong 6 năm nghiên cứu hàng trăm đứa trẻ có thành tích cao, nhà nghiên cứu nhận thấy rằng động lực thực sự đằng sau thành công lâu dài là niềm tin rằng giá trị của bạn đến từ giá trị vốn có và khả năng tạo ra tác động tích cực đến thế giới. Đó là “tư duy quan trọng”.
Năng lượng của những người đạt thành tích cao
Nhiều người trẻ ngày nay bị thúc đẩy bởi nỗi sợ rằng nếu không làm tốt, họ sẽ ít được yêu mến hoặc chấp nhận hơn, như thể giá trị của họ phụ thuộc vào thành tích. Năm 2021, cuộc khảo sát được công bố trong cuốn sách "Không bao giờ đủ" với gần 500 sinh viên đã cho thấy một phát hiện đáng suy ngẫm: Hơn một nửa sinh viên tin rằng tình yêu thương của cha mẹ dao động theo thành tích học tập của họ.
Các nhà tâm lý học gọi đây là “sự quan tâm có điều kiện” hoặc tình cảm của cha mẹ phụ thuộc vào việc đứa trẻ đáp ứng được những kỳ vọng nhất định, dù là về mặt học tập, thể thao hay hành vi.
Trẻ em được nuôi dưỡng theo kiểu quan tâm có điều kiện có thể trở nên sợ sai lầm đến mức ngay cả những thất bại nhỏ cũng có thể làm lung lay ý thức về bản thân của chúng. Điều này có thể làm xói mòn lòng tự trọng, đẩy nhanh sự kiệt sức, và khiến chúng cảm thấy vô nghĩa khi không còn được khen ngợi hoặc dễ bị trầm cảm khi gặp thất bại.
Nuôi dưỡng tư duy quan trọng ngay từ sớm
Chúng ta cần giúp con xây dựng tư duy coi trọng bản thân ngay từ nhỏ. Khi trẻ biết mình được trân trọng bất chấp kết quả, chúng sẽ được tự do chấp nhận rủi ro một cách lành mạnh, học hỏi từ sai lầm, nỗ lực hơn và hồi phục nhanh hơn.
1. Cho con bạn lấy bằng tiến sĩ
Hãy trở thành chuyên gia hiểu con cái của mình nhất. Điều gì khiến con tỏa sáng? Con đang che giấu những thách thức nào? Những điểm mạnh nào mà người khác có thể bỏ qua? Càng hiểu rõ những nét độc đáo và tài năng của con, cha mẹ càng cảm thấy con được nhìn nhận đúng với con người độc đáo của mình. Cảm giác được thấu hiểu và yêu thương là một nguồn năng lượng mạnh mẽ.
2. Nhắc nhở rằng giá trị của con là không thể thay đổi
Khi con bạn thất bại - bị loại khỏi đội, trượt bài kiểm tra, cha mẹ hãy nhắc nhở chúng rằng giá trị của chúng là không thể tranh cãi. Một bà mẹ đã áp dụng bài tập này: Bà ấy giơ tờ 20 đô la lên. “Nó đáng giá bao nhiêu?” bà ấy hỏi. Rồi bà vò nát tờ tiền và nhúng vào nước. “Giờ nó đáng giá bao nhiêu?” Vẫn là 20 đô la. Dù có bao nhiêu lần thất bại, giá trị của nó vẫn không thay đổi, và giá trị của trẻ cũng vậy.
3. Hãy tò mò, đừng tức giận
Mọi trẻ em đều muốn học tốt. Nếu chúng không tiến bộ, hãy chậm lại một bước và tự hỏi tại sao. Liệu đó có phải là một sự khác biệt chưa được chẩn đoán trong học tập? Một xung đột xã hội? Một sự không phù hợp trong phong cách giảng dạy? Những khó khăn chính là manh mối.
Khi chúng ta thể hiện sự tức giận trước thành tích của con, điều đó có thể phá vỡ mối quan hệ cha mẹ - con cái. Sự tò mò giúp duy trì mối quan hệ của bạn và là cánh cổng dẫn đến nguồn nhiên liệu sạch.
4. Khuyến khích, động viên con
Hãy cho con biết khi hành động của con tạo nên sự khác biệt. Hãy an ủi, động viên, hay đưa ra một giải pháp thông minh, hãy dành thời gian nhắc nhở con rằng giá trị của con vượt xa những thành tích đạt được.
5. Tập trung vào niềm vui của con
Chúng ta thường quá tập trung vào việc chuẩn bị cho con cái tương lai mà quên mất việc cho chúng thấy niềm vui khi ở cạnh cha mẹ. Ít nhất một lần mỗi ngày, hãy thể hiện sự ấm áp và tình cảm bất kể kết quả ra sao. Hãy cho con biết rằng chúng được yêu thương như nhau, dù là ngày vui hay ngày buồn.
Vào năm học mới, các phụ huynh hãy bớt lo lắng về điểm số và quan tâm hơn đến tư duy mà bạn đang giúp nuôi dưỡng ở con mình - tư duy thúc đẩy thành tích suốt đời.
