Những ngày này, vợ chồng anh Hà Văn Hoanh (40 tuổi) và chị Hà Thị Tương, trú tại thôn Đôn, xã Pù Luông (Thanh Hóa), đang tất bật đón tiếp du khách ở homestay (cơ sở lưu trú tại gia) của gia đình. Từ cuộc sống chật vật mưu sinh với nương ngô, ruộng lúa, nay họ đã có thu nhập ổn định, đạt hơn 200 triệu đồng mỗi năm sau khi trừ chi phí.
Anh Hoanh hiện sở hữu 4 nhà sàn và 6 phòng riêng, phục vụ gần 3.000 lượt khách mỗi năm. Anh cho biết trước đây, dù sinh ra và lớn lên tại vùng đất giàu tiềm năng du lịch, vợ chồng anh vẫn chưa hình dung được cách làm du lịch. Anh phải rời quê vào Nam làm thuê, còn vợ ở nhà bám nương, thu nhập bấp bênh không đủ lo cho 7 miệng ăn.
Anh Hoanh có nguồn thu ổn định hơn 200 triệu đồng/năm nhờ làm du lịch cộng đồng (Ảnh: Hạnh Linh).
Bước ngoặt đến vào năm 2017, khi chính quyền địa phương định hướng phát triển du lịch cộng đồng và ngân hàng hỗ trợ vay vốn ưu đãi. Anh Hoanh mạnh dạn tu sửa nhà sàn, bắt đầu hành trình làm du lịch từ con số 0. Nhờ sự kiên trì và hỗ trợ từ cán bộ xã, mô hình homestay của gia đình anh dần ổn định và thu hút du khách.
“Nhờ làm du lịch cộng đồng, kinh tế gia đình khá lên. Quan trọng nhất là tôi có điều kiện cho các con ăn học đàng hoàng. Hiện 3 cháu học đại học các ngành du lịch, công nghệ thông tin và kinh tế, để sau này có thể cùng bố mẹ mở rộng mô hình homestay”, anh Hoanh chia sẻ.
Không chỉ gia đình anh Hoanh, thôn Đôn có 34 gia đình đang làm du lịch cộng đồng và có thu nhập ổn định.
Ông Hà Huy Giáp, Trưởng thôn Đôn, cho biết mỗi năm thôn đón hàng trăm đoàn khách, chủ yếu là khách quốc tế. Nhờ đó, nhiều hộ dân đã trở nên khá giả.
Nếp nhà sàn được người dân cải tạo, trang trí để đón khách (Ảnh: Hạnh Linh).
“Thôn Đôn hiện có 158 hộ, chỉ còn 12 hộ nghèo và 26 hộ cận nghèo. Nghề làm du lịch cộng đồng đã trở thành “cần câu cơm” cho người dân, tạo việc làm ổn định cho khoảng 250 lao động, với mức thu nhập từ 3,5 triệu đồng/người/tháng”, ông Giáp thông tin.
Ông Hà Văn Hạnh, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Pù Luông, cho biết xã Pù Luông (sáp nhập từ 3 xã Lũng Niêm, Thành Lâm và Thành Sơn) có diện tích rộng lớn, trải dài trên vùng phía tây tỉnh Thanh Hóa, được đánh giá là một trong những điểm đến giàu tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng.
Pù Luông được thiên nhiên ưu đãi với cảnh quan hùng vĩ, đỉnh Pù Luông cao gần 1.700m so với mực nước biển, những cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn cùng hệ sinh thái phong phú với 589 loài động vật, trong đó có 51 loài quý hiếm.
Bên cạnh đó, vùng đất này còn chứa đựng vẻ đẹp văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số với những ngôi nhà sàn truyền thống, nghề dệt thổ cẩm, nấu rượu cần và các lễ hội bản địa.
Nhận thấy những giá trị nổi bật này, chính quyền xã Pù Luông đã định hướng phát triển du lịch cộng đồng, tập trung khai thác ba loại hình chính là du lịch nghỉ dưỡng kết hợp trải nghiệm văn hóa bản địa; du lịch sinh thái khám phá và du lịch ẩm thực, hàng lưu niệm.
Một góc khu du lịch bản Đôn (Ảnh: UBND xã cung cấp).
“Du khách đến Pù Luông không chỉ để chiêm ngưỡng vẻ đẹp nguyên sơ của núi rừng, mà còn được hòa mình vào nhịp sống của người dân, thưởng thức ẩm thực truyền thống và tìm hiểu phong tục tập quán nơi đây”, ông Hạnh nhấn mạnh.
Nhờ hướng đi đúng đắn, lượng khách đến Pù Luông tăng mạnh qua từng năm. Thống kê của UBND xã cho thấy, chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, địa phương đón khoảng 100.000 lượt khách (30.000 khách quốc tế, 70.000 khách nội địa). Tổng doanh thu từ các hoạt động du lịch ước đạt 160 tỷ đồng.
Để duy trì sức hấp dẫn của Pù Luông, UBND xã khuyến khích thanh niên học tiếng Anh, hướng dẫn người dân bảo tồn nhà sàn truyền thống, cải tạo không gian sống theo chuẩn homestay, giữ gìn và phát triển các nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, nấu rượu cần, đan lát. Đồng thời, mở các lớp bồi dưỡng nâng cao nhận thức về du lịch cho người dân.
