Ở vùng ngoại ô Moscow, doanh nhân ngành thương mại điện tử xuyên biên giới Andy Guo, nhà sáng lập nền tảng Waimaojia trên WeChat, vừa khai trương 2 kho hàng mới với tổng diện tích 5.000 m2. Điều khiến giới quan sát chú ý không phải là quy mô, khi Guo đang chuẩn bị cho một kịch bản mà ít người dám nói to - viễn cảnh Nga và Ukraine đạt được một thỏa thuận hòa bình.
Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục gây áp lực chấm dứt chiến sự và Điện Kremlin tuyên bố ông Putin sẵn sàng cân nhắc một số đề xuất của Washington, nhiều doanh nhân Trung Quốc bắt đầu âm thầm "xếp lại quân cờ" cho thời hậu chiến.
Guo chia sẻ: “Nhiều nhà xuất khẩu Trung Quốc đang theo dõi rất sát tình hình, và tranh luận xem liệu thỏa thuận hòa bình có khả thi hay không.”
Với vai trò là nhà điều hành một nền tảng có hàng nghìn doanh nghiệp Trung Quốc tập trung vào thị trường Nga, Guo hiểu rõ cả tiềm năng lẫn rủi ro. Ông cho hay: “Một khi mâu thuẫn kết thúc, nhu cầu đầu tiên ở Nga sẽ đến từ hạ tầng, tiếp đó là tiêu dùng tăng mạnh khi các hạn chế thanh toán và vận chuyển được nới lỏng.”
Các kho hàng mới của Guo dự kiến lưu trữ hàng gia dụng, thiết bị xây dựng và đặc biệt là các sản phẩm “phục hồi và tái thiết”, bao gồm đồ mẹ và bé -lĩnh vực được Nga trợ giá mạnh, và thiết bị y tế phụ trợ.
Với dân số hơn 140 triệu người, Nga là thị trường tiêu thụ khổng lồ, nhưng hiện đã “bội thực” doanh nghiệp Trung Quốc. Các cuộc chiến về giá đang leo thang, trong khi thanh toán xuyên biên giới, vận chuyển và thủ tục pháp lý vẫn đầy thách thức.
Câu chuyện không chỉ dừng ở Nga. Một số doanh nghiệp Trung Quốc như William Hong - điều hành hãng sản xuất thiết bị điện nước thông minh ở Quảng Đông, đã âm thầm hoạt động tại Kazakhstan như một “tuyến sau” để tái tiếp cận Nga và Ukraine khi thời điểm đến.
Hong cho hay: “Đây giống như lớp tường lửa, giúp chúng tôi vận hành như doanh nghiệp địa phương và giảm sự chú ý vào nguồn gốc Trung Quốc.”
Giới xuất khẩu Trung Quốc tin rằng nếu chiến sự kết thúc, các doanh nghiệp phương Tây dù được gỡ bỏ cấm vận cũng khó thể quay lại và chiếm lại thị phần đã mất.
Theo Li Qing - một nhà xuất khẩu linh kiện ô tô tại Thâm Quyến, các chuỗi cung ứng từng rút đi sẽ không dễ dàng tái lập. Có thể mất hàng năm để trở lại mức trước khi xung đột nổ ra.
Liu Chen, người có kinh nghiệm bán thiết bị y tế và máy móc công nghiệp tại nhiều quốc gia hậu Xô viết, cho rằng nếu thoả thuận hoà bình được ký kết, nhu cầu về thiết bị công nghiệp cao cấp sẽ “nở rộ như đại dương xanh”, ý nói một thị trường ít cạnh tranh và có tiềm năng lớn.
Trong khi đó, Nga đang hướng tới phát triển các ngành hàng không vũ trụ, chế tạo máy và năng lượng mới - những lĩnh vực phương Tây gần như không xuất khẩu do rào cản chính trị. Do đó, Liu khẳng định Trung Quốc là lựa chọn duy nhất.
Ngoài ra, Qi Bin - người phụ trách xuất khẩu thiết bị y tế, cho biết Trung Quốc đã chiếm lĩnh thị trường tầm trung và giá rẻ tại Nga. Dù một số lĩnh vực như ô tô có thể biến động nếu phương Tây quay lại, nhưng ngành y tế, trừ các thiết bị cao cấp, vẫn sẽ nằm trong tay Trung Quốc.
Dù cơ hội dường như rõ ràng, không phải doanh nghiệp Trung Quốc nào cũng dám bước vào “canh bạc hậu chiến”. Peter Zhu - phụ trách một công ty năng lượng tái tạo tại tỉnh Hắc Long Giang, cho biết Ukraine và các vùng lân cận vẫn chưa nằm trong kế hoạch của ông. Doanh nghiệp của Zhu không thể kiểm soát được rủi ro, nên chỉ tập trung vào các nước nằm trong sáng kiến Vành đai - Con đường.
Sự bất ổn không chỉ đến từ an ninh, mà còn từ trật tự phân chia lợi ích hậu chiến. Một số chuyên gia cảnh báo rằng nếu các công ty Mỹ tái xuất hiện tại Nga dưới sự “bảo lãnh” của chính quyền Trump, cuộc chơi có thể chuyển hướng sang chính trị thay vì giá cả hay hiệu quả.
Liu Chen cho hay: “Với quan điểm cởi mở của ông Trump, khả năng doanh nghiệp Mỹ quay lại thị trường Nga là rất cao. Còn châu Âu thì khó đoán hơn.”
Andy Guo khẳng định ông không dám chắc cuộc xung đột sẽ kết thúc sớm, nhưng chắc chắn một điều nếu điều đó xảy ra, ai chuẩn bị trước sẽ thắng thế.
Tham khảo SCMP
