Phi lê cá rô phi. Ảnh: VASEP
Đó là cá rô phi.
Theo Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sản lượng cá rô phi của Việt Nam hiện đạt khoảng 300 nghìn tấn/năm. Trong đó, 6 tháng đầu năm 2025, nước ta đã đạt 220 nghìn tấn. Điều này cho thấy tốc độ tăng trưởng tích cực.
Tại Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu cá rô phi năm 2024 đạt 41 triệu USD, tăng 138% so với năm 2023. Trong đó, cá điêu hồng (red tilapia) đạt 13 triệu USD, tăng 20% và cá rô phi (black tilapia) đạt 28 triệu USD, tăng 348%. Mỹ là thị trường nhập khẩu nhiều nhất cá rô phi của Việt Nam trong năm 2024, với kim ngạch xuất khẩu đạt 19 triệu USD, tăng 572%.
Trong quý I/2025, xuất khẩu cá rô phi tiếp tục tăng trưởng mạnh, khi đạt gần 14 triệu USD, tăng 131% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, Mỹ chiếm tới 46% tỷ trọng với hơn 6 triệu USD, tiếp theo là Nga (1,8 triệu USD) và Bỉ (700 nghìn USD). Ngoài ra, những thị trường như Trung Đông, Nhật Bản cũng ghi nhận tăng trưởng tích cực, khi có kim ngạch lần lượt đạt gần 2 triệu USD (tăng 60%) và 992 nghìn USD (tăng gấp đôi).
Cá rô phi là loại cá có nhiều tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam. Ảnh: VASEP
Tại Việt Nam, thị trường xuất khẩu cá rô phi cũng đang mở rộng. Cụ thể, ngoài Mỹ, nơi cá rô phi là sản phẩm thủy sản phổ biến, trong năm 2025, nước ta đã ghi nhận những lô hàng đầu tiên sang Brazil, từ đó mở ra hướng đi mới cho ngành hàng này.
Theo Cục Thủy sản và Kiểm ngư, để phát triển bền vững, cá rô phi được đưa vào danh mục đối tượng ưu tiên trong Chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến năm 2020 (Quyết định 1690/QĐ-TTg) và tiếp tục được khẳng định trong Chương trình Quốc gia phát triển nuôi trồng thủy sản giai đoạn 2021 – 2030 (Quyết định 985/QĐ-TTg).
Bên cạnh đó, Cục Thủy sản và Kiểm ngư còn triển khai quan trắc môi trường thường xuyên ở các vùng nuôi tập trung nhằm phòng ngừa dịch bệnh, bảo đảm chất lượng sản phẩm cho xuất khẩu.
Cá rô phi Việt Nam có nhiều tiềm năng trong ngành hàng tỷ USD
Cá rô phi là loại cá được nhiều quốc gia trên thế giới ưa chuộng. Ảnh phi lê cá rô phi: VASEP
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), năm 2024, thị trường cá rô phi toàn cầu đạt giá trị 10,6 tỷ USD và dự kiến tăng lên 14,5 tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 3,52%. Ngoài ra, sản lượng cá rô phi toàn cầu đạt 7 triệu tấn trong năm 2024, dự kiến tăng lên 7,3 triệu tấn vào năm 2025. Theo VASEP, nhu cầu tiêu thụ cá rô phi toàn cầu tăng 13%/năm, với tiềm năng đạt 20 tỷ USD vào năm 2030. Đáng chú ý, riêng tại Mỹ, nhu cầu nhập khẩu cá rô phi hàng năm lên tới 200.000 tấn. Điều này tạo ra cơ hội lớn cho các quốc gia xuất khẩu như Việt Nam.
Trên thực tế, Việt Nam hiện đứng thứ 5 ở châu Á về sản lượng cá rô phi, chỉ sau Trung Quốc, Indonesia, Bangladesh và Philippines.
Theo VASEP, Việt Nam có điều kiện khí hậu nhiệt đới (từ 27 - 32°C), diện tích mặt nước lớn (với 3.300 ha tại Đồng bằng sông Cửu Long). Đây là điều kiện lý tưởng cho nuôi cá rô phi với chu kỳ ngắn (từ 5 - 6 tháng, nặng 600 - 800 gram một con) với chi phí thấp.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, các chuyên gia nhận định, người nuôi cá rô phi ở Việt Nam cũng gặp nhiều thách thức vì thức ăn cho cá phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu, vấn đề về thuế quan, cũng như tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt, truy xuất nguồn gốc và lao động bền vững.
Hơn nữa, theo VASEP, việc cạnh tranh quốc tế với các đối thủ cung cấp khác như Brazil hay Trung Quốc còn được coi là thách thức với nhà xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam. Bởi chuỗi cung ứng cá rô phi trong nước vẫn còn yếu, thiếu nhà máy đạt chuẩn, chi phí logistics tăng vì chiến tranh thương mại.
Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đang chỉ đạo nghiên cứu nguồn protein thay thế từ thực vật (như đậu tương, ngô), để giảm chi phí, đồng thời tăng hiệu suất chuyển đổi thức ăn (giảm hệ số FCR). Hơn nữa, các doanh nghiệp trong nước chuyển hướng nuôi thâm canh quy mô lớn, ứng dụng công nghệ trong quản lý và kiểm soát chất lượng.
Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, ưu thế sinh học, khung pháp lý đầy đủ và nhu cầu thị trường quốc tế tăng cao, cá rô phi hứa hẹn trở thành một trong những mặt hàng chủ lực của Việt Nam trong giai đoạn tới.
