Theo nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Nature Communications cuối tháng 11, "độ dốc nhiệt theo vĩ độ" (LTG) - chênh lệch nhiệt giữa Cực Bắc và xích đạo - đang giảm dần. LTG cao sẽ thúc đẩy các luồng gió thổi qua Đại Tây Dương, dẫn đến sự thay đổi nhiệt độ theo mùa ở châu Âu. Khi LTG giảm, kiểu thời tiết mùa hè và các đợt nắng nóng sẽ kéo dài hơn trên khắp châu lục.
"Đây không phải hiện tượng thời hiện đại mà xảy ra lặp đi lặp lại trong hệ thống khí hậu Trái Đất. Nhưng điểm khác biệt hiện nay là tốc độ, nguyên nhân và mức độ thay đổi", tiến sĩ Laura Boyall tại Trường Royal Holloway thuộc Đại học London, đồng tác giả nghiên cứu mới, cho biết.
Người dân Tây Ban Nha vận chuyển quạt ở Barcelona. Ảnh: Reuters
Để tìm hiểu về lịch sử khí hậu ở châu Âu, nhóm nghiên cứu phân tích nhiều lớp bùn dưới đáy các hồ nước. Loại trầm tích này lắng đọng theo mùa, giúp xây dựng dòng thời gian rõ ràng về mùa đông và mùa hè từ 10.000 năm trước.
Kết quả, khoảng 6.000 năm trước, mùa hè ở châu Âu kéo dài khoảng 8 tháng do dao động tự nhiên của LTG. Nhưng hiện nay, Bắc Cực ấm lên nhanh gấp 4 lần mức trung bình toàn cầu, một phần do khí thải nhà kính. Cứ mỗi độ C mà LTG giảm đi, mùa hè ở châu Âu sẽ dài thêm khoảng 6 ngày. Do đó, theo dự báo khí hậu hiện tại, châu Âu sẽ có thêm 42 ngày hè vào năm 2100.
Theo tổ chức nghiên cứu địa chất Phần Lan GTK, điều này có thể làm thay đổi đáng kể môi trường và kinh tế châu Âu. Ban đầu, mùa sinh trưởng kéo dài hơn có thể mang lại lợi ích cho một số loại cây trồng và khu vực phía bắc, nhưng nắng nóng cực đoan và tình trạng thiếu nước sẽ nhanh chóng lấn át những lợi ích đó. Các hệ sinh thái vốn thích nghi với điều kiện mát mẻ, ẩm ướt hơn có thể gặp khó khăn, nguy cơ cháy rừng, hạn hán và vấn đề sức khỏe liên quan đến nhiệt độ cao dự kiến gia tăng.
Theo tiến sĩ Celia Martin-Puertas tại trường Royal Holloway thuộc Đại học London, đồng tác giả nghiên cứu, kết quả nghiên cứu mới nhấn mạnh mối liên hệ sâu sắc giữa thời tiết châu Âu với biến động khí hậu toàn cầu. Martin-Puertas cho biết: "Công trình của chúng tôi hé lộ, các mùa ở châu Âu được LTG thúc đẩy suốt hàng nghìn năm. Điều này cung cấp thông tin hữu ích giúp dự đoán chính xác hơn những thay đổi trong tương lai. Việc hiểu rõ quá khứ có thể giúp chúng ta vượt qua thách thức của một hành tinh đang thay đổi nhanh chóng".
(Theo Space, Nature)
