Mùa đông miền Bắc rét mạnh, sẽ có băng giá, mưa tuyết

Ảnh: Phan Hậu

Ông Nguyễn Đức Hòa, Phó trưởng phòng Dự báo khí hậu (Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, Cục Khí tượng thủy văn, Bộ NN-MT), nhận định như trên về diễn biến thời tiết mùa đông 2025 - 2026. 

Rét đậm, rét hại xuất hiện từ tháng 12

* Số liệu quan trắc mới nhất, trạng thái khí quyển đại dương hiện nay như thế nào và điều này ảnh hưởng ra sao đến mùa đông năm nay, thưa ông?

- Theo số liệu quan trắc khí quyển và đại dương mới nhất, chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển (SSTA) tại khu vực Nino3.4 - đại diện cho vùng trung tâm và phía đông xích đạo Thái Bình Dương - trong các tháng gần đây lần lượt là: -0,1 độ C (tháng 7), -0,4 độ C (tháng 8) và -0,5 độ C (tháng 9). Diễn biến này cho thấy đến hết tháng 9, SSTA tại khu vực Nino3.4 đã giảm xuống ngưỡng -0,5 độ C, dự báo trong 3 tháng tới (từ tháng 11.2025 - 1.2026), SSTA có khả năng duy trì trong khoảng -0,5 đến -1 độ C khiến xác suất xuất hiện La Nina ở mức 60 - 75%, trong khi xác suất trạng thái trung tính chỉ ở mức 25 - 40%.

Từ tháng 2 - 4.2026, SSTA được dự báo có xu hướng tăng dần, dao động trong khoảng -0,5 đến +0,5 độ C, tương ứng 55 - 65% khả năng trở lại trạng thái trung tính, 25 - 30% khả năng duy trì La Nina, và 5 - 20% khả năng chuyển sang El Nino. Như vậy, từ nay đến đầu năm 2026, điều kiện khí quyển - đại dương nhiều khả năng duy trì trạng thái La Nina yếu, sau đó chuyển dần về trung tính vào mùa xuân năm 2026.

* Với dự báo xuất hiện của hiện tượng La Nina như vậy thì thời tiết mùa đông năm nay ở nước ta sẽ diễn biến ra sao?

- Theo thống kê chuỗi ENSO nhiều năm, trong những năm La Nina, nhiệt độ trung bình các tháng mùa đông tại Việt Nam thường thấp hơn so với trung bình nhiều năm, đặc biệt là ở miền Bắc và bắc Trung bộ.

Với kịch bản La Nina yếu đến trung bình nhiều khả năng duy trì trong các tháng cuối năm 2025 và đầu năm 2026 như đã phân tích ở phần trên, các mô hình dự báo khí hậu hạn dài hiện nay cho thấy dự báo nhiệt độ ở miền Bắc trong các tháng chính đông (12.2025 và tháng 1 - 2.2026) ở mức xấp xỉ đến thấp hơn so bình thường.

Rét đậm, rét hại ở miền Bắc tập trung trong khoảng thời gian từ nửa cuối tháng 12.2025 - 2.2026, trong đó có khả năng xuất hiện các trị số nhiệt độ thấp hơn bình thường. Thời tiết rét kèm theo mưa nhỏ, mưa phùn diễn ra chủ yếu trong khoảng thời gian nửa cuối tháng 2 và tháng 3.2026.

ẢNH: TUẤN MINH

Vùng núi phía bắc sẽ có băng giá, mưa tuyết

* Trong đợt không khí lạnh đầu mùa năm nay, tại Hà Nội nhiệt độ giảm xuống 18 độ C, vùng núi giảm sâu dưới 16 độ C, có phải là dấu hiệu cho thấy một mùa đông bất thường sẽ lạnh hơn những năm trước không?

- Thông thường, từ tháng 9 dương lịch hằng năm, không khí lạnh bắt đầu hoạt động trở lại sau những tháng mùa hè nhưng cường độ còn yếu và chưa làm thay đổi đáng kể nền nhiệt độ ở miền Bắc.

Sang tháng 10, không khí lạnh hoạt động mạnh dần và có sự tác động rõ rệt hơn, đặc biệt làm nhiệt độ giảm đáng kể, trời chuyển lạnh, thậm chí ở ngưỡng rét vào thời điểm về đêm và sáng.

Theo số liệu thống kê của chúng tôi, trong tháng 10 từ năm 1990 - 2025 tại trạm Hà Đông, nhiệt độ thấp nhất dưới 18 độ C trong thời kỳ 10 ngày đầu tháng 10 xuất hiện với tần suất là khoảng 6%, trong khi tần suất xuất hiện vào 10 ngày giữa tháng 10 là 14% và tần suất xuất hiện trong 10 ngày cuối tháng 10 tỷ lệ khoảng 26%.

Như vậy, đợt không khí lạnh vừa qua xảy ra vào khoảng thời gian 10 ngày cuối tháng 10.2025, giảm nhiệt độ xuống 18 độ C, vùng núi giảm sâu dưới 16 độ C không phải hiếm xảy ra và như những nhận định đã đề cập ở trên. Theo số liệu quan trắc và dự báo đến hiện tại, Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia chưa ghi nhận dấu hiệu quá bất thường trong mùa đông năm nay ở các tỉnh miền Bắc nước ta.

* Vậy đến thời điểm này, trung tâm nhận định ra sao cường độ, tần suất xảy ra rét đậm, rét hại và khả năng có băng giá, sương muối, mưa tuyết ở vùng núi cao trong mùa đông năm nay?

- Theo nhận định của chúng tôi, trong thời gian tới không khí lạnh sẽ gia tăng về cả cường độ và tần suất, đặc biệt trong tháng cuối năm 2025 và 2 tháng đầu năm 2026. Thời tiết nước ta sẽ xuất hiện những đợt không khí lạnh cường độ mạnh gây ra các đợt rét đậm, rét hại trên diện rộng ở miền Bắc, bắc Trung bộ. Số đợt rét đậm, rét hại có khả năng ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm.

Trong các đợt rét đậm, rét hại, nguy cơ cao xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan như sương muối, băng giá, thậm chí là mưa tuyết ở vùng núi cao thuộc các tỉnh vùng núi phía bắc nước ta. Các dự báo cụ thể sẽ được cơ quan khí tượng thủy văn cung cấp trong các bản tin ngắn hạn trước vài ngày, dựa trên tính toán và số liệu quan trắc thực tế.