Ngành thủy sản Việt Nam đang tập trung chuyển đổi theo hướng gia tăng giá trị. Trong xu thế đó, sản phẩm surimi ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong chiến lược xuất khẩu.
Surimi là một loại thực phẩm truyền thống có nguồn gốc từ cá, được làm từ thịt cá trắng xay nhuyễn, sau đó phối trộn với các nguyên liệu khác rồi định hình và xử lý nhiệt. Surimi thường được sử dụng để chế biến các sản phẩm như thanh cua, chả cá, viên thả lẩu và nhiều món ăn khác.
Nhờ nguồn nguyên liệu dồi dào cùng trình độ chế biến không ngừng được nâng cao, surimi đang trở thành điểm sáng của ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn nhiều thách thức hiện nay.
Theo số liệu từ Hải quan Việt Nam, xuất khẩu chả cá và surimi trong tháng 5/2025 đã đạt gần 31 triệu USD. Đây là mức cao nhất kể từ đầu năm. Con số này tăng 33% so với cùng kỳ năm ngoái.
Lũy kế 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu hai sản phẩm này vượt hơn 140 triệu USD , tăng 32% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là mức cao nhất trong vòng 3 năm trở lại đây của mặt hàng này.
Sản phẩm chả cá và surimi của Việt Nam đã xuất khẩu sang hơn 43 thị trường toàn cầu. Xuất khẩu chả cá và surimi sang các thị trường trong điểm như Hàn Quốc, Thái Lan, Trung Quốc và Nhật Bản đều ghi nhận sự tăng trưởng cao, trên 30% so với cùng kỳ năm 2024.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng đang gia tăng xuất khẩu sang các thị trường khác như EU, Indonesia, Phlippines, Nga… Đây là những nỗ lực của các doanh nghiệp khai phá các thị trường ngách trong bối cảnh cạnh tranh gia tăng.
Kim ngạch xuất khẩu surimi của Việt Nam mỗi năm đạt từ 300 - 420 triệu USD (surimi cá biển và cá tra), chiếm 4 - 5% tổng kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam. Theo đánh giá của các doanh nghiệp, hiện tại nhu cầu surimi đang tăng mạnh trên toàn cầu, từ châu Á đến châu Âu và Bắc Mỹ , do đó Việt Nam có nhiều cơ hội gia tăng xuất khẩu sản phẩm này.
Một lãnh đạo doanh nghiệp chuyên xuất khẩu mặt hàng này nhận định, hiện nay, sản lượng xuất khẩu surimi của Việt Nam duy trì ổn định và đang có xu hướng phát triển tích cực. Nguyên nhân chính là do surimi ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng nhờ giá trị dinh dưỡng cao, chi phí hợp lý và tính tiện lợi khi có thể chế biến thành nhiều món ăn đa dạng như chả viên, xúc xích, thanh cua…
Đặc biệt, nguồn nguyên liệu sản xuất surimi chủ yếu được tận dụng từ các loài cá tạp nhỏ như cá đổng, mắt kiếng, cá phèn, cá bánh đường, cá chuồn, hoặc phế liệu cá tra (dè vụn…). Đây đều là những loại nguyên liệu dồi dào, phù hợp với nghề khai thác cá của Việt Nam, giúp đảm bảo nguồn cung ổn định và chi phí sản xuất hợp lý.
Bên cạnh những thuận lợi, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, sản phẩm này vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Thứ nhất, giá nguyên liệu đầu vào có xu hướng tăng do nguồn cá nguyên liệu ngày càng khan hiếm, ảnh hưởng đến giá thành và sức cạnh tranh.
Thứ hai, các rào cản kỹ thuật từ thị trường nhập khẩu ngày càng khắt khe, nhất là trong kiểm soát dư lượng hóa chất, chất bảo quản và điều kiện an toàn thực phẩm. Ngoài ra, chi phí logistics và sự cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia trong khu vực cũng tạo áp lực không nhỏ.
Để duy trì đà tăng trưởng, VASEP cho rằng, các doanh nghiệp cần tập trung ổn định nguồn nguyên liệu, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế.
Đồng thời, cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, khai thác hiệu quả các thị trường ngách và đẩy mạnh phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng. Việc phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng trong tháo gỡ thủ tục hành chính và xúc tiến thương mại cũng là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh.
