Giữa muôn trùng vây
Bất chấp những lời cảnh báo trừng phạt cùng "những hậu quả nghiêm trọng" mà phương Tây đưa ra đối với Nga trong nhiều năm qua, một trụ cột quyền lực của nước này dường như đã thoát khỏi những hậu quả một cách bất ngờ: đó chính là ngành công nghiệp an ninh mạng.
Trong nhiều thập kỷ, Nga đã là cái nôi của những công ty an ninh mạng đầy cạnh tranh và sáng tạo. Nhiều công ty trong số này cung cấp sản phẩm và dịch vụ cho chính phủ, từ tường lửa phòng thủ, các chương trình đào tạo chuyên biệt cho đến năng lực tấn công mạng.
Mặc dù ngành năng lượng chiếm một phần đáng kể trong tổng sản phẩm quốc nội của Nga, tầm quan trọng chiến lược của một số ngành công nghiệp khác cho thấy Nga không chỉ đơn thuần là một "trạm xăng có vũ khí hạt nhân" như cách một số quốc gia châm chọc.
Bất chấp các làn sóng trừng phạt dồn dập kể từ tháng 2/2022, cùng sự cô lập ngày càng tăng về công nghệ, một số công ty mạng hàng đầu của Nga vẫn đạt doanh thu kỷ lục trong năm 2024, theo Lawfare.
Rất nhiều công ty mạng của Nga – ngay cả những nhà thầu tình báo đã bị trừng phạt – vẫn đang tiếp tục phát triển các sản phẩm thương mại, giành được các hợp đồng béo bở tại những khu vực như Mỹ Latinh, Trung Đông và Châu Á - Thái Bình Dương.
Lợi nhuận và khả năng thích ứng của họ là một điều đáng kinh ngạc. Sự thành công này đã phơi bày những vết nứt lớn nhất trong nỗ lực của phương Tây nhằm cô lập Nga về mặt công nghệ.
Ngành công nghệ Nga có thể không sánh bằng Trung Quốc về quy mô kinh tế, độ phủ công nghệ hay năng lực sản xuất phần cứng.
Tuy nhiên, đây lại là nơi sản sinh ra một số công ty an ninh mạng sáng tạo và cạnh tranh nhất thế giới. Kaspersky được thành lập vào năm 1997, mở văn phòng quốc tế đầu tiên tại Anh vào năm 1999 và phát triển phần mềm diệt virus cho máy tính vào năm 2001.
Đến năm 2003, công ty đã có mặt tại Nhật Bản, Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Ý và Trung Quốc. Dù không nổi tiếng bằng, nhiều công ty khác như Positive Technologies và Security Code cũng đã ra đời trong những năm sau đó, cung cấp các dịch vụ bảo mật mạng, kiểm thử xâm nhập và nhiều giải pháp khác cho thị trường đang ngày một lớn mạnh.
Khi ngành công nghiệp phát triển, nhiều công ty Nga đã phục vụ cả khách hàng nhà nước và tư nhân trong và ngoài nước. Họ tổ chức các hội nghị quốc tế, thu hút nhân tài toàn cầu và hợp tác với các cơ quan thực thi pháp luật của phương Tây.
Trong khi đó, các công ty khác lại ký hợp đồng và hợp tác với chính phủ Nga để hỗ trợ các chiến dịch xác định lỗ hổng bảo mật, cung cấp sản phẩm phòng thủ và đào tạo thế hệ nhân lực an ninh mạng tương lai.
Càng cấm càng phát triển
Mỹ đã đưa nhiều công ty này vào danh sách đen và cố gắng cô lập họ. Washington cũng cấm bán gần như toàn bộ sản phẩm và dịch vụ của Kaspersky tại Mỹ và trừng phạt một số lãnh đạo của công ty.
Security Code cũng bị trừng phạt vì cung cấp công nghệ phòng thủ cho quân đội và cảnh sát Nga, cùng với các công ty như Sinto vì cung cấp hạ tầng cho hoạt động tình báo mạng.
Thế nhưng, một số công ty mạng hàng đầu của Nga lại ghi nhận doanh thu cao chưa từng có trong năm 2024. Kaspersky, Security Code và Positive Technologies đều đạt đỉnh doanh thu.
Security Code kiếm được phần lớn lợi nhuận từ các hợp đồng với những đơn vị "cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng" của Nga. Kaspersky đã khai trương "trung tâm minh bạch" thứ 13 trên toàn cầu tại Colombia, nơi khách tham quan được mời đến để tìm hiểu về các biện pháp kiểm soát an ninh nội bộ và kiểm tra mã nguồn sản phẩm; doanh số sản phẩm bảo mật thiết bị đầu cuối của hãng cũng tăng gấp đôi so với năm trước.
Lợi nhuận của Positive Technologies đã tăng hơn ba lần vào năm 2022, và công ty này thậm chí còn chiêu mộ được các kỹ sư khi Cisco đóng cửa văn phòng ở Moscow.
Bất chấp các nỗ lực của Mỹ, các công ty mạng Nga đã thích ứng một cách đáng nể. Trên trường quốc tế, các công ty mạng hàng đầu của Nga đã đẩy mạnh bán sản phẩm và dịch vụ tại Mỹ Latinh, Trung Đông và Châu Á - Thái Bình Dương.
Những công ty như Positive Technologies đưa ra một lời chào hàng đầy thuyết phục: Đừng từ bỏ các nhà cung cấp của Mỹ, Trung Quốc hay Israel; thay vào đó, hãy thêm một nhà cung cấp từ Nga vào danh sách của bạn. Hãy đa dạng hóa rủi ro và đừng "bỏ tất cả trứng vào một giỏ".
Sự tăng trưởng của ngành công nghiệp mạng Nga cho thấy nhiều quốc gia không mặc nhiên mất tin tưởng vào một sản phẩm công nghệ đến từ đối thủ của Mỹ.
Họ có thể không quan tâm đến nguồn gốc, hoặc họ nhìn vào giá cả và thấy nó cạnh tranh hơn so với các sản phẩm của Estonia hay Nhật Bản.
Thậm chí, một số nước có thể không tin tưởng Mỹ và cảm thấy an tâm hơn khi đa dạng hóa rủi ro bằng cách sử dụng cả nhà cung cấp của Nga và các nước khác. Rõ ràng, các lệnh trừng phạt là không đủ để làm chậm bước tiến của những công ty đến từ Nga.
Với thực tế Kaspersky bị cấm ở Mỹ vào năm ngoái nhưng lại kết thúc năm 2024 với doanh thu cao hơn bao giờ hết, thì rõ ràng phương Tây đang đi sai hướng.
