Mở rộng chuỗi khu công nghiệp xanh - sinh thái "made in Việt Nam"

TIÊN PHONG TRONG MÔ HÌNH CÔNG NGHIỆP XANH

Tháng 12.2014, một dấu mốc đặc biệt được ghi nhận khi Chính phủ Việt Nam và Nhật Bản ký kết thỏa thuận hợp tác thành lập Khu công nghiệp (KCN) chuyên sâu Phú Mỹ 3. Từ đó, trên mảnh đất rộng hơn 1.046 ha ở phường Tân Phước, TP.HCM ngày nay, một KCN hiện đại, đồng bộ theo tiêu chuẩn quốc tế đã dần hình thành, mang theo kỳ vọng về một điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Ít ai ngờ, Phú Mỹ 3 không chỉ được chọn là KCN chuyên sâu, mà còn được định hướng phát triển thành KCN sinh thái đầu tiên ở Việt Nam. Chủ đầu tư dự án này là Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ, một nhà đầu tư đầy tâm huyết, với khát vọng xây dựng một khu công nghiệp kiểu mẫu, duy nhất tại Việt Nam, nơi hội tụ những chuẩn mực cao nhất về quản lý, vận hành và phát triển bền vững.

Ông Kazama Toshio, Phó tổng giám đốc Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ, từng chia sẻ rằng: "Giá trị cốt lõi của chúng tôi là tạo ra sự phát triển bền vững với trọng tâm là bảo vệ môi trường, mang lại giá trị gia tăng cho khách hàng và đối tác cũng như đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế - xã hội của địa phương". Theo ông, Phú Mỹ 3 không chỉ tạo ra một chuỗi cung ứng có giá trị gia tăng cao mà hiệu quả từ sự kết hợp giữa cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại với vị trí địa lý và tài nguyên thiên nhiên dồi dào đã góp phần giúp khách hàng tối ưu hóa chi phí sản xuất và mở ra cơ hội phát triển.

ẢNH: P.M 3

Trên thực tế, chỉ sau một thập niên, KCN này đã thu hút 47 dự án với tổng vốn gần 6 tỉ USD. Tỷ suất đầu tư bình quân 9 - 10 triệu USD/ha đủ để chứng minh sức hút mạnh mẽ của KCN này. Không dừng lại ở đó, nơi đây còn tiên phong trong mô hình KCN sinh thái, ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý, vận hành thông minh, đồng thời khuyến khích cộng sinh công nghiệp giữa các doanh nghiệp. Hướng đi này giúp giảm thiểu tác động môi trường và thúc đẩy sử dụng năng lượng xanh, điều mà nhiều quốc gia công nghiệp phát triển phải trả giá đắt mới nhận ra.

Bước chân vào KCN Phú Mỹ 3, người ta không chỉ thấy những khu nhà máy hiện đại, mà còn nhận ra cả một "hệ sinh thái" được tính toán kỹ lưỡng: từ cảng cạn Phú Mỹ, nhà kho, bến bãi, hệ thống bồn bể hóa chất hàng lỏng, đến trạm xử lý nước thải loại A, trạm điện, khí công nghiệp và khí tự nhiên. Tất cả đều nhằm phục vụ tốt nhất cho hoạt động của các doanh nghiệp. Bên cạnh "hạ tầng cứng" đạt chuẩn quốc tế, Thanh Bình Phú Mỹ còn đầu tư vào "hạ tầng mềm" - dịch vụ một cửa hoạt động 24/7, với đội ngũ chuyên gia dày dạn kinh nghiệm, sẵn sàng hỗ trợ pháp lý, kỹ thuật cho các nhà đầu tư từ lúc nghiên cứu dự án đến suốt quá trình sản xuất.

Chính sự kết hợp này đã tạo nên một môi trường đầu tư đáng tin cậy, được nhiều tổ chức quốc tế, hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài và tập đoàn hàng đầu thế giới đánh giá cao. Nhờ đó, Phú Mỹ 3 đã trở thành điểm đến của nhiều tập đoàn đa quốc gia từ Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, Mỹ, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nam Mỹ...

ẢNH: P.M 3

Điều đáng tự hào là Phú Mỹ 3 không phát triển một mình, mà còn nằm trong chương trình "Sáng kiến phát triển kinh tế dựa trên tiềm năng và lợi thế của địa phương - PBEG" do Tổ chức Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) đề xuất. Đây là dự án hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản, nhằm xây dựng những KCN kiểu mẫu, thông minh, theo hướng sinh thái.

Ông Masayuki Karasawa, đại diện Văn phòng JICA Việt Nam - Chi nhánh TP.HCM, từng nhận xét: Trước đây, nhiều quốc gia, trong đó có Nhật Bản đã phải trả chi phí cao cho việc thúc đẩy ngành công nghiệp hóa chất, công nghiệp nặng, bao gồm cả các biện pháp kiểm soát ô nhiễm. Với dự án thí điểm ở KCN Phú Mỹ 3, không chỉ nhằm mục đích tránh những chi phí như vậy mà còn cải thiện hình ảnh thương hiệu của KCN, đồng thời khuyến khích đầu tư xanh có trách nhiệm, bao gồm cả ngành hóa chất công nghiệp nặng.

Sau hơn 10 năm phát triển, Phú Mỹ 3 đã chứng minh được tầm nhìn đúng đắn của những người sáng lập. Đây không chỉ là một KCN đơn thuần, mà còn là một biểu tượng của sự hợp tác Việt - Nhật, của khát vọng đưa công nghiệp Việt Nam tiến gần hơn với chuẩn mực quốc tế.

CÂU CHUYỆN XANH TIẾP NỐI TỚI ĐỒNG BẰNG

Câu chuyện KCN chuyên sâu Phú Mỹ 3, một biểu tượng của mô hình công nghiệp xanh và bền vững, không chỉ tạo dấu ấn tại khu vực miền Đông, mà còn giúp Thanh Bình Phú Mỹ tự tin bước những bước dài hơn. Và lần này, hành trình ấy được nối tiếp về miền Tây, nơi mảnh đất Cần Thơ trù phú đã chào đón một dự án đầy khát vọng: KCN Vĩnh Thạnh giai đoạn 2, có quy mô hơn 540 ha với tổng vốn đầu tư lên đến 7.850 tỉ đồng.

Khác với những KCN truyền thống, Vĩnh Thạnh giai đoạn 2 được định hướng phát triển theo mô hình cụm liên kết ngành. Nơi đây sẽ tập trung thu hút đa dạng lĩnh vực: từ công nghiệp nặng, công nghiệp giá trị gia tăng cao, công nghiệp hỗ trợ cho đến dịch vụ logistics. Với cách làm này, KCN không chỉ đơn thuần là chỗ đặt nhà máy, mà còn trở thành hệ sinh thái sản xuất - thương mại trọn vẹn, gắn kết chuỗi giá trị từ thượng nguồn (KCN Phú Mỹ 3) đến hạ nguồn (KCN Vĩnh Thạnh giai đoạn 2).

ẢNH: P.M 3

Nói về chuỗi giá trị này, ông Tạ Quốc Bảo, Phó tổng giám đốc Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ, chia sẻ: "Với sự kết hợp giữa KCN chuyên sâu Phú Mỹ 3, cảng cạn Phú Mỹ, cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải và KCN Vĩnh Thạnh giai đoạn 2, chúng tôi hướng đến việc tạo dựng một hệ sinh thái công nghiệp đồng bộ. Sự liên kết giữa hai KCN lớn - Phú Mỹ 3 và Vĩnh Thạnh - sẽ góp phần xây dựng chuỗi cung ứng công nghiệp vững chắc, nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế".

Câu chuyện mà ông Bảo nêu không chỉ là một tầm nhìn chiến lược, mà còn là hình ảnh cụ thể của một hành trình vận hành: Nguyên vật liệu được nhập về cảng Cái Mép - Thị Vải, đưa qua cảng cạn Phú Mỹ rồi chuyển thẳng đến các nhà máy tại Vĩnh Thạnh. Tại đây, sản phẩm hoàn thiện ra đời, sau đó quay ngược lại cảng nước sâu để xuất khẩu. Những nguyên liệu cơ bản như thép, hạt nhựa, hóa chất, vật liệu xây dựng từ Phú Mỹ 3 cũng được cung ứng trực tiếp cho hạ nguồn Vĩnh Thạnh. Một chuỗi khép kín, hiện đại, vừa tiết kiệm chi phí, vừa tối ưu thời gian và năng lực sản xuất.

Hơn thế, dự án còn mang theo sứ mệnh KCN sinh thái. Đặt tại trung tâm kinh tế Cần Thơ, đô thị loại 1 của miền Tây, Vĩnh Thạnh giai đoạn 2 hướng tới phát triển hài hòa giữa công nghiệp và môi trường, áp dụng tiêu chuẩn xanh, bền vững, đồng thời tập trung vào đầu tư hạ tầng kỹ thuật hiện đại. Mỗi bước đi ở đây đều nhắm đến mục tiêu nâng cao chất lượng lao động, thu hút nhà đầu tư quốc tế, khuyến khích chuyển giao công nghệ và gia tăng giá trị cho ngành công nghiệp.

Khi hoàn thành, KCN Vĩnh Thạnh giai đoạn 2 không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội của Cần Thơ và ĐBSCL, mà còn tạo nên cú hích lớn trong quá trình hội nhập quốc tế. Đây sẽ là minh chứng rõ ràng rằng ĐBSCL không chỉ mạnh về nông nghiệp, mà còn có thể trở thành trung tâm công nghiệp năng động, đóng góp vào vị thế kinh tế của Việt Nam trên bản đồ toàn cầu.

VÀ VƯƠN RA MIỀN TRUNG

Tiếp nối thành công từ mô hình KCN chuyên sâu Phú Mỹ 3 tại TP.HCM, Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ đã vươn ra miền Trung, với dự án KCN Hòa Ninh (Đà Nẵng) trên diện tích hơn 400 ha, vốn đầu tư 6.200 tỉ đồng.

Trong lễ công bố và khởi động dự án hồi tháng 2.2025, ông Tạ Quốc Bảo, Phó tổng giám đốc Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ, kiêm Giám đốc chi nhánh Đà Nẵng, chia sẻ về tầm nhìn của dự án: "KCN phát triển đa ngành, chủ đầu tư sẽ chọn lọc doanh nghiệp vào KCN Hòa Ninh theo tiêu chí công nghiệp xanh, công nghệ cao, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, tạo động lực cho TP.Đà Nẵng". Ông Bảo cũng cho biết công ty sẽ tận dụng lợi thế kết nối dự án kho cảng hàng lỏng tại cảng Liên Chiểu, nhằm xây dựng hệ thống cung cấp khí gas (LNG) và các nguyên liệu lỏng khác trực tiếp đến từng nhà máy trong KCN, đáp ứng nhu cầu năng lượng trong KCN, góp phần giảm phát thải khí nhà kính.

ẢNH: P.M 3

Bà Nguyễn Thị Thảo Nhi, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ, cũng khẳng định sự cam kết mạnh mẽ: "Với uy tín và tiềm lực của Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ, chúng tôi cam kết huy động tất cả các nguồn lực tài chính, nhân sự, kỹ thuật của đơn vị để thực hiện thành công dự án KCN Hòa Ninh (Phú Mỹ 3 Đà Nẵng IP) đảm bảo an toàn, đúng tiến độ, đạt chuẩn quốc tế và phát triển bền vững". Theo bà, KCN Hòa Ninh sẽ kết hợp cùng Khu công nghệ cao Đà Nẵng và Khu thương mại tự do, hình thành một trung tâm công nghiệp quy mô gần 2.000 ha, giúp Đà Nẵng sẽ có thêm động lực tăng trưởng đột phá, khẳng định vị thế là trung tâm công nghiệp mới. Đồng thời tạo chân hàng cho cảng Liên Chiểu, giúp tối ưu hóa hiệu quả của cảng nước sâu Liên Chiểu kể cả hàng lỏng, hàng container, hàng rời và hàng tổng hợp.

Điều khiến dự án được chờ đợi chính là tầm nhìn dài hạn. Hòa Ninh không chỉ là một KCN thông thường, mà còn là biểu tượng cho sự phát triển hài hòa giữa kinh tế và môi trường. Các doanh nghiệp được chọn lọc kỹ càng theo tiêu chí công nghệ cao, công nghiệp sạch, nhằm đảm bảo chất lượng đầu tư và hình ảnh của Đà Nẵng như một trung tâm công nghiệp hiện đại.

Trong tương lai không xa, khi Hòa Ninh đi vào vận hành, hình ảnh những dãy nhà máy xanh, những tuyến logistics sầm uất và sự kết nối công nghiệp lan tỏa khắp khu vực sẽ trở thành minh chứng sống động cho tầm nhìn và nỗ lực hôm nay. Và từ đó, Đà Nẵng sẽ không chỉ nổi tiếng là thành phố du lịch, mà còn vươn lên như một trung tâm công nghiệp - thương mại mới của Việt Nam.

Nếu Phú Mỹ 3 từng mở ra cánh cửa cho mô hình khu công nghiệp chuyên sâu tại Việt Nam, thì Vĩnh Thạnh giai đoạn 2 và Hòa Ninh chính là sự tiếp nối, đồng thời cũng là bước nâng tầm. Đó là khát vọng kết nối vùng miền, và là bước tiến đưa kinh tế Việt Nam tiến xa hơn trên con đường phát triển bền vững và hội nhập.