17 năm, 30 tỉ USD vốn đầu tư và 2 tỉ chiếc điện thoại
Tấm ảnh chụp lại khoảnh khắc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký tặng lên tấm biển kỷ niệm chiếc điện thoại thứ 2 tỉ của Samsung tại Việt Nam vào cuối tháng 8 tại trụ sở Chính phủ không chỉ gây ấn tượng mạnh mà còn tạo ra nhiều cảm xúc. Ấn tượng vì sau 17 năm "làm tổ" tại Việt Nam, tập đoàn điện tử Samsung đã khẳng định niềm tin và vị thế vững chắc của mình tại "quê hương thứ 2" cũng như trên thế giới. Vào Việt Nam từ năm 2008, chính thức sản xuất chiếc điện thoại di động đầu tiên tại nhà máy ở Bắc Ninh vào tháng 4.2009, sau 17 năm, từ mức khởi điểm 670 triệu USD, Samsung đã đầu tư gần 30 tỉ USD vào Việt Nam với 6 nhà máy lớn, 1 trung tâm nghiên cứu và phát triển, biến Việt Nam thành cứ điểm toàn cầu về sản xuất điện thoại di động. Hiện Việt Nam là cơ sở sản xuất lớn nhất toàn cầu của Samsung ngoài Hàn Quốc.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký tặng lên biển kỷ niệm chiếc điện thoại di động thứ 2 tỉ của Samsung sản xuất tại Việt Nam
Ảnh: Nhật Bắc
Ông Roh Tae Moon, Tổng giám đốc điều hành Samsung điện tử, cho biết ngoài Samsung điện tử, các pháp nhân khác của Samsung như Samsung Display, Samsung điện cơ… đã, đang và sẽ mở rộng đầu tư tại Việt Nam. Đến cuối tháng 6 năm nay, các nhà máy điện thoại di động tại Bắc Ninh và Thái Nguyên của Samsung đã đạt mốc sản xuất 2 tỉ chiếc điện thoại di động. Doanh thu 6 tháng đầu năm 2025 của Samsung đạt 31,8 tỉ USD, xuất khẩu đạt 28 tỉ USD. Các nhà máy của Samsung tại Việt Nam được xây dựng theo tiêu chuẩn nhà máy thông minh, áp dụng đồng bộ các giải pháp tự động hóa, robot hóa và hệ thống quản lý sản xuất thông minh (MES), ứng dụng công nghệ 4.0 như internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI).
17 năm có mặt, 30 tỉ USD vốn đầu tư và xuất khẩu chiếc điện thoại thứ 2 tỉ, những con số này cho thấy Việt Nam đã trở thành cứ điểm sinh lời hấp dẫn cho doanh nghiệp (DN) lớn bậc nhất Hàn Quốc.
Trung tâm R&D của Samsung tại Việt Nam
Ảnh: Nhật Bắc
Samsung là một trong rất nhiều DN lớn trên thế giới đã tới Việt Nam đầu tư và tăng trưởng mạnh mẽ. Các tên tuổi lừng lẫy khác như LG, Honda, Intel... đều chọn Việt Nam làm cứ điểm sản xuất chiến lược và đều gắn bó hàng thập niên. Trong giai đoạn 2015 - 2024, ngành chế biến, chế tạo liên tục dẫn đầu về thu hút FDI, chiếm trên 50%, thậm chí có năm lên đến 70 - 80% tổng vốn FDI đăng ký. Đặc biệt, từ năm 2015 đến nay, hàng loạt dự án tỉ USD trong lĩnh vực điện tử, công nghệ cao đổ vào Việt Nam. Sự hiện diện ổn định và liên tục mở rộng của các "đại bàng" công nghệ chính là minh chứng rõ nhất cho sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam trên bản đồ đầu tư thế giới. Thế nên trong giai đoạn Covid-19, khi dòng vốn đầu tư toàn cầu dịch chuyển mạnh mẽ thì Việt Nam trở thành nơi trú ẩn an toàn và hiệu quả nhất.
Cụ thể, từ năm 2022 đến nay, các dự án bán dẫn, chip điện tử và AI của các ông lớn trong ngành công nghiệp tiên tiến ồ ạt đổ vốn vào Việt Nam. Năm 2023, Amkor đầu tư 1,6 tỉ USD xây dựng nhà máy tại Bắc Ninh; Foxconn sau khi đã vào Việt Nam từ nhiều năm trước, đến 2024, đã nâng tổng vốn lên hơn 2,2 tỉ USD. Cũng trong năm 2024, "ông lớn" Nvidia công bố mua lại VinBrain để phát triển trung tâm thiết kế và R&D về AI tại Việt Nam, xây dựng 2 trung tâm nghiên cứu lớn là Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển AI và Trung tâm Dữ liệu AI. Năm 2024, ông lớn sản xuất đồ chơi từ Đan Mạch là Lego cũng chọn Việt Nam để đặt nhà máy đầu tiên tại khu vực Đông Nam Á trị giá 1,3 tỉ USD ở Bình Dương (cũ), vận hành hoàn toàn bằng năng lượng tái tạo và áp dụng mô hình sản xuất hoàn toàn khép kín.
Quả ngọt từ Việt Nam
Lý giải cho câu hỏi tại sao các nhà đầu tư lựa chọn gắn bó lâu dài với Việt Nam, GS-TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài, nhấn mạnh Việt Nam tiếp tục là một ngoại lệ tích cực; hay nói đúng hơn là hình mẫu trong thu hút FDI giữa bối cảnh toàn cầu và khu vực có nhiều biến động. Vốn FDI thực hiện tại Việt Nam đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm qua, trong 8 tháng đã giải ngân hơn 15 tỉ USD, năm 2024 chạm mốc 25 tỉ USD... là những con số rất ấn tượng. Điều này cho thấy dòng vốn quốc tế vẫn tiếp tục tin tưởng lựa chọn Việt Nam là điểm đến đầu tư dài hạn và ngày càng đi vào thực chất.
Ngày càng có nhiều nhà đầu tư đến Việt Nam tìm hiểu cơ hội
Ảnh: Nhật Thịnh
Trả lời câu hỏi "Vì sao là Việt Nam?", TS Phan Hữu Thắng, Chủ tịch Liên chi hội tài chính Khu công nghiệp VN, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH-ĐT cũ, nay là Bộ Tài chính), giải thích: Vị thế, uy tín của Việt Nam trong con mắt của các nhà đầu tư nước ngoài ngày càng được nâng cao. Đặc biệt, trong bối cảnh khó khăn chung, như đại dịch Covid-19 trước đây hay chính sách thuế đối ứng của chính phủ Mỹ, sự ổn định vĩ mô và cải thiện môi trường đầu tư mạnh mẽ của Việt Nam là hấp lực thu hút các nguồn vốn trên thế giới.
"Quả ngọt hái được từ Việt Nam là một trong những động lực quan trọng để doanh nghiệp tăng tốc mở rộng đầu tư. Thực tế, một số nhà đầu tư ghi nhận doanh thu và lợi nhuận tại thị trường Việt Nam tích cực hơn so với các thị trường khác", TS Phan Hữu Thắng nhấn mạnh. Đó là thực tế có thể thấy rõ khi lướt báo cáo tài chính của các ông lớn FDI tại Việt Nam. Đơn cử năm 2024, kết quả sản xuất kinh doanh của Samsung Việt Nam đạt 31,4 tỉ USD. Riêng quý 2 năm nay, doanh thu từ 4 nhà máy chính của Samsung ở Thái Nguyên, Bắc Ninh (2 nhà máy) và TP.HCM đạt khoảng 388.500 tỉ đồng, tăng hơn 3,6% so cùng kỳ, trong đó, lợi nhuận tăng gần 26% lên 32.300 tỉ đồng, tính lũy kế 6 tháng đầu năm, cả doanh thu và lợi nhuận của các nhà máy đều tăng tích cực.
Tương tự trong nửa đầu năm, Tập đoàn Central Retail của Thái Lan, chủ sở hữu các thương hiệu Big C, GO!, Top Markets, Nguyễn Kim ghi nhận doanh thu gần 20.000 tỉ đồng tại Việt Nam, tương ứng 20% doanh thu toàn cầu của tập đoàn. Với Aeon Mall (Nhật Bản), Báo cáo bán niên năm tài chính 2024 (từ tháng 3 - 8) cho thấy thị trường Việt Nam đã đóng góp hơn 8,19 tỉ yen (gần 1.380 tỉ đồng) doanh thu cho tập đoàn, tăng trưởng 14,5% so với cùng kỳ năm ngoái, lợi nhuận đạt hơn 2,4 tỉ yen, tương đương hơn 400 tỉ đồng, tăng 21,2% so với cùng kỳ. Tính bình quân mỗi ngày, "ông lớn" bán lẻ đến từ Nhật Bản lãi hơn 2,2 tỉ đồng tại Việt Nam. Xét về tăng trưởng, Việt Nam có tốc độ cao nhất ở các thị trường mà Aeon Mall đầu tư, thậm chí vượt cả Nhật Bản.
Bắt tay với đại bàng, vươn mình trong kỷ nguyên AI
Trong thời gian qua, cái tên Nvidia hiện diện nổi bật trong thu hút FDI của Việt Nam. Cuối năm 2023, người đứng đầu tập đoàn, tỉ phú Jensen Huang tuyên bố sẽ biến Việt Nam thành quê hương thứ 2 của Nvidia. Kế đó, lễ ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Tập đoàn Nvidia năm 2024 đã mở ra cơ hội đưa Việt Nam trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) về AI hàng đầu châu Á. Rất nhanh sau đó, tập đoàn này mua lại toàn bộ vốn điều lệ của VinBrain (từng là thành viên của Tập đoàn Vingroup) - công ty công nghệ tiên phong phát triển các sản phẩm ứng dụng AI cho mảng y tế. Theo thông báo trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký DN, Công ty TNHH Nvidia Việt Nam mới đây đã tăng vốn điều lệ gấp hơn 11 lần. Bên cạnh đó, đến nay, Nvidia đã ký thỏa thuận với một số đối tác về việc dịch chuyển chuỗi sản xuất sang Việt Nam, cam kết đầu tư từ 4 - 4,5 tỉ USD trong vòng 4 năm tới. Các khoản đầu tư được kỳ vọng tạo thêm khoảng 4.000 việc làm trực tiếp và khoảng 40.000 - 50.000 việc làm gián tiếp trong những năm tới...
Doanh nghiệp FDI đóng vai trò quan trọng trong kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam
Ảnh: Đào Ngọc Thạch
Có thể thấy, trước thềm kỷ nguyên mới, Việt Nam đang trở thành điểm đến của nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. Những thương hiệu lớn trong lĩnh vực công nghệ như Intel, Qualcomm, AMD, Meta, Foxconn... đều có mặt tại nước ta. GS Nguyễn Mại nhận xét sự hiện diện của những đại bàng lớn đã tạo độ hấp dẫn thu hút những nhà đầu tư khác vào Việt Nam. Các báo cáo và nghiên cứu mới nhất đều chỉ rõ xu hướng đầu tư mới được DN nước ngoài ngày càng quan tâm là các ngành công nghiệp chiến lược như: bán dẫn, năng lượng tái tạo, công nghệ cao và đào tạo nhân lực chất lượng cao. "Các DN đến từ Đan Mạch, Pháp, Bỉ, Hàn Quốc và Đài Loan đánh giá cao tiềm năng điện gió ngoài khơi tại Việt Nam; Nhật Bản thể hiện sự quan tâm đặc biệt tới lĩnh vực năng lượng sạch trong khi Hàn Quốc có kế hoạch đẩy mạnh đầu tư vào các ngành then chốt như bán dẫn, AI, dữ liệu lớn (Big Data) và năng lượng tái tạo", GS Nguyễn Mại nhấn mạnh.
TS Phan Hữu Thắng cũng nhìn nhận thu hút FDI của Việt Nam có sự thay đổi thần kỳ trong gần 4 thập niên qua. FDI đã trở thành một động lực chính thúc đẩy tăng trưởng GDP, mở rộng xuất khẩu và giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Qua mỗi giai đoạn điều chỉnh chính sách, dòng vốn FDI vào Việt Nam lại tăng cả về số lượng lẫn chất lượng. Bước vào giai đoạn 2025 - 2026, Việt Nam đang tiến hành một cuộc cải cách sâu rộng, đặc biệt trong lĩnh vực thuế, nhằm thích ứng với các chuẩn mực quốc tế và duy trì sức hấp dẫn đầu tư trong bối cảnh mới. "Để đẩy nhanh thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, trong kỷ nguyên mới của dân tộc, chúng ta cần thay đổi tư duy từ thu hút FDI sang hợp tác FDI theo đúng tinh thần Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị. Sớm hoàn thiện thể chế, chính sách hợp tác đầu tư nước ngoài có tính cạnh tranh cao để đáp ứng yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng. Dự báo trong năm nay và những năm tới, từ những nền tảng quan trọng về tính ổn định, an ninh, chiến lược tầm quốc gia..., các lĩnh vực tại Việt Nam đang có sức hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài vẫn là các ngành công nghiệp bán dẫn, công nghệ tương lai, năng lượng sạch, khoa học và công nghệ...", TS Phan Hữu Thắng dự báo.
Theo số liệu thống kê từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), trong giai đoạn 2023 - 2024, có khoảng 40 dự án lớn có quy mô vốn đăng ký từ 100 triệu USD trở lên, đáng chú ý trong đó có khoảng 10 dự án trên 1 tỉ USD đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp bán dẫn và công nghệ tương lai, thể hiện sự chuyển dịch coi trọng thu hút công nghệ lớn của các tập đoàn lớn và của các nước có công nghệ nguồn trong chiến lược thu hút FDI của Việt Nam.
Dù bối cảnh toàn cầu còn nhiều thách thức, môi trường đầu tư tích cực tại Việt Nam tiếp tục mở ra cơ hội lớn cho các DN châu Âu, đặc biệt trong các lĩnh vực như công nghệ, sản xuất, du lịch và năng lượng tái tạo. Một khảo sát về Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) được thực hiện gần đây cho thấy đến 3/4 lãnh đạo DN châu Âu có dự án đầu tư tại Việt Nam nói sẵn sàng giới thiệu Việt Nam là điểm đến đầu tư. Điều này thể hiện niềm tin dài hạn vào tiềm năng của nền kinh tế Việt Nam.
Ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham
