Những ngày Hà Nội phủ lớp sương mù trắng đục, Huyền (tên nhân vật đã được thay đổi), 26 tuổi bắt đầu cảm thấy da mặt châm chích mỗi lần đi ngoài đường.
Sau vài buổi sáng di chuyển, hai bên má đỏ rát, nổi mảng kích ứng dù cô đã ngừng trang điểm và dừng toàn bộ mỹ phẩm. Tình trạng chỉ giảm tạm thời rồi bùng lên mạnh hơn.
Lo lắng, cô gái trẻ vội đi khám.
Trực tiếp thăm khám, ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành - Thành viên Hội Da liễu Việt Nam xác định bệnh nhân bị viêm da kích ứng do tiếp xúc bụi mịn và không khí ô nhiễm kéo dài, nhóm bệnh lý gia tăng rõ rệt mỗi khi chất lượng không khí Hà Nội xuống mức xấu.
Bụi mịn dễ dàng xâm nhập vào lỗ chân lông
Theo BS Thành, các hạt bụi mịn PM2.5 và PM1.0 là tác nhân chính gây ra tình trạng của Huyền.
ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành - Thành viên Hội Da liễu Việt Nam thăm khám cho bệnh nhân (Ảnh: Bác sĩ cung cấp).
Đây là những hạt siêu nhỏ, nhỏ hơn sợi tóc người hàng chục lần, có thể xuyên qua lỗ chân lông và phá vỡ lớp màng bảo vệ tự nhiên của da.
Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chứng minh mối liên quan giữa ô nhiễm không khí và bệnh da liễu.
Báo cáo trên tạp chí Environmental Health Perspectives cho thấy, việc tiếp xúc lâu dài với bụi mịn làm tăng nguy cơ viêm da cơ địa, mề đay và sạm da. Viện Da liễu Hoa Kỳ cũng ghi nhận bụi mịn có thể gây stress oxy hóa, làm tổn thương collagen và thúc đẩy lão hóa sớm.
“Lớp hàng rào bảo vệ da giống như tấm khiên tự nhiên. Khi bị bụi mịn phá vỡ, da trở nên khô, yếu và dễ kích ứng ngay cả với những tác động nhẹ nhất”, BS Thành cho biết.
Biểu hiện của bệnh nhân gồm đỏ rát, mọc mụn nước nhỏ, cảm giác nóng mặt mỗi khi đi ngoài trời. Đây là triệu chứng điển hình của viêm da kích ứng do môi trường chứ không phải dị ứng mỹ phẩm như nhiều người lầm tưởng.
Trong thời điểm ô nhiễm nghiêm trọng, bác sĩ ghi nhận lượng bệnh nhân đến khám vì da nhạy cảm tăng rõ rệt.
“Đa số không nghĩ nguyên nhân là từ không khí ô nhiễm. Chỉ đến khi loại bỏ hết mỹ phẩm nhưng da không cải thiện, họ mới tìm nguyên nhân khác”, BS Thành nói.
Theo dữ liệu từ nhiều hệ thống quan trắc quốc tế, Hà Nội liên tục nằm trong nhóm thành phố có chất lượng không khí kém nhất thế giới vào đầu mùa đông.
Một số khu vực nội thành thường ghi nhận chỉ số chất lượng không khí ở ngưỡng ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe.
Cách phòng bệnh da khi thời tiết ô nhiễm
Với trường hợp của cô gái này, phác đồ tập trung phục hồi hàng rào bảo vệ da: sử dụng kem dưỡng ẩm chứa ceramide, ưu tiên các thành phần làm dịu, tránh dùng acid hoặc sản phẩm dễ gây khô. Sau khoảng 3 đến 5 ngày, cảm giác nóng rát giảm rõ rệt, vùng da đỏ thu nhỏ lại.
Theo BS Thành, trong giai đoạn ô nhiễm nặng, điều quan trọng nhất là hạn chế tối đa việc da tiếp xúc trực tiếp với bụi mịn.
BS Thành đưa ra một số khuyến cáo:
- Đeo khẩu trang lọc bụi mịn khi ra ngoài.
- Rửa mặt ngay sau khi về nhà để loại bỏ hạt bụi bám trên da.
- Dưỡng ẩm đều đặn để tăng sức đề kháng của da.
- Tránh dùng các sản phẩm tẩy da chết hoặc hoạt chất mạnh.
- Bổ sung nước và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa.
- Hạn chế tập thể dục ngoài trời vào thời điểm bụi mịn cao.
WHO cũng cảnh báo ô nhiễm không khí không chỉ gây bệnh hô hấp mà còn là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh da liễu mạn tính. Khi tiếp xúc dài hạn, da có thể bị viêm mạn, giảm đàn hồi, tăng sắc tố và lão hóa sớm.
