Chỉ số CSI 300 của thị trường chứng khoán Trung Quốc đã tăng hơn 25% kể từ mức đáy hồi tháng 4. Đà tăng được thúc đẩy nhờ kỳ vọng vào trí tuệ nhân tạo và quan hệ Mỹ - Trung bớt căng thẳng, sau cuộc điện đàm giữa ông Donald Trump và ông Tập Cận Bình.
Trong khi đó, các kênh đầu tư khác vẫn chìm trong chuỗi suy thoái kéo dài. Lợi suất từ sản phẩm quản lý tài sản và quỹ thị trường tiền tệ giảm sâu, khiến nhà đầu tư nhỏ lẻ ngày càng khó tìm thấy lợi nhuận. Điều này làm sống lại khẩu hiệu quen thuộc trên thị trường: “Không còn lựa chọn nào ngoài cổ phiếu.”
Theo JPMorgan Chase, có thể sẽ có khoảng 350 tỷ USD tiền tiết kiệm bổ sung chảy vào thị trường chứng khoán Trung Quốc đến cuối năm 2026. Đây là con số rất đáng chú ý trong bối cảnh tổng tiền tiết kiệm hộ gia đình lên tới 23.000 tỷ USD.
Lượng tiền khổng lồ đang hướng tới kênh chứng khoán
Vì sao tiền gửi và trái phiếu kém hấp dẫn?
Tiền gửi ngân hàng vốn được ưa chuộng lâu nay nay không còn đem lại lợi ích đáng kể. Hiện lãi suất kỳ hạn 5 năm tại bốn ngân hàng lớn nhất Trung Quốc chỉ quanh mức 1,3%, giảm mạnh so với mức gần 2,75% của năm 2020. Các khoản tiền gửi không kỳ hạn thậm chí chỉ sinh lời 0,05% mỗi năm.
Trái phiếu chính phủ cũng không sáng sủa hơn. Năm nay, nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu Trung Quốc lỗ nhiều tháng hơn là lãi. Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm hiện chỉ quanh 1,8%, thấp hơn đáng kể so với mức trung bình 5 năm là 2,58%. Ngoài ra, việc tái áp thuế lên lãi trái phiếu càng làm kênh đầu tư này mất sức hút.
Quỹ thị trường tiền tệ – vốn từng là lựa chọn an toàn – cũng suy giảm. Quỹ Yu’E Bao, một trong những quỹ lớn nhất Trung Quốc, nay chỉ đem lại lợi suất khoảng 1,1%, bằng một nửa so với đầu năm 2024.
Bất động sản và các kênh đầu tư khác xuống dốc
Bất động sản từng là kênh sinh lời mặc định nhưng đã bước vào chu kỳ suy thoái kéo dài 4 năm. Nhiều gia đình Trung Quốc đã sở hữu hơn một căn nhà, trong khi chính quyền nhiều lần nhấn mạnh “nhà để ở, không phải để đầu cơ.” Thêm vào đó, các doanh nghiệp địa ốc chậm bàn giao nhà càng khiến niềm tin suy giảm. Tỷ trọng tài sản hộ gia đình trong bất động sản giảm từ 74% năm 2021 xuống còn 58% hiện nay.
Các sản phẩm quản lý tài sản (WMP) cũng giảm sức hút, với lợi suất bình quân dưới 3%. Ngay cả bảo hiểm nhân thọ – vốn được xem là kênh tích lũy dài hạn – cũng không còn hấp dẫn khi mức sinh lời từ 4,3% trước dịch Covid-19 nay tụt xuống 2,5%.
Đầu tư ra nước ngoài lại vướng rào cản kiểm soát vốn. Người dân chỉ được phép đổi tối đa 50.000 USD mỗi năm sang ngoại tệ. Các quỹ đầu tư ra quốc tế cũng chịu hạn ngạch, cộng thêm gánh nặng thuế suất 20% lên lợi nhuận từ nước ngoài. Điều đó khiến các cơ hội ở Mỹ hay châu Âu trở nên xa vời với phần lớn nhà đầu tư Trung Quốc.
Trong bối cảnh các kênh đầu tư truyền thống đều kém hấp dẫn, chứng khoán trở thành lựa chọn khả dĩ nhất. Dù rủi ro cao hơn, thị trường vẫn mang đến cơ hội sinh lời rõ rệt, nhất là khi các dòng vốn tổ chức và ngoại quốc đã trở lại.
Các chuyên gia cho rằng, với quy mô tiền tiết kiệm khổng lồ, chỉ cần một phần nhỏ trong đó chảy vào chứng khoán cũng đủ để duy trì sức nóng trên thị trường. Câu hỏi còn lại là liệu nhà đầu tư cá nhân có thực sự sẵn sàng mạo hiểm, hay sẽ tiếp tục giữ tâm thế thận trọng truyền thống.
