Theo báo cáo từ Tổng cục Thống kê, giá lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt tăng khi nhu cầu tăng cao vào mùa du lịch là những nguyên nhân chính làm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 7/2023 tăng 0,45% so với tháng trước. So với tháng 12/2022, CPI tháng 7 tăng 1,13% và so với cùng kỳ năm trước tăng 2,06%.
Bình quân 7 tháng năm 2023, CPI tăng 3,12% so với cùng kỳ năm trước;
Lạm phát cơ bản tháng 7/2023 tăng 0,36% so với tháng trước, tăng 4,11% so với cùng kỳ năm trước. Lạm phát cơ bản là CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống, năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý bao gồm dịch vụ y tế và giáo dục.
Bình quân 7 tháng năm 2023, lạm phát cơ bản tăng 4,65% so với cùng kỳ năm 2022, cao hơn mức tăng CPI bình quân chung (tăng 3,12%). Nguyên nhân chủ yếu do bình quân giá xăng dầu trong nước 7 tháng năm 2023 giảm 19,32% so với cùng kỳ năm trước, giá gas giảm 11,44% là yếu tố kiềm chế tốc độ tăng của CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản.
Vấn đề lạm phát cơ bản cao được nhiều chuyên gia cảnh báo gần đây. Hồi đầu tháng 7, SSI Research cho rằng tốc độ hạ nhiệt của lạm phát cơ bản chậm hơn nhiều so với lạm phát chung. Khối phân tích nhấn mạnh đây là yếu tố cần phải đáng cân nhắc để Ngân hàng Nhà nước có thể đưa ra chính sách tiền tệ phù hợp trong nửa cuối năm nay.
Đồng quan điểm, PGS.TS Phạm Thế Anh, Trưởng Bộ môn Kinh tế vĩ mô, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng lạm phát bắt đầu giảm mạnh từ cuối năm 2022, một phần thể hiện sức cầu yếu của nền kinh tế, thu nhập của người dân giảm sút. Ngoài ra, thị trường tài sản của Việt Nam giảm rất mạnh từ cuối quý IV đến quý I năm nay kéo theo tiêu dùng cắt giảm nhanh.
Hai yếu tố khác khiến lạm phát giảm còn do cung tiền tăng chậm, lãi suất cao và giá các loại nguyên nhiên vật liệu giảm đáng kể so với 2022.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Phạm Thế Anh, điểm cần lưu ý là lạm phát lõi đang giảm rất chậm. Trong báo cáo trước đó, Tổng cục Thống kê cho biết bình quân 6 tháng đầu năm 2023, lạm phát cơ bản tăng 4,74%.
