Chứng khoán sôi động chưa từng có
Thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục bùng nổ trong phiên giao dịch ngày 6/8 với khoảng 1,6 tỷ USD giá trị cổ phiếu được chuyển nhượng. Từ cuối tháng 7 đến nay, thị trường đã chứng kiến hai phiên có giao dịch trên 3 tỷ USD. Chỉ số VN-Index liên tục lập đỉnh cao mới.
Trong phiên giao dịch 6/8, chỉ số VN-Index tăng 26,56 điểm (+1,72%) lên 1.573,71 điểm - đỉnh cao lịch sử mới. Trước đó, ngày 5/8, chỉ số này tăng gần 19 điểm lên 1.547,15 điểm. Thanh khoản đạt mức kỷ lục mới với hơn 85.700 tỷ đồng (gần 3,3 tỷ USD) trên 3 sàn.
Tính từ đầu tháng 4, thị trường chứng khoán bước vào một đợt tăng rất mạnh, từ khoảng 1.100 điểm lên 1.573,71 điểm như hiện tại, tương đương mức tăng khoảng 43%.
Thị trường sôi động đã thu hút dòng tiền từ cả nhà đầu tư cũ lẫn mới, với sự hỗ trợ của nhiều công ty chứng khoán và tổ chức tài chính. Đây cũng là lúc nhiều mã cổ phiếu tăng chóng mặt, dù nền tảng tài chính và kết quả kinh doanh không có nhiều thay đổi so với trước. Đầu cơ giúp các nhà đầu tư có thể kiếm lời rất nhanh, nhưng cũng có thể thua lỗ và mắc kẹt với các mã cổ phiếu yếu kém.
Trên thực tế, khi thị trường chứng khoán tăng mạnh, nhiều nhà đầu tư cá nhân có tâm lý "sợ bỏ lỡ cơ hội" (FOMO), đổ xô mua cổ phiếu mà không phân tích kỹ giá trị thật của doanh nghiệp. Đây cũng là thời điểm tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất, khi giá cổ phiếu có thể đã vượt xa giá trị nội tại, tạo nên bong bóng đầu cơ dễ vỡ.
Trong quá khứ, thị trường từng chứng kiến nhiều trường hợp điển hình. Cổ phiếu ROS từng tăng giá phi mã lên hơn 180.000 đồng/cổ phiếu vào năm 2017, lọt top vốn hóa lớn nhất sàn HoSE. Sau đó, cổ phiếu này rơi tự do về mức giá dưới 5.000 đồng khi bị phát hiện có dấu hiệu thao túng, lợi dụng thanh khoản để "thổi giá". Không ít nhà đầu tư cá nhân “đu đỉnh” ROS đã trắng tay.
Tương tự, cổ phiếu GAS của PV Gas từng tăng giá mạnh vào các giai đoạn thị trường hưng phấn, nhưng cũng sụt giảm mạnh khi giá khí tự nhiên giảm và kết quả kinh doanh đi xuống. Những nhà đầu tư không nghiên cứu kỹ mô hình kinh doanh, mà chỉ mua theo tin đồn hoặc đà tăng giá, đều phải trả giá bằng khoản lỗ lớn.
Khi thị trường nóng, dòng tiền dễ bị dẫn dắt bởi tâm lý đám đông và tin đồn thiếu kiểm chứng. Những cổ phiếu bị thao túng thường được "làm giá" bằng cách tạo cung - cầu giả, tạo ảo giác tăng trưởng. Nhà đầu tư cá nhân nếu không tỉnh táo sẽ dễ trở thành "người đến sau", gánh thiệt hại cho những người thoát hàng sớm hơn.
Giám sát chặt chẽ giao dịch cổ phiếu tăng/giảm mạnh
Trước sự gia tăng mạnh mẽ của thị trường chứng khoán và rủi ro tiềm ẩn với các nhà đầu tư cá nhân, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết sẽ tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; đồng thời yêu cầu các sở giao dịch chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), các công ty chứng khoán tăng cường công tác giám sát đảm bảo thị trường chứng khoán hoạt động an toàn, ổn định.
Các sở giao dịch chứng khoán cũng phải giám sát chặt chẽ giao dịch cổ phiếu có biến động tăng/giảm mạnh; trường hợp xác định có dấu hiệu giao dịch bất thường, thực hiện phân tích, đánh giá, kiến nghị, đề xuất phương án xử lý, báo cáo UBCK xử lý theo quy định.
UBCKNN yêu cầu các công ty chứng khoán nghiêm túc tuân thủ các quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh, cung cấp dịch vụ chứng khoán; tăng cường quản lý, giám sát nhân viên, người hành nghề của công ty, không để xảy ra các hành vi phạm pháp, thực hiện lôi kéo, chào mời người dân tham gia các diễn đàn, hội nhóm để tư vấn đầu tư chứng khoán trái pháp luật.
Các công ty chứng khoán cần giám sát chặt việc tuân thủ quy định về giao dịch chứng khoán của các cá nhân, tổ chức là khách hàng của công ty; tích cực, chủ động trong hoạt động giám sát, thanh tra, kiểm tra. Nếu phát hiện giao dịch có dấu hiệu vi phạm các quy định về giao dịch chứng khoán, báo cáo để xử lý theo quy định.
