Ngày 12/6, các công tố viên quận Suwon, Hàn Quốc truy tố một cựu giám đốc Samsung cùng 6 đồng phạm với cáo buộc ăn cắp bản thiết kế nhà máy và công nghệ bán dẫn của hãng giai đoạn 2018-2019. Người này không được nêu tên, nhưng theo nguồn tin của WSJ, ông có tên Choi. Nguồn tin khác tiết lộ với FT tên đầy đủ của ông là Choi Jin-seok, một "lão làng" ở lĩnh vực bán dẫn.
"Ông ấy là một thiên tài về quy trình công nghệ bán dẫn và là một người đầy năng lực, có khả năng điều hành một công ty lớn", một chuyên gia của Hynix nhận xét từ năm 2006, khi Choi được vinh danh với hàng loạt thành tựu tại SK Hynix và trước đó là Samsung - hai nhà sản xuất chip lớn nhất Hàn Quốc.
Choi Jin-seok được cho là có tham vọng xây nhà máy chip ở Trung Quốc từ các bí mật đánh cắp từ Samsung và SK Hynix nhưng không thành. Minh họa: FT
Được đào tạo về kỹ thuật vật liệu, Choi bắt đầu sự nghiệp của mình tại Samsung Electronics từ 1984 - năm công ty khai trương nhà máy chip nhớ đầu tiên. Ông tiếp tục giữ chức phó chủ tịch và điều hành bộ phận công nghệ xử lý của Samsung cho đến 2001 rồi chuyển sang Hynix. "Ông ấy không phải là tuýp người muốn lừa dối người khác và cũng không quá quan tâm chính trị. Ông ấy rất siêng năng và thường không có ngày nghỉ cuối tuần", một người từng làm dưới quyền Jin-seok khi ở Hynix nói.
Năm 2007, Choi gia nhập hội đồng quản trị Hynix với tư cách phó chủ tịch kiêm giám đốc công nghệ. Ông rời công ty năm 2010. "Ông ấy là ứng cử viên CEO, nhưng một người khác giành được vị trí này. Do đó, ông ấy nghỉ việc", một nhân viên Hynix nói. "Trong văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc, bạn sẽ phải từ chức khi đồng nghiệp hoặc cấp dưới trở thành sếp của bạn".
Sự nghiệp của Choi đình trệ kể từ đó, còn Hynix đổi tên thành SK Hynix năm 2012. Ông sau đó thành lập công ty và đặt mục tiêu xây dựng một nhà máy chip cho riêng mình tại Trung Quốc. Nhưng thay vì tự nghiên cứu, ông được cho là đã áp dụng công nghệ có được từ khi còn làm cho Samsung và SK Hynix, cũng như thuê hàng trăm nhân viên của hai công ty này tuồn tài liệu ra để phục vụ cho tham vọng của mình.
Choi bị bắt vào cuối tháng 5 khi từ Trung Quốc về Hàn Quốc. "Mức độ phạm tội và thiệt hại có thể lớn hơn nhiều so với những vụ rò rỉ công nghệ trước đây", các công tố viên cho biết. "Nếu bị sao chép và các sản phẩm có chất lượng tương đương được sản xuất hàng loạt ở Trung Quốc, nó sẽ gây những tổn thất không thể phục hồi cho ngành công nghiệp bán dẫn Hàn Quốc".
Trước các cáo buộc, Choi phủ nhận. Tuy nhiên, phía các công tố viên xem đây là "án điểm" và đang mở rộng điều tra.
Tham vọng và thất vọng tại Trung Quốc
Năm 2015, Choi thành lập một công ty về tư vấn chip có tên Jin Semiconductor, đặt trụ sở ở Singapore. Tuy nhiên, chương thứ hai của cuộc đời ông lại gắn liền với Trung Quốc sau cột mốc này.
Từng làm tại các nhà máy Samsung và SK Hynix, Choi có mối quan hệ rất rộng, quen biết nhiều quan chức Trung Quốc. Ông từng đứng đầu dự án xây dựng nhà máy chip nhớ của Hynix ở thành phố Vô Tích, theo một nguồn tin giấu tên.
Một quan chức Trung Quốc, người đã quen Choi từ 2018, mô tả ông "là nhà lãnh đạo công nghệ cần thiết và khẩn cấp" mà ngành công nghiệp chip của Trung Quốc đang cần, nhờ vào kinh nghiệm nghiên cứu và phát triển hàng chục năm ở Samsung và Hynix. "Ông ấy hứa với chúng tôi sẽ giúp Trung Quốc vượt qua nút thắt cổ chai trong việc phát triển bán dẫn", người này nói.
Năm 2019, công ty Jin Semiconductor của Jin-seok đã có mặt tại Bắc Kinh. Theo quan chức trên, "chip tốt nhất" của Choi là đã lôi kéo được khoảng 200 kỹ sư Hàn Quốc có kinh nghiệm về quy trình sản xuất chip tiên tiến tại Samsung và SK Hynix tham gia dự án.
"Những nhân viên tay nghề cao từ Hàn Quốc chính xác là những gì quá trình phát triển chip tại Trung Quốc đang rất cần", người này cho hay. "Tất cả họ đều có kinh nghiệm trong việc giúp Trung Quốc tăng tốc chế tạo và tối ưu hóa sản xuất".
Trong khi đó, cáo trạng từ các công tố viên cho thấy Choi đã giao nhiệm vụ cho 200 người này, gồm cả những người khi đó vẫn đang làm việc tại Samsung và SK Hynix, thu thập dữ liệu chi tiết về các công đoạn sản xuất chip nhớ.
Tất cả sau đó được tập hợp để xây dựng một "nhà máy sao chép" tại Tây An, cách nhà máy Samsung chỉ 1,6 km. "Họ đánh cắp các dữ liệu kỹ thuật cơ bản của nhà máy Samsung Hwaseong cũng như cách bố trí và bản thiết kế chip từ Tây An", một công tố viên cho biết. "Việc xây một nhà máy sản xuất chip đòi hỏi lượng lớn dữ liệu chính xác".
Nhưng kế hoạch của Choi sụp đổ vào 2019 do đối tác sản xuất bán dẫn hàng đầu từ Đài Loan, được cho là Foxconn, rút lại khoản đầu tư 6,2 tỷ USD như đã hứa. Foxconn từ chối bình luận về cáo buộc này.
Xây dựng lại
Không có đầu tư từ Đài Loan, nhà máy Tây An không thể hình thành. Nhưng Choi không bỏ cuộc. Một quan chức Trung Quốc, tự nhận là bạn lâu năm của Choi, nói cựu sếp Samsung đã "đi hơn một nửa lãnh thổ Trung Quốc" để nói chuyện với ít nhất 10 lãnh đạo cấp tỉnh. Mục đích duy nhất là thuyết phục chính quyền khu vực tài trợ xây dựng nhà máy chip.
Năm 2020, Choi thành lập công ty CHJS High Technologies, liên kết với chính quyền thành phố Thành Đô. Theo nhà cung cấp dữ liệu Qichacha, chính quyền Quảng Châu cũng đầu tư vào công ty này năm 2022.
Trở lại 2020, làn sóng các công ty bán dẫn mọc lên nhờ sự thúc đẩy của chính phủ Trung Quốc. Trong khi đó, lãnh đạo CHJS "nhiều lần hứa với chính quyền rằng công ty sẽ sớm trở thành nhà sản xuất chip DRAM lớn thứ tư thế giới sau Samsung, SK Hynix và Micron", theo một nguồn tin.
Ban đầu, những gì Choi làm được đánh giá rất ấn tượng. Theo một chuyên gia trong ngành bán dẫn từng làm việc với CHJS, khả năng R&D của công ty này "tương đương năng lực của các công ty chip nội địa lớn nhất Trung Quốc".
Theo hai nguồn tin khác, Choi ban đầu được giao tiếp quản một nhà máy chip ở Thành Đô nhưng thất bại. Ông sau đó quyết định xây nhà máy mới từ đầu, bằng cách mua thiết bị từ nhà cung cấp AMAT, Lam Reseach và KLA của Mỹ, ASML của Hà Lan và Tokyo Electron của Nhật Bản. Dự kiến, nhà máy đi vào sản xuất cuối 2022.
Tuy nhiên, hàng loạt lệnh cấm cũng như áp lực của Mỹ lên các nhà cung cấp như ASML khiến tham vọng sản xuất chip tiên tiến mà Choi vạch ra bị cản trở. Điều này làm cho tình hình tài chính của CHJS bắt đầu xấu đi. Công ty chỉ huy động được khoảng 350 triệu USD từ các nhà đầu tư Trung Quốc, trong khi chi phí dự kiến tới hàng tỷ USD. "Các quan chức Thành Đô thất vọng trước kết quả thử nghiệm sản xuất hàng loạt và không muốn tiếp tục đầu tư nữa", một nguồn tin nói.
Một nhà quan sát Trung Quốc cho biết dù đánh giá cao CHJS, các quan chức cũng nghi ngại vì đội ngũ lãnh đạo nòng cốt là từ Hàn Quốc. "Choi đến từ Hàn Quốc chứ không phải là người Trung Quốc. Công nghệ và chip chế tạo Trung Quốc, nhưng lại do người Hàn Quốc đứng đầu là điều chắc chắn không thể kiểm soát được", người này nhận xét.
Kể từ đó, CHJS gần như bị bỏ rơi. Ba nhân viên công ty nói họ đã không được trả lương vài tháng qua. Một số giám đốc cấp cao đã viết đơn xin nghỉ phép dài hạn hoặc nghỉ việc. Còn Choi và nhóm cộng sự trở lại Hàn Quốc và bị bắt cuối tháng 5.
"Tôi nộp đơn xin việc ở đây sau khi biết đội ngũ quản lý đều là những chuyên gia sản xuất chip từ Hàn Quốc", một nhân viên nói. "Tôi đã đốt sạch tiền tiết kiệm của mình để có công việc nơi đây mà không biết rằng mình đã sa chân vào vũng lầy".
(theo FT)
