Từ ngày 1/6, theo Nghị định 70, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề như ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí… sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Các hóa đơn này phải kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
Đồng thời, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị quy định xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh chậm nhất vào năm 2026.
Tại hội thảo trực tuyến chiều 17/6, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết hình thức thuế khoán không còn phù hợp với thực tế hiện nay. Quy mô hoạt động kinh doanh đã thay đổi. Các hộ kinh doanh không chỉ bán hàng tại một địa điểm. Họ còn hoạt động trên các sàn thương mại điện tử, nền tảng mạng xã hội. Nhiều hộ kinh doanh có chuỗi cửa hàng và kinh doanh xuyên biên giới.
Ông Mai Sơn. (Ảnh: Hoàng Giang/VnExpress).
Việc thu thuế khoán đang bộc lộ nhiều hạn chế. Ngành thuế muốn cải cách thủ tục hành chính để tạo điều kiện cho hộ kinh doanh trong việc khai và nộp thuế. Tuy nhiên, với chính sách thuế khoán hiện tại, hộ kinh doanh khó được hưởng các ưu đãi về thuế, như ưu đãi thu nhập doanh nghiệp.
Ngoài ra, việc tính thuế dựa trên doanh thu, đặc biệt đối với các ngành hàng khác nhau và quy mô lớn, không phản ánh đúng thực tế lãi lỗ của hộ kinh doanh. Điều này gây ra sự thiếu công bằng.
Cơ quan thuế khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi thành mô hình doanh nghiệp siêu nhỏ. Việc chuyển đổi này sẽ giúp họ nhận được hỗ trợ từ Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành. Đồng thời, hình thức này tạo ra sự minh bạch và rõ ràng. Nếu kinh doanh có lãi thì sẽ đóng góp cho ngân sách nhà nước. Nếu kinh doanh thua lỗ thì không phải đóng thuế.
Tuy nhiên, nhiều hộ kinh doanh vẫn e ngại việc chuyển đổi. Họ có tâm lý muốn duy trì sự đơn giản trong hoạt động. Dù vậy, nhiều địa phương đã ban hành chính sách hỗ trợ cho việc chuyển đổi.
Cơ quan thuế sẽ tiếp tục tuyên truyền và nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ. Mục tiêu là giúp người dân và hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích lâu dài và sự công bằng khi chuyển đổi mô hình.
Liên quan đến trường hợp người dân thắc mắc về việc bị truy thu thuế, ông Sơn nêu rõ: Hộ kinh doanh sẽ không bị truy thu thuế khoán.
Ông giải thích cần phân biệt giữa kinh doanh online và hình thức thuế khoán áp dụng cho hộ kinh doanh cố định. Kinh doanh online, tương tự hoạt động trên các sàn thương mại điện tử, có dòng tiền rõ ràng. Cá nhân hoặc hộ kinh doanh online sẽ kê khai và nộp thuế theo từng lần phát sinh, theo tháng hoặc quý, dựa trên doanh thu thực tế.
Cơ quan thuế xác định nghĩa vụ thuế dựa trên doanh thu kê khai và tỷ lệ phần trăm tương ứng. Ví dụ, kinh doanh thương mại là 1,5%, dịch vụ là 7%. Với người làm tiếp thị liên kết hoặc livestream bán hàng thuê cho công ty, phần thu nhập này sẽ được tính như tiền lương, tiền công.
Đối với hộ kinh doanh cố định, họ phải kê khai doanh thu dự kiến cho năm tiếp theo. Cơ quan thuế căn cứ vào tờ khai, diện tích cửa hàng, số lượng nhân công, chi phí điện nước hằng tháng và doanh số năm trước để đánh giá.
Thông qua hội đồng tư vấn xã, phường, mức doanh thu dự kiến sẽ được xác định và thông báo cho hộ kinh doanh trước ngày 20/1 hàng năm. Danh sách này được công khai theo quy định. Sau đó, hộ kinh doanh sẽ nộp thuế theo tháng hoặc quý, dựa trên doanh thu đã thống nhất.
Nếu hộ kinh doanh thay đổi quy mô hoạt động như diện tích, lao động, doanh thu… thì phải khai báo điều chỉnh. Cơ quan thuế sẽ căn cứ vào dữ liệu và tờ khai để xác định nếu doanh thu thay đổi từ 50% trở lên thì sẽ điều chỉnh mức thuế khoán.
Việc điều chỉnh này không đồng nghĩa với việc bị truy thu phần thuế các tháng trước. Đây là điểm khác biệt giữa kinh doanh online và hộ kinh doanh cố định, dù cả hai đều tính thuế theo tỷ lệ doanh thu tùy theo ngành nghề.
Ví dụ, trong tháng 6, nếu hộ kinh doanh đạt doanh thu 300 triệu đồng thay vì 50 triệu đồng như bình thường, thì hộ đó phải khai báo điều chỉnh và nộp thuế theo mức 300 triệu đồng trong tháng 7. Nếu tháng sau doanh thu giảm trên 50%, hộ kinh doanh tiếp tục báo cáo để được điều chỉnh.
