Ngày 11.6, Chính phủ ban hành Nghị định số 121/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp, bao gồm cấp chứng chỉ hành nghề luật sư.
Các luật sư tại một phiên tòa hình sự
ẢNH: THANH NIÊN
Theo đó, điều 2 nghị định nêu rõ, nguyên tắc phân cấp, phân quyền nhằm bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp; phù hợp với các nguyên tắc, quy định về phân quyền, phân cấp của luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025.
Vì vậy, theo nghị định 121, chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ cấp chứng chỉ, thu hồi chứng chỉ, cấp lại chứng chỉ hành nghề: luật sư, công chứng, đấu giá, thừa phát lại.
Nếu như theo quy định của luật và các nghị định hướng dẫn trước đây thì phần lớn các công việc trong lĩnh vực tư pháp như cấp, thu hồi chứng chỉ hành nghề; thành lập, đăng ký hoạt động Trung tâm trọng tài đều được phân quyền cho Bộ trưởng Bộ Tư pháp quyết định phê duyệt thì theo Nghị định số 121, thẩm quyền thực hiện các công việc trong lĩnh vực tư pháp của Bộ trưởng Bộ Tư pháp đều được chuyển về cho chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Đồng thời, đối với lĩnh vực trọng tài thương mại, UBND cấp tỉnh sẽ thực hiện cấp giấy phép thành lập, hoặc chấm dứt hoạt động Trung tâm trọng tài thương mại.
Bên cạnh đó, nghị định cũng phân cấp, phân quyền quản lý các lĩnh vực bồi thường nhà nước, lĩnh vực con nuôi, trợ giúp pháp lý đối với chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc các cơ quan liên quan.
Không chỉ thay đổi về thẩm quyền, Nghị định số 121 còn đính kèm các phụ lục quy định về thủ tục nộp, cấp, đăng ký hồ sơ liên quan trong lĩnh vực tư pháp, thay đổi hoàn toàn về mặt thủ tục so với quy định của luật và các văn bản pháp luật hướng dẫn thi hành trước đây.
Ví dụ như về việc cấp chứng chỉ hành nghề luật sư, theo quy định của luật Luật sư thì người đạt yêu cầu kiểm tra kết quả tập sự hành nghề luật sư phải nộp hồ sơ cho Ban chủ nhiệm Đoàn luật sư nơi đăng ký tập sự, sau đó Ban chủ nhiệm Đoàn luật sư sẽ gửi văn bản đề nghị kèm hồ sơ cho Bộ Tư pháp để đưa cho Bộ trưởng Bộ Tư pháp phê duyệt.
Thế nhưng theo quy định tại Nghị định số 121 thì thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ ban đầu sẽ do Sở Tư pháp nơi tập sự hành nghề luật sư thực hiện, người đạt yêu cầu kiểm tra kết quả tập sự hành nghề luật sư sẽ gửi hồ sơ đến Sở Tư pháp nơi tập sự và Sở Tư pháp sẽ gửi văn bản kiến nghị kèm hồ sơ đến chủ tịch UBND cấp tỉnh để quyết định cấp chứng chỉ hành nghề luật sư.
Điều chỉnh phù hợp để chờ sửa đổi luật
Việc phân cấp, phân quyền như trên, hiện có một số ý kiến trên mạng xã hội cho rằng không phù hợp luật, đặc biệt là trước đây các lĩnh vực này đều do Bộ Tư pháp quản lý.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Ủy viên Ban thường vụ, Chủ nhiệm Cơ quan truyền thông Liên đoàn luật sư Việt Nam) cho biết, việc Bộ Tư pháp chuyển tiếp thẩm quyền, giao về địa phương quản lý là phù hợp với nghị quyết về sắp xếp lại đơn vị hành chính, và nằm trong kế hoạch, chương trình sửa đổi Hiến pháp, văn bản pháp luật trong thời gian sắp tới.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu
ẢNH: THANH NIÊN
Đồng thời đến năm 2026 thì bộ máy Quốc hội Việt Nam cũng sẽ được bầu, tổ chức lại, từ đó dẫn đến việc thay đổi thành phần Hội đồng nhân dân tại các tỉnh, thành. Mặt khác, nếu kế hoạch bầu bộ máy Quốc hội được thực hiện thuận lợi thì đến năm 2027 sẽ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật mới, trong đó các văn bản như luật Luật sư, luật Trọng tài thương mại, luật Thừa phát lại cũng sẽ được ban hành mới, sửa đổi các quy định về thẩm quyền phê duyệt các nội dung liên quan.
Theo luật sư Hậu, đó cũng là lý do vì sao Nghị định 121 cũng quy định rõ hiệu lực thi hành nghị định là từ ngày 1.7.2025, và hết hiệu lực kể từ ngày 1.3.2027.
"Nghị định 121 cũng nêu rõ, trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định, nghị quyết của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ có quy định về thẩm quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước, trình tự, thủ tục quy định tại nghị định này được thông qua hoặc ban hành kể từ ngày 1.7.2025 và có hiệu lực trước ngày 1.3.2027, thì các quy định tương ứng trong nghị định này hết hiệu lực tại thời điểm các văn bản quy phạm pháp luật đó có hiệu lực", luật sư Nguyễn Văn Hậu nêu.
Ông Nguyễn Văn Hậu cho biết thêm Nghị định 121 này như là thí điểm việc chuyển tiếp thẩm quyền giao địa phương, "vừa làm vừa hoàn thiện" đến khi sửa đổi luật trong giai đoạn mới.
