Theo Airbus, một sự cố nghiêm trọng trên chuyến bay gần đây cho thấy dữ liệu điều khiển có thể bị nhiễu khi bức xạ mặt trời tăng mạnh.
Máy bay Airbus A320
Cụ thể, một máy bay Airbus A320 đã bất ngờ lao xuống do lỗi dữ liệu trong hệ thống điều khiển ELAC (Elevator and Aileron Computer). Điều tra ban đầu cho thấy, bức xạ mặt trời cường độ mạnh đã làm hỏng dữ liệu quan trọng trong bộ máy tính này, khiến máy bay mất khả năng kiểm soát độ chúi và buộc phải hạ cánh khẩn cấp tại Tampa (Florida).
Đánh giá kỹ thuật sơ bộ do Airbus thực hiện đã xác định trục trặc lỗi hệ thống điều khiển bay liên quan đến phần mềm. Tình trạng này nếu không được khắc phục, trong trường hợp xấu nhất có thể dẫn đến những sự cố nghiêm trọng ngoài tầm kiểm soát.
Để loại bỏ triệt để những rủi ro này, Airbus đã ban hành AOT cung cấp hướng dẫn lắp đặt, cập nhật phần mềm của hệ thống điều khiển bay, bảo đảm duy trì tiêu chuẩn an toàn bay ở mức cao nhất.
Trên cơ sở khuyến cáo từ Airbus, Cơ quan An toàn hàng không châu Âu (EASA) đang gấp rút hoàn tất Chỉ thị khả năng bay khẩn cấp, yêu cầu toàn bộ các máy bay bị ảnh hưởng phải cập nhật xong trước khi được phép cất cánh, tính từ 29.11.2025 (giờ UTC - tức 30.11 giờ Việt Nam). Airbus yêu cầu tới 6 giờ 59 sáng mai (giờ Việt Nam) nếu máy bay nào chưa hoàn thành cập nhật phần mềm sẽ phải ngừng bay.
Các dòng máy bay A320/A321 chiếm tỉ trọng rất lớn trong đội bay của các hãng hàng không Việt Nam, là xương sống của nhiều hãng hàng không như Vietnam Airlines, Vietjet Air. Thống kê ban đầu cho thấy Vietnam Airlines có 63 máy bay, Vietjet có 69 chiếc nằm trong diện phải cập nhật. Do đó, ngay khi Airbus phát đi thông báo, Cục Hàng không Việt Nam đã tổ chức họp khẩn với các hãng bay để lên phương án khẩn cấp.
Chia sẻ với Thanh Niên, đại diện 1 hãng hàng không cho biết mặc dù thời gian gấp nhưng việc cập nhật phần mềm này khá đơn giản, dự kiến trung bình chỉ 1 giờ/máy bay và có thể thực hiện tại các sân bay lớn như Nội Bài, Đà Nẵng, Tân Sơn Nhất. Các công cụ cần thiết, bao gồm cả phần mềm đều đã sẵn sàng.
Do đó, các hãng hàng không dự kiến sẽ hoàn thành toàn bộ trước công tác này trước "deadline"của nhà sản xuất. Ngoài ra, hiện nay các dòng máy bay của Airbus tại Việt Nam vẫn đang được hoạt động bình thường. Do đó, nhìn chung sẽ không có xáo trộn gì tới thị trường hàng không Việt Nam.
Thông tin từ Cục Hàng không, qua báo cáo nhanh của các hãng hàng không tại thời điểm 5h30 sáng 29.11, có 81/169 tàu bay A320, A321 bị ảnh hưởng. Do vậy, trong những ngày tới, một số chuyến bay của các hãng có thể bị ảnh hưởng bởi việc triển khai thực hiện chỉ lệnh này.
Lãnh đạo Cục nhận định đây là tình huống bất khả, kháng đồng thời đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của các hãng đã khẩn trương triển khai phương án đảm bảo an toàn, hoạt động khai thác. Sau khi nghiên cứu, đánh giá, rà soát Cục Hàng không yêu cầu các hãng hàng không Việt Nam chủ động rà soát kế hoạch khai thác và tổ chức thực hiện ngay, tuân thủ đầy đủ các nội dung của EAD 2025-0268-E.
Trên cơ sở tiến độ thực hiện EAD, rà soát kế hoạch khai thác, điều chỉnh lịch bay phù hợp, hạn chế tối đa tác động đến hành khách. Ngoài ra, thông báo kịp thời cho hành khách về việc thay đổi lịch bay trên tất cả các kênh thông tin, chăm sóc khách hàng; hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách trong việc thay đổi hành trình do việc hủy chuyến, thay đổi giờ bay (không thu phí đổi chuyến, hoàn vé, bố trí chuyến bay gần nhất).
Bên cạnh đó, thực hiện nghiêm trách nhiệm và nghĩa vụ của người vận chuyển trong trường hợp chuyến bay bị chậm, bị hủy; phối hợp, hỗ trợ, chia sẻ nguồn lực để đảm bảo chất lượng, tiến độ thực hiện EAD
