Hầm đường sắt "made by Vietnam" đầu tiên sau 100 năm: Xóa sổ "tọa độ tử thần" trên cung đường Bắc - Nam

16 tháng thi công liên tục hầm đường sắt Khe Nét

Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Đèo Cả, ông Nguyễn Quang Huy, mới đây xác nhận tập đoàn đang tích cực triển khai dự án hầm đường sắt Khe Nét tại tỉnh Quảng Bình. 

Đây có thể coi là dự án hầm đường sắt đầu tiên được xây dựng mới kể từ thời kỳ đường sắt Bắc – Nam do Pháp thiết kế và thi công hồi đầu thế kỷ 20. Trong suốt nhiều thập niên, hệ thống này chủ yếu được sửa chữa và cải tạo, chưa từng có thêm công trình hầm nào được xây dựng mới.

Ông Huy cho biết, dự kiến toàn bộ dự án sẽ được hoàn thành vào cuối năm nay, góp phần quan trọng trong công cuộc hiện đại hóa tuyến đường sắt huyết mạch Bắc – Nam.

Theo thông tin từ Sở Xây dựng tỉnh Quảng Bình, ngày 12/6 vừa qua, hạng mục hầm số 1 thuộc gói thầu XL01 – Dự án cải tạo tuyến đường sắt qua đèo Khe Nét – đã chính thức được thông hầm sau hơn 16 tháng thi công liên tục. Đây là một trong hai hạng mục trọng điểm của dự án, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình nâng cấp tuyến đường sắt xuyên Việt.

Trong suốt quá trình thi công, nhà thầu phải đối mặt với điều kiện địa chất hết sức phức tạp, bao gồm các lớp đá vôi phong hóa, đất ngậm nước, nhiều hang động karst và mạch nước ngầm. Để bảo đảm an toàn và chất lượng thi công, đơn vị thi công đã linh hoạt thay đổi giải pháp kỹ thuật, chia nhỏ mặt cắt hầm, sử dụng bê tông phun cường độ cao và áp dụng nhiều biện pháp đặc biệt nhằm kiểm soát địa chất bất lợi.

Liên danh nhà thầu đã huy động hơn 250 kỹ sư, công nhân cùng 30 thiết bị chuyên dụng, tổ chức thi công theo chế độ “3 ca, 4 kíp” liên tục để đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ và nỗ lực không ngừng của đội ngũ thi công, các mốc kỹ thuật quan trọng của dự án đều được đảm bảo đúng hạn.

Trước đó, vào tháng 10/2024, hạng mục hầm số 2 (dài 355m, nằm trên địa bàn xã Kim Hóa) cũng đã được thông hầm, vượt tiến độ đề ra tới hai tháng. Hiện tại, công trình đang bước vào giai đoạn hoàn thiện lớp bê tông vỏ hầm, dự kiến sẽ hoàn tất trước ngày 15/6/2025.

'Tọa độ tử thần' trên cung đường Bắc - Nam

Dự án cải tạo tuyến đường sắt qua đèo Khe Nét có tổng chiều dài 6.790m, bắt đầu từ Km 413+700 thuộc xã Hương Hóa và kết thúc tại Km 420+490, địa phận xã Kim Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình. Với tổng mức đầu tư khoảng 2.011 tỷ đồng, dự án sử dụng nguồn vốn vay ODA từ Quỹ Hợp tác phát triển kinh tế (EDCF) của Chính phủ Hàn Quốc, kết hợp với vốn đối ứng từ Chính phủ Việt Nam.

Công trình bao gồm hai gói thầu chính, trong đó gói XL01 đóng vai trò trọng điểm với nhiệm vụ thi công hai hầm đường sắt có tổng chiều dài 935m. Hầm số 1 dài 620m, hầm số 2 dài 393m – cả hai đều được thiết kế theo tiêu chuẩn đường hầm cấp I, với khổ hầm rộng 10m và thời gian thực hiện dự kiến trong vòng 23 tháng.

Tuyến đường sắt Bắc – Nam đoạn qua tỉnh Quảng Bình từ lâu được coi là một trong những thử thách lớn nhất đối với ngành đường sắt do địa hình hiểm trở và chiều ngang tỉnh quá hẹp – chỉ 40,3km theo trục Đông – Tây. Trong đó, đèo Khe Nét là một trong những điểm nguy hiểm nhất trên toàn tuyến.

Khu vực đèo dài hơn 10km, nằm ở độ cao hơn 700m so với mực nước biển, với độ dốc khoảng 17 phần nghìn và tập trung đến 43 khúc cua nguy hiểm. Đặc biệt, có tới 32 đoạn cua hẹp buộc phải sử dụng ray hộ bánh để đảm bảo an toàn vận hành. 

Tốc độ chạy tàu tại khu vực này chỉ giới hạn ở mức 20–25km/h, thấp hơn rất nhiều so với tốc độ trung bình toàn tuyến (76km/h). Tàu hàng khi đi qua đèo thường phải huy động thêm đầu máy phụ để đẩy mới có thể vượt dốc, khiến cho quá trình vận hành vừa tốn kém vừa tiềm ẩn rủi ro cao.

Với các lái tàu kỳ cựu, đoạn đường này được ví von là “tọa độ tử thần” – nơi đòi hỏi sự tập trung tuyệt đối và kỹ năng vận hành dày dạn.

Việc xây dựng hai hầm xuyên đèo Khe Nét được xem là bước đi mang tính chiến lược nhằm khắc phục hoàn toàn điểm nghẽn này. Khi hoàn thành, tàu hỏa có thể chạy thẳng qua khu vực thay vì phải lượn vòng theo triền đèo, từ đó rút ngắn thời gian di chuyển, giảm thiểu nguy cơ tai nạn và nâng cao hiệu quả vận hành của toàn tuyến.

Không chỉ mang ý nghĩa đối với riêng ngành đường sắt, dự án còn đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của khu vực miền Trung, góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông quốc gia.

Dự án cải tạo tuyến đường sắt qua đèo Khe Nét được kỳ vọng sẽ là một trong những công trình biểu tượng nhân kỷ niệm 100 năm ngành đường sắt Việt Nam vào năm 2026 – đánh dấu một thế kỷ phát triển và hướng tới tương lai hiện đại, an toàn và bền vững.

Thái Hà