Đề xuất áp dụng vùng LEZ sớm hơn 5 năm
UBND TP.Hà Nội vừa hoàn thành việc lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Quy định thực hiện vùng phát thải thấp (LEZ) trên địa bàn, thực hiện theo điều 28 luật Thủ đô.
Hà Nội đề xuất áp dụng vùng LEZ trong Vành đai 1 từ 1.7.2026
ẢNH: NGUYỄN TRƯỜNG
LEZ là khu vực giới hạn trong thành phố, nơi có mức độ ô nhiễm không khí cao. Phương tiện giao thông hoạt động ở vùng này phải đáp ứng tiêu chuẩn phát thải nghiêm ngặt. Phương tiện không đạt tiêu chuẩn sẽ bị hạn chế hoặc phải trả phí.
Nội dung dự thảo cơ bản giữ nguyên giống nội dung Nghị quyết 47/2024 của HĐND thành phố về việc thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn. Đồng thời điều chỉnh lộ trình, phạm vi thực hiện cho phù hợp với Chỉ thị số 20 của Thủ tướng về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.
Cụ thể, theo Nghị quyết 47/2024, từ năm 2025 - 2030 Hà Nội thí điểm lập vùng LEZ ở một số khu vực thuộc quận Hoàn Kiếm, Ba Đình cũ và từ năm 2031 trở đi mở rộng tới các khu vực đáp ứng tiêu chí vùng LEZ.
Trong dự thảo mới, Hà Nội đề xuất lộ trình áp dụng sớm hơn 5 năm và phạm vi áp dụng cũng rộng hơn. Theo đó, từ ngày 1.7.2026, Hà Nội thực hiện vùng phát thải thấp trong Vành đai 1; từ ngày 1.1.2028 mở rộng tới Vành đai 2 và từ ngày 1.1.2030 mở rộng tới Vành đai 3 và khuyến khích các xã phường khác lập vùng phát thải thấp.
Từ năm 2031 trở đi, các khu vực trên địa bàn có một trong các tiêu chí quy định tại điều 4 nghị quyết này phải thực hiện vùng phát thải thấp.
3 tiêu chí xác định vùng phát thải thấp
Dự thảo điều 4 đưa ra ba tiêu chí xác định vùng phát thải thấp. Một là thuộc vùng bảo vệ nghiêm ngặt và vùng hạn chế phát thải được xác định tại Quy hoạch thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đó là các khu dân cư tập trung tại 12 quận cũ: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hoàng Mai, Tây Hồ, Long Biên, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Đông.
Hai là khu vực thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông từ mức độ D đến F theo TCVN 13592:2022 đường đô thị - yêu cầu thiết kế. Theo tiêu chuẩn này, mức phục vụ (LOS) là thước đo về chất lượng vận hành của dòng giao thông mà người điều khiển phương tiện và hành khách nhận biết được. Mức phục vụ được chia làm 6, theo thứ tự từ cao xuống thấp, được ký hiệu là A, B, C, D, E, F. Mức A là phương tiện giao thông lưu thông tốt, mức E phương tiện bắt đầu ùn ứ và mức F là tắc đường.
Ba là chất lượng không khí trung bình năm đánh giá tối thiểu 1 năm gần nhất không đạt Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí hiện hành với các thông số chính: SO2, NO2, tổng bụi lơ lửng (TSP), bụi PM10, bụi PM2.5.
Những khu vực thuộc vùng LEZ sẽ cấm lưu thông xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel; cấm xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch; không khuyến khích, hạn chế hoặc cấm ô tô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ, thời điểm hoặc khu vực.
Trong vùng phát thải thấp, UBND TP.Hà Nội sẽ đề xuất ban hành các loại phí và lệ phí đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ có phát thải, hoặc phương tiện giao thông không khuyến khích lưu thông.
Ngoài ra, thành phố sẽ nghiên cứu chính sách hỗ trợ người sinh sống và làm việc trong vùng phát thải thấp, các tổ chức, doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, phương tiện giao thông không phát thải.
Dự thảo nghị quyết dự kiến được trình HĐND thành phố xem xét thông qua tại kỳ họp cuối năm 2025 và có hiệu lực từ năm 2026.
Theo thống kê, đến hết năm 2024, Hà Nội có trên 9,2 triệu phương tiện đang hoạt động. Trong đó thành phố đang quản lý 1,1 triệu ô tô và hơn 6,9 triệu xe máy. Ngoài ra, còn khoảng 1,2 triệu ô tô, xe máy cá nhân từ các tỉnh, thành phố khác lưu thông trên địa bàn.
Thành phố xác định nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu là phát thải từ phương tiện giao thông đường bộ, chiếm 58 - 74% tùy từng thời điểm (phương tiện phát thải chính là xe máy, tiếp đến là xe tải và taxi) và nguồn bụi đường.
