Tờ Wall Street Journal (WSJ) nhận định Google (Alphabet) như một con tàu Titanic đang chìm, vốn tưởng chừng không thể sụp đổ nhưng lại đâm phải tảng băng trôi để rồi trở thành thảm họa.
Sự ví von này không chỉ liên quan đến việc Bộ tư pháp Mỹ kiện tập đoàn này vi phạm luật chống độc quyền mà còn là câu chuyện Google dần trở thành đồ cổ bởi giới trẻ ngày nay dùng TikTok, ChatGPT, trí thông minh nhân tạo (AI) hay các nền tảng công nghệ khác để tìm kiếm trực tuyến thay vì công cụ cũ.
Theo WSJ, khi mọi người muốn tìm kiếm thông tin hoặc mua sắm trên internet thì người tiêu dùng đang chuyển sang các đối thủ cạnh tranh của Google và tiền quảng cáo cũng sẽ theo chân họ.
Dự đoán của eMarketer cho thấy vào năm 2025, thị phần quảng cáo tìm kiếm của Google tại Mỹ sẽ giảm xuống dưới 50% lần đầu tiên kể từ khi số liệu này được theo dõi.
Google đang chìm
Bỏ qua câu chuyện Bộ tư pháp Mỹ kiện Google vi phạm luật chống độc quyền, tờ WSJ nhận định mảng kinh doanh cốt lõi của tập đoàn 2,08 nghìn tỷ USD này đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Ngày càng nhiều bạn trẻ dùng các nền tảng khác nhau để thu thập thông tin, đặc biệt là trong sự phát triển của AI.
Thậm chí chất lượng kết quả tìm kiếm của Google cũng đang giảm sút khi tràn ngập những nội dung cho AI tạo ra.
Bởi vậy theo WSJ, xét về tổng thể, những yếu tố này có thể dẫn đến sự suy giảm lâu dài về lưu lượng tìm kiếm của Google và lợi nhuận khổng lồ thu được từ đó. Đây là một tín hiệu cực kỳ nguy hiểm khi nguồn thu này hỗ trợ cho các khoản cược thua lỗ của công ty mẹ Alphabet vào những dự án như hệ thống xe tự lái Waymo.
Thậm chí khi trả lời các cuộc điều tra chống độc quyền của chính phủ, bản thân Google cũng phải thừa nhận rằng: "Chúng tôi đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ nhiều đối thủ cạnh tranh".
Sự thay đổi này phần lớn là do người dùng bỏ qua Google để bắt đầu tìm kiếm hàng hóa trên các nền tảng khác, ví dụ như Amazon, qua đó trao cho Amazon hàng tỷ USD tiền quảng cáo.
Tương tự, nền tảng TikTok dù chỉ chiếm chưa đến 4% doanh thu quảng cáo kỹ thuật số của Mỹ nhưng lại có tiềm năng đáng kể để mở rộng thị phần, khiến đến chính phủ Mỹ cũng phải dè chừng.
Một bài giới thiệu gần đây của TikTok cho thấy 23% người dùng đã tìm kiếm thứ gì đó trong vòng 30 giây sau khi mở ứng dụng này và khối lượng tìm kiếm toàn cầu của ứng dụng này là 3 tỷ mỗi ngày.
Mối đe dọa thứ hai là sự trỗi dậy của các công cụ trả lời như Perplexity hay việc OpenAI đã thêm chức năng tìm kiếm trên internet vào ChatGPT. Ngay cả Meta (Facebook) cũng đang khám phá việc xây dựng công cụ tìm kiếm riêng của mình.
Thậm chí các chatbot AI không thể tìm kiếm trên internet thì giờ đây cũng đang chứng minh khả năng giải quyết ngày càng nhiều câu hỏi phức tạp, đủ sức thay thế Google.
Những chatbot hay dịch vụ AI này cũng đang trở nên phổ biến hơn bao giờ hết khi Microsoft và Apple tích hợp chúng trực tiếp vào hệ điều hành của tất cả các thiết bị mà họ sản xuất hoặc hỗ trợ.
Google có đang trở thành đồ cổ cho người già trong thế giới công nghệ?
Giáo sư Melissa Schilling thuộc Đại học New York ví von Google từng có vị thế dường như không thể vượt qua trong lĩnh vực tìm kiếm cho đến khi AI xuất hiện và giờ đây công cụ tìm kiếm này đang đứng trước nguy cơ bị thay thế, cũng như Walmart trước thương mại điện tử, Microsoft trước cơn lốc iPhone của Apple.
Tất nhiên Google cũng cố gắng tung ra bản tìm kiếm AI mang tên Bard nhưng đây lại trở thành quả bom xịt.
Suy thoái toàn bộ hệ sinh thái
Chưa dừng lại ở đó, tờ WSJ nhận định thứ nguy hiểm nhất mà Google đang phải đối mặt là sự suy thoái của toàn bộ hệ sinh thái các trang web mà Google đã định hình và phụ thuộc vào, một xu hướng mà Google dù biết nhưng chẳng thể làm gì được.
Với sự gia tăng của AI, người dùng đang ngày càng dựa vào công nghệ này để tìm kiếm câu trả lời cũng như thu thập thông tin. Điều này đã khiến Google phải tính đến việc cung cấp các bản tóm tắt do AI tạo ra trên kết quả tìm kiếm thay vì nhấp vào đường link theo truyền thống.
Thế nhưng Google là một trong những nhà cung cấp lưu lượng truy cập chính. Nếu không có lưu lượng truy cập mà công cụ tìm kiếm này gửi qua web, động lực và nguồn lực để tiếp tục tạo ra các trang web hấp dẫn đối với thuật toán tìm kiếm của Google sẽ giảm, đi kèm với đó là doanh thu của Alphabet cũng sẽ đi xuống.
Trên thực tế quá trình này đã bắt đầu khi Google báo cáo mức tăng trưởng doanh thu mạnh mẽ trong quý III/2024 nhưng tỷ lệ nhấp vào quảng cáo xuất hiện trong kết quả tìm kiếm đã giảm 8% so với cùng kỳ năm trước.
Việc cung cấp các bản tóm tắt bằng AI khiến người dùng thiếu động lực nhấp vào các đường link hay cuộn xuống các vùng có quảng cáo.
Thậm chí một nghiên cứu từ tháng 1/2024 của Authoritas phát hiện ra rằng các bản tóm tắt bằng AI của Google trong kết quả tìm kiếm có thể làm đảo lộn thứ hạng và lưu lượng truy cập vào các trang web hiện có.
Mặc dù vậy, giáo sư David Yoffie của trường đại học Harvard cho rằng sự sụp đổ của Google sẽ không quá nhanh do người tiêu dùng cần thời gian để từ bỏ thói quen cũ.
Tuy nhiên với tình hình như hiện nay, chắc chắn Google sẽ tiếp tục chìm nếu không có giải pháp.
Không "xây" gì cả
Quay trở lại việc kiện tụng, thông tin Bộ tư pháp Mỹ đang nỗ lực phá bỏ thế độc quyền của Google đã làm xôn xao dư luận trong tháng 11/2024. Các nhà lập pháp cho rằng Google đang hưởng lợi từ sự độc quyền chứ không thực sự xây dựng hay phát triển gì cả.
Việc nhiều người dùng Google để tìm kiếm trên web khiến hãng theo dõi được những kết quả mà họ click vào, từ đó phản hồi trở lại công cụ tìm kiếm của mình và liên tục cải thiện thuật toán.
Ví dụ nếu hầu hết mọi người nhấp vào kết quả thứ ba cho một truy vấn cụ thể, công cụ tìm kiếm của Google có khả năng sẽ điều chỉnh và xếp hạng kết quả đó cao hơn trong tương lai.
Kiểu kinh doanh này của Google chẳng phát triển được thứ gì hay sáng tạo ra kỹ thuật mới nào nhưng lại rất khó cạnh tranh vì mức độ phổ biến của công cụ tìm kiếm đã được nhiều người quen sử dụng.
Trong khi Microsoft phát triển ChatGPT cùng trào lưu trí thông minh nhân tạo (AI), Meta (Facebook) cố gắng làm kính thực tế ảo còn Apple dù có iPhone vẫn cố làm Apple Watch, AirPod... thì Google suốt bao năm vẫn chỉ dựa vào công cụ tìm kiếm.
Khi công cụ tìm kiếm theo dõi và thu thập dữ liệu người dùng, Google cũng thu hút các nhà quảng cáo và tiền tài trợ, tạo thành một vòng liên tục kiếm doanh thu về cho tập đoàn này nhờ lợi thế nổi tiếng của mình.
Tờ Financial Times (FT) cho hay một trong số ít cách để cạnh tranh với Google là có được nhiều lượt phân phối hơn, thu hút thêm các truy vấn và dữ liệu thông qua hành vi nhấp chuột. Tuy nhiên trong suốt nhiều năm, Google đã trả tiền để khóa hết các cơ hội phát triển của đối thủ.
Chuyên gia Mahaney của ISI Evercore cho biết các thỏa thuận đặt làm công cụ tìm kiếm mặc định của Google chiếm đến hơn 50% truy vấn tìm kiếm của họ tại thị trường Mỹ.
Bởi vậy khi một nửa truy vấn tìm kiếm của Google tại Mỹ biến mất, thuật toán của hãng sẽ không thu thập đủ dữ liệu người dùng để cải thiện và dần mất lợi thế trước các đối thủ.
Rõ ràng, năm 2024 là một năm không thuận lợi cho Google.
*Nguồn: WSJ, FT
