Tình hình ung thư tại Việt Nam
Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2020 (dự án của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế, trực thuộc Tổ chức Y tế Thế giới), tình hình mắc và tử vong do ung thư trên toàn cầu đều có xu hướng tăng. Tại Việt Nam, ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư. Cứ 100.000 người thì có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư.
Năm 2020, Việt Nam xếp thứ 91/185 về tỷ suất mắc mới và thứ 50/185 về tỷ suất tử vong trên 100.000 người. Thứ hạng này tương ứng của năm 2018 là 99/185 và 56/185. Như vậy, có thể thấy là tình hình mắc mới và tử vong do ung thư ở Việt Nam đều đang tăng nhanh.
Các ung thư phổ biến ở nam giới gồm ung thư gan, phổi, dạ dày, đại trực tràng, tiền liệt tuyến (chiếm khoảng 65.8% tổng các loại ung thư). Ở nữ giới, các bệnh ung thư phổ biến gồm ung thư vú, phổi, đại trực tràng, dạ dày, gan (chiếm khoảng 59.4% tổng các loại ung thư). Chung cho cả 2 giới các loại ung thư phổ biến là ung thư gan, phổi, vú, dạ dày và đại trực tràng.
Những định kiến sai lầm về bệnh ung thư
Theo chia sẻ từ PGS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K, những suy nghĩ sai lầm về bệnh ung thư thường xuất phát từ việc người dân truyền tai nhau kinh nghiệm có trong dân gian, ở những người còn hạn chế về kiến thức khoa học và do tâm lý bi quan quá mức, không quyết tâm chữa bệnh, muốn buông bỏ. Trong đó, có thể kể đến những định kiến điển hình như:
Ung thư mà đụng dao kéo sẽ làm bệnh lan nhanh và tử vong sớm hơn
Giám đốc Bệnh viện K Lê Văn Quảng cho biết, thực tế hoàn toàn ngược lại với suy nghĩ này. Đa số với các loại ung thư thì phẫu thuật là phương pháp điều trị quan trọng nhất để cứu bệnh nhân ở giai đoạn đầu. Do đó, quan niệm này sẽ dẫn đến hậu quả bệnh nhân sợ hãi, trốn tránh, tự đi tìm thầy lang theo "lời mách" của mọi người để mua thuốc uống. Và chỉ đến khi bệnh trở nặng mới vào viện, làm qua thời điểm "vàng" điều trị, thời cơ phẫu thuật cũng không còn.
Do sợ hãi, người bệnh thường bỏ qua giai đoạn vàng điều trị ung thư. Ảnh minh hoạ
Cụ thể, ở giai đoạn cuối, bệnh nhân ung thư vẫn có chỉ định phẫu thuật để giải quyết biến chứng của khối u chứ không phải là phẫu thuật để khỏi bệnh như phẫu thuật cầm máu, phẫu thuật mở thông dạ dày nuôi dưỡng khi người bệnh không ăn uống được, phẫu thuật tắc ruột,...Vì vậy, sau mổ có thể bệnh vẫn tiến triển xấu đi. Nhưng thường gặp hơn là các trường hợp phẫu thuật thất bại, tai biến phẫu thuật, phẫu thuật quá giai đoạn, quá chỉ định. Tai biến phẫu thuật là điều không ai mong muốn nhưng là rủi ro luôn có thể xảy ra như bất kì can thiệp nào khác trong y khoa kể cả thông thường như tiêm thuốc kháng sinh.
Bên cạnh đó, cũng có khi bệnh nhân được phẫu thuật triệt căn, thuận lợi nhưng bệnh vẫn có thể tái phát do đây là bản chất của bệnh ung thư. Trong nhiều trường hợp, sau khi phẫu thuật triệt căn, bệnh nhân không được điều trị bổ sung sau mổ một cách bài bản, bệnh cũng có thể tái phát lại trong thời gian ngắn. Khi điều trị bệnh ung thư, phẫu thuật không phải là sự kết thúc điều trị, mà chỉ là nền tảng cho các điều trị bổ sung tiếp theo.
Mắc bệnh ung thư là mang bản án tử hình
Đa số mọi người đều nghĩ rằng, điều trị bệnh ung thư chỉ giúp các bệnh nhân kéo dài sự sống thêm một thời gian ngắn chứ không thể hồi phục sức khoẻ. Song, với sự phát triển của y học ngày nay thì người bệnh hoàn toàn có thể chữa khỏi hoặc kéo dài sự sống thêm đáng kể tùy vào từng loại ung thư và thời gian phát hiện bệnh là sớm hay muộn.
Thông thường, khi bệnh ở giai đoạn sớm và điều trị kịp thời thì các loại ung thư như tuyến giáp, tiền liệt tuyến, ung thư vú, đại tràng đều có tỷ lệ khỏi bệnh trên 5 năm vượt quá 90%. Bằng chứng là, hiện Bệnh viện K đã có rất nhiều bệnh nhân ung thư đã chữa trị ổn định 10 năm, 20 năm, 30 năm…
Ung thư là do quả báo
Theo PGS.TS Lê Văn Quảng, tuy chúng ta đang sống trong thời đại 4.0 nhưng vẫn còn rất nhiều người dân nghĩ rằng: "Ung thư là do quả báo, trời hành".
Ung thư hình thành từ những thói quen xấu trong sinh hoạt, ăn uống thường ngày. Ảnh minh hoạ
Trên thực tế, ung thư hình thành từ các tế bào tiếp xúc với các tác nhân sản sinh ra ung thư, gây tổn thương DNA của tế bào không hồi phục. Các tế bào bất thường nhân lên không kiểm soát được, thoát ra khỏi sự kiểm soát sinh lý bình thường, mất khả năng biệt hóa, xâm lấn cục bộ phá hủy các tổ chức xung quanh và di căn đến nhiều cơ quan khác nhau.
Các yếu tố như môi trường, ăn uống, thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh (lạm dụng thuốc lá, rượu, bức xạ ion hoá, tia cực tím,...) chiếm tới khoảng 80% nguyên nhân gây ung thư. Một số yếu tố khác như di truyền, nhiễm vi sinh vật…cũng gây nên căn bệnh này.
Mặc dù khoa học đã xác định được các tác nhân, yếu tố nguy cơ gây ung thư nhưng trên thực tế hầu hết từng trường hợp cụ thể, bác sĩ không thể đưa ra chẩn đoán nguyên nhân vì không thể hồi cứu hết các tác nhân, yếu tố nguy cơ mà người bệnh phơi nhiễm trong cuộc sống. Chính vì các bác sĩ không phải lúc nào cũng có thể tìm ra nguyên nhân mắc ung thư chắc chắn nên các bệnh nhân đã tự đưa ra những lời giải thích riêng cho mình theo cách tâm linh. Nhiều người tin rằng mình bị trời phạt do việc đã từng làm ở kiếp trước hoặc trong quá khứ.
Tóm lại, một số cơ chế bệnh sinh học ung thư còn chưa được làm sáng tỏ, căn bệnh này vẫn còn nhiều bí ẩn cần được nghiên cứu. Điều này cũng khiến cho các thông tin về ung thư dễ bị truyền miệng sai lệch, phản khoa học. Vì vậy, PGS.TS Lê Văn Quảng khuyên người dân hãy trao đổi trực tiếp với các bác sỹ có chuyên môn để được thăm khám kịp thời, áp dụng phương thức điều trị thích hợp và tuyệt đối không nghe theo lời đồn đại vô căn cứ để làm mất đi thời gian quý báu có thể chữa được bệnh.
Tổng hợp
Nguồn thông tin: Bộ Y tế
