Các nhà khoa học Carolyn Bertozzi, Morten Meldal và Barry Sharpless đã giành giải Nobel Hóa học năm 2022 - Ảnh: NEW YORK TIMES
Theo Hãng tin AFP, Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển cho biết hai nhà khoa học người Mỹ Carolyn Bertozzi và Barry Sharpless, cùng với nhà khoa học Morten Meldal của Đan Mạch, đã được vinh danh "vì sự phát triển của trường phái hóa học click và sinh trực giao".
“Sử dụng các phản ứng sinh trực giao, các nhà nghiên cứu đã giúp cải tiến các dược phẩm chữa ung thư, hiện đang được thử nghiệm trong các thử nghiệm lâm sàng", Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển nói thêm.
“Sử dụng các phản ứng sinh trực giao, các nhà nghiên cứu đã giúp cải tiến các dược phẩm chữa ung thư, hiện đang được thử nghiệm trong các thử nghiệm lâm sàng", Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển nói thêm.
Đây là giải Nobel thứ hai cho nhà khoa học Sharpless, 81 tuổi, người từng đoạt giải Nobel Hóa học năm 2001.
Trường phái nghiên cứu về phản ứng click, hay ngành hóa học click, miêu tả các quá trình kết nối những cấu trúc nhỏ lại với nhau thành những cấu trúc lớn hơn bằng phản ứng hóa học.
Phản ứng bioorthogonal (sinh trực giao) là các phản ứng hữu cơ có thể tiến hành với các phân tử sinh học có mặt trong các sinh vật sống mà không gây nhiễu loạn đến chức năng cơ bản của các sinh vật này.
Cả hai kỹ thuật này đã cách mạng hóa những phương thức các nhà khoa học có thể sử dụng để tạo ra các phân tử hữu ích bên trong tế bào sống và theo dõi quá trình phát triển mà không gây hại cho tế bào.
Năm 2021, hai nhà khoa học Benjamin List và David MacMillan được trao giải Nobel Hóa học, nhờ phát triển một công cụ chính xác để tạo thành phân tử mới trong các phản ứng hóa học: các chất xúc tác hữu cơ phi đối xứng.
Công trình của hai ông có tác động lớn đến nghiên cứu dược phẩm và sẽ làm cho hóa học trở nên xanh hơn, thân thiện với môi trường hơn.
Giải Nobel được công bố hằng năm kể từ năm 1901, để vinh danh những cá nhân đạt thành tựu trong các lĩnh vực vật lý, hóa học, y sinh, văn học và hòa bình. Việc nhiều nhà khoa học làm việc trong các lĩnh vực liên quan - thay vì chỉ một cá nhân - cùng được trao giải là điều bình thường.
Giải Nobel Hóa học là một trong năm giải thuộc Giải Nobel được trao theo di chúc của nhà phát minh Alfred Nobel (qua đời năm 1896). Giải thưởng danh giá này đi kèm với huy chương vàng và 10 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 1 triệu USD).
Nhà khoa học Marie Curie từng đoạt giải Nobel Hóa học. Sau đó con gái lớn của bà, Irene Joliot-Curie, cũng giành giải này sau mẹ 20 năm.
Giải Nobel Hóa học là giải Nobel thứ ba được trao trong tuần này, sau khi Giải Nobel Y sinh và Hóa học năm 2022.
Năm nay, nhà di truyền học người Thụy Điển Svante Paabo nhận giải Nobel Y sinh vì những phát hiện mang tính đột phá của ông về sự tiến hóa của con người.
Trong khi đó, các nhà khoa học Alain Aspect, John Clauser và Anton Zeilinger được trao giải Nobel Vật lý năm 2022 nhờ "các thí nghiệm với các photon vướng víu, thiết lập sự vi phạm các bất đẳng thức Bell và tiên phong trong khoa học thông tin lượng tử".
