Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine khốc liệt, nơi những cỗ máy thép khổng lồ thường xuyên bị thương vong nặng nề, một "người hùng thầm lặng" hiếm hoi đang lặng lẽ tỏa sáng: BREM-84 Atlet – phương tiện phục hồi bọc thép độc nhất vô nhị của Ukraine.
Sinh ra từ ‘huyết thống’ của xe tăng T-84 Oplot huyền thoại, BREM-84 Atlet không chỉ là một chiếc xe kéo thông thường mà còn là kiệt tác công nghệ, có khả năng "hồi sinh" đồng đội thần kỳ giữa bom rơi đạn lạc.
Với chỉ vỏn vẹn một chiếc đang hoạt động tại Ukraine, câu chuyện về BREM-84 Atlet không chỉ là hành trình công nghệ mà còn là biểu tượng của sự kiên cường, khiến giới quân sự thế giới phải trầm trồ.
Video: УкрОборонПром
Nguồn gốc và hành trình phát triển: Từ ý tưởng đến ‘siêu xe’ hiếm có
Câu chuyện của BREM-84 Atlet bắt đầu từ những năm 1990, khi Cục Thiết kế Máy móc Kharkiv Morozov (KMDB) – "cái nôi" của ngành công nghiệp xe tăng Ukraine – quyết định biến nền tảng xe tăng chủ lực T-80UD thành một phương tiện phục hồi chuyên dụng.
Được đặt tên mã "sản phẩm 478BP" và biệt danh "Atlet" (vận động viên), chiếc xe đầu tiên được chế tạo thử nghiệm vào năm 1997, sau đó ra mắt tại triển lãm vũ khí DSA-2000 ở Malaysia năm 2000.
Đến năm 2007, BREM-84 Atlet trải qua các thử nghiệm nhà nước khắt khe, và chính thức được Quân đội Ukraine tiếp nhận vào ngày 24/11/2008.
Tuy nhiên, số phận của BREM-84 Atlet khá éo le do khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008.
Với chi phí sản xuất lên đến 4 triệu hryvnia (khoảng 500.000 USD thời điểm đó) mỗi chiếc, chương trình chỉ dừng lại ở ba đơn vị: một chiếc cho Ukraine và hai chiếc xuất khẩu sang Thái Lan theo hợp đồng năm 2011 kèm 49 xe tăng T-84 Oplot.
Sản xuất hàng loạt được lên kế hoạch từ năm 2018, nhưng ngân sách eo hẹp khiến Ukraine ưu tiên cải tạo xe tăng Liên Xô cũ thay vì đầu tư mới.
Đến nay, chỉ duy nhất một chiếc BREM-84 Atlet đang phục vụ tại Viện Quân sự Xe bọc thép thuộc Đại học Bách khoa Quốc gia Kharkiv, dùng cho huấn luyện và nhiệm vụ thực địa.
Dù hiếm hoi, BREM-84 Atlet vẫn "tái xuất" trên chiến trường gần đây, được ghi hình trong các hoạt động cứu hộ năm 2025, chứng minh giá trị bất diệt của nó.
Thiết kế thông minh: Nền tảng T-84 Oplot với ‘bộ não’ phục hồi
Điều làm nên sức hút của BREM-84 Atlet chính là thiết kế thông minh, lấy cảm hứng trực tiếp từ xe tăng T-84 Oplot – một trong những cỗ máy hiện đại nhất thế giới.
Thân xe được chia thành ba khoang riêng biệt: khoang kíp lái phía trước, khoang máy móc giữa (chứa cáp kéo chính, hộp số và bồn nhiên liệu), và khoang động lực phía sau.
Kích thước tổng thể của BREM-84 Atlet khá đồ sộ: dài 8,9 mét, rộng 3,56 mét và cao 2,74 mét, với khối lượng chiến đấu 46 tấn – đủ để chịu đựng địa hình gồ ghề mà không mất đi sự linh hoạt.
Bảo vệ là ưu tiên hàng đầu, với lớp giáp phản ứng nổ (ERA) cải tiến bao phủ toàn thân, chống chịu đạn xuyên giáp và mảnh văng từ pháo.
Xe còn được trang bị hệ thống lọc không khí NBC (chống hạt nhân, sinh học, hóa học) tùy chọn, cùng tám lựu đạn khói 81mm từ hệ thống 902 "Tucha" để tạo màn che khói nhanh chóng.
Để đối phó với mối đe dọa, BREM-84 Atlet được lắp đặt súng máy 12.7mm NSVT trên nóc khoang chỉ huy, với khả năng bắn 450-1.500 phát đạn, hỗ trợ ngắm bắn nhiệt ngày/đêm qua hệ thống điều khiển hỏa lực kỹ thuật số. Tất cả tạo nên một "pháo đài di động" không chỉ phục hồi mà còn tự vệ hiệu quả.
Động lực và di chuyển: Sức mạnh ‘tim phổi’ 1.200 mã lực
Trái tim của BREM-84 Atlet là động cơ diesel đa nhiên liệu 6TD-2, làm mát bằng chất lỏng, sản sinh công suất lên đến 1.200 mã lực – mạnh mẽ hơn phiên bản 6TD 1.000 mã lực trước đó.
Với tỷ lệ công suất/trọng lượng 26,1 mã lực/tấn, BREM-84 Atlet đạt tốc độ tối đa 65-70 km/h trên đường nhựa và 40 km/h địa hình xấu, hành trình xa 450km trên đường cao tốc hoặc 360km off-road.
Hệ thống xích giống hệt T-84 Oplot, với sáu bánh đỡ cao su và ba bánh dẫn hướng, giúp vượt hào rộng 2,8 mét và lội sông sâu 1,8 mét mà không cần chuẩn bị (lên đến 5 mét nếu lắp snorkel).
Ngoài ra, xe còn có nhà máy điện phụ D-120 công suất 30 mã lực, tích hợp thiết bị hàn và hệ thống làm mát, đặt ngoài trên giá xích để dễ bảo dưỡng. Nhiên liệu được lưu trữ trong các bồn riêng, đảm bảo hoạt động liên tục mà không lo gián đoạn.
Công nghệ phục hồi ‘thần kỳ’: Từ cẩu nâng đến cáp kéo ‘khổng lồ’
BREM-84 Atlet thực sự tỏa sáng ở khả năng phục hồi, biến nó thành "bác sĩ phẫu thuật" trên chiến trường.
Lưỡi ủi trước rộng 3,38 mét có thể đào đất sét với tốc độ 120 mét khối/giờ, tạo đường dốc hoặc lấp hố bom.
Cẩu thủy lực telescopic nâng tải tối đa 25 tấn ở bán kính 6,8 mét, xoay 360 độ với góc nghiêng 75 độ, đủ sức thay thế tháp pháo, động cơ hoặc hộp số của xe tăng đồng cấp.
Cáp kéo chính cơ khí tạo lực kéo 250 kN (khoảng 25 tấn), kết hợp cáp phụ thủy lực 9 kN, cho phép kéo xe hỏng qua địa hình phức tạp mà không cần hỗ trợ ngoài.
Phía sau là nền tảng chở hàng phẳng 1,2 x 1,9 mét, tải trọng 1,5 tấn, dùng vận chuyển phụ tùng, động cơ dự phòng, nhiên liệu hoặc thiết bị y tế.
Thiết bị hàn và cắt tích hợp cho phép sửa chữa tại chỗ, trong khi các hộp chứa ngoài trên xích lưu trữ dụng cụ và pin.
Tất cả được điều khiển từ khoang kín, với hệ thống thủy lực và kỹ thuật số đảm bảo an toàn cho kíp lái chỉ ba người: tài xế, chỉ huy và thợ cơ khí.
Vai trò chiến lược và tương lai
Trong cuộc xung đột hiện tại, chiếc BREM-84 Atlet duy nhất của Ukraine đang được sử dụng tại các bài tập huấn luyện và nhiệm vụ cứu hộ thực địa, chứng minh khả năng "hồi sinh" xe bọc thép giữa lửa đạn.
Dù sản xuất bị gián đoạn, nhu cầu về BREM-84 Atlet ngày càng cấp bách, đặc biệt khi Ukraine thiếu phương tiện phục hồi hiện đại.
Tương lai có thể phụ thuộc vào quyết định tái khởi động sản xuất T-84 Oplot, nhưng với công nghệ tiên tiến như vậy, BREM-84 Atlet xứng đáng là "lá chắn thép" cho bất kỳ lực lượng nào sở hữu nó.
BREM-84 Atlet không chỉ là một phương tiện – nó là minh chứng cho tài năng kỹ thuật Ukraine, nơi công nghệ phục vụ sự sống còn trên chiến trường.
Liệu "người khổng lồ" này có nhân bản để thay đổi cục diện xung đột Nga-Ukraine? Câu trả lời nằm ở những quyết định chiến lược sắp tới.
