Không chỉ là Trăng tròn thông thường, đây còn là siêu Trăng gần Trái Đất nhất trong cả năm – cơ hội tuyệt vời để chiêm ngưỡng và chụp ảnh bầu trời.
Mặc dù với mắt thường, kích thước của nó có thể không quá khác biệt so với các kỳ Trăng tròn khác, nhưng nếu chọn đúng thời điểm và vị trí quan sát, bạn sẽ thấy Mặt Trăng nổi bật, sáng rõ và ấn tượng hơn nhiều so với thường lệ.
Thời điểm đẹp nhất để quan sát siêu Trăng
Khoảnh khắc lý tưởng nhất là khi mặt Trăng bắt đầu nhô lên khỏi đường chân trời, ngay lúc hoàng hôn vừa tắt. Ánh sáng môi trường thời điểm đó sẽ tạo độ tương phản vừa phải, giúp Mặt Trăng trông lớn và rõ hơn.
Hãy đứng quay lưng về phía Mặt Trời đang lặn và hướng mắt về phía đông, nơi siêu Trăng sẽ từ từ xuất hiện. Lý tưởng nhất là chọn nơi tầm nhìn thoáng, ít nhà cao tầng hoặc cây cối che khuất và đặc biệt là không có mây.
Siêu Trăng là gì và vì sao lại “siêu”?
Siêu Trăng là tên gọi được dùng khi Mặt Trăng tròn trùng vào thời điểm nó ở vị trí gần Trái Đất hơn bình thường trong quỹ đạo.
Quỹ đạo của Mặt Trăng không phải là hình tròn hoàn hảo, mà hơi elip. Vì thế, có lúc Mặt Trăng đến điểm gần Trái Đất nhất – gọi là cận điểm (perigee), và có lúc ở xa nhất – gọi là viễn điểm (apogee).
Khi Trăng tròn diễn ra vào thời điểm Mặt Trăng nằm trong vòng 90% khoảng cách gần nhất của quỹ đạo (cận điểm), ta gọi đó là siêu Trăng.
Ngược lại, nếu Trăng tròn xảy ra khi Mặt Trăng ở viễn điểm – xa Trái Đất nhất, hiện tượng đó được gọi là micromoon (trăng siêu nhỏ).
Theo số liệu của trang Astropixels, siêu Trăng tháng 11 này là Mặt Trăng gần Trái Đất nhất trong năm, chỉ cách khoảng 356.980km.
Siêu Trăng có to hơn không, thực tế hay cảm giác?
Nhiều người thường nghĩ siêu Trăng to hơn bình thường, nhưng thực tế kích thước thật của Mặt Trăng không thay đổi.
Điều thay đổi chỉ là cảm giác khi nhìn từ Trái Đất. Theo Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), siêu Trăng chỉ to hơn khoảng 14% so với micromoon – một con số mà mắt thường rất khó nhận ra.
Tuy nhiên, điều dễ nhận thấy nhất lại là độ sáng. Siêu Trăng sáng hơn trung bình 30% so với Trăng tròn ở viễn điểm.
Vì sao siêu Trăng trông cực kỳ “khổng lồ” trong ảnh?
Bạn hẳn đã từng thấy trên mạng những bức ảnh Mặt Trăng to bất thường, trông như đang treo lơ lửng ngay trên một tòa nhà hay dãy núi.
Những bức ảnh ấy không phải ảnh giả và không cần trí tuệ nhân tạo. Bí quyết nằm ở kỹ thuật chụp và ảo giác thị giác.
Hiện tượng này được gọi là Moon illusion – “ảo giác Mặt Trăng”. Khi Mặt Trăng xuất hiện gần đường chân trời, não người có xu hướng so sánh kích thước của nó với các vật thể quen thuộc như tòa nhà, cột điện, núi... khiến nó trông lớn hơn.
Nhiếp ảnh gia chỉ cần dùng ống kính tele (ống kính zoom dài) để phóng to khung cảnh.
“Mặt Trăng trông lớn trong ảnh vì đó là hình ảnh được phóng to, có thêm các vật thể ở tiền cảnh để tạo cảm giác kích thước.” NASA giải thích.
Mẹo chụp ảnh siêu Trăng bằng điện thoại
Bạn không cần máy ảnh chuyên nghiệp. Điện thoại có camera tele đủ để ghi lại khoảnh khắc nếu áp dụng vài mẹo đơn giản:
1. Tắt đèn flash – flash không giúp gì khi chụp Mặt Trăng.
2. Chạm vào Mặt Trăng trên màn hình để lấy nét.
3. Giảm độ sáng (exposure) để tránh hiện tượng Mặt Trăng bị trắng xóa.
“Nếu điện thoại cho phép chỉnh ISO và khẩu độ, hãy đặt ISO thấp và khẩu độ rộng để hạn chế nhiễu và thu nhiều ánh sáng.” NASA gợi ý thêm.
Một mẹo đặc biệt hữu ích: Hãy chụp khi Mặt Trăng vừa mọc lên, vì lúc đó bầu trời còn đủ sáng, độ tương phản vừa phải và dễ lấy nét hơn.
Tại sao nó được gọi là “Trăng Beaver”?
Tên gọi “Beaver Moon” (Trăng Hải Ly) không phải thuật ngữ khoa học mà là tên truyền thống theo văn hóa Bắc Mỹ. Nó xuất hiện trong The Old Farmer’s Almanac, ấn phẩm lâu đời tại Mỹ chuyên tổng hợp các tên gọi truyền thống của trăng tròn theo từng tháng.
Lý giải nguồn gốc có nhiều phiên bản:
Một số người cho rằng tên gọi xuất phát từ tập quán đặt bẫy hải ly trong tháng 11 của thổ dân Bắc Mỹ.
Một số khác tin rằng đây là thời điểm hải ly hoạt động mạnh nhất, chuẩn bị xây đập trú đông.
Ngoài ra, tháng 11 còn có một tên Trăng khác: “Frost Moon” – Trăng Sương Giá, ám chỉ thời điểm những đợt sương lạnh đầu tiên bắt đầu xuất hiện.
Danh sách các tên gọi trăng tròn truyền thống theo mỗi tháng (theo The Old Farmer’s Almanac): Trăng Sói (Wolf Moon) - Tháng 1; Trăng Tuyết (Snow Moon) - Tháng 2; Trăng Giun (Worm Moon) - Tháng 3; Trăng Hồng (Pink Moon) - Tháng 4; Trăng Hoa (Flower Moon) - Tháng 5; Trăng Dâu (Strawberry Moon) - Tháng 6; Trăng Hươu (Buck Moon) - Tháng 7; Trăng Cá Tầm (Sturgeon Moon) - Tháng 8; Trăng Ngô (Corn Moon) - Tháng 9; Trăng Thợ Săn (Hunter’s Moon) - Tháng 10; Trăng Hải Ly (Beaver Moon) - Tháng 11; Trăng Lạnh (Cold Moon) - Tháng 12.
Một số nhà nghiên cứu thiên văn bày tỏ sự thận trọng với các tên gọi này vì chúng có thể không hoàn toàn phản ánh chính xác văn hóa bản địa.
Khi nào sẽ có siêu Trăng tiếp theo?
Siêu trăng tháng 11 là siêu Trăng thứ hai trong năm nay. Năm nay sẽ có:
Tháng 10: siêu Trăng đầu tiên.
Tháng 11: siêu Trăng gần Trái Đất nhất.
Ngày 4/12: siêu Trăng tiếp theo.
Ngày 3/1/2026: thêm một siêu Trăng nữa.
Theo nhà nghiên cứu Sara Russell tại Bảo tàng Tự nhiên Anh: “Một chu kỳ siêu Trăng có thể kéo dài từ hai đến năm kỳ Trăng tròn liên tiếp vì Mặt Trăng đang ở phần quỹ đạo gần Trái Đất.”
Đừng bỏ lỡ khoảnh khắc hiếm có của bầu trời
Dù siêu Trăng không phóng to như những bức ảnh trên mạng, nhưng đây vẫn là cơ hội để thư giãn dưới bầu trời đêm, chiêm ngưỡng một trong những hiện tượng thiên văn đẹp nhất năm, chụp những tấm ảnh đáng nhớ.
Chỉ cần tìm vị trí thoáng, quay mặt về hướng đông vào đúng thời điểm, bạn sẽ có thể chứng kiến siêu Trăng “Beaver” tỏa sáng rực rỡ trên bầu trời.
(Theo ABCNews, NASA)
