Dự thảo quyết định lộ trình thí điểm giá điện 2 thành phần đang được Bộ Công Thương lấy ý kiến. Bộ này đề xuất áp dụng cơ chế giá này theo 4 giai đoạn.
Giai đoạn 1 là từ nay tới hết tháng 6/2026, tiến hành khảo sát, cập nhật dữ liệu, áp dụng trước với nhóm khách hàng sản xuất được tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp theo Nghị định 57/2025 của Chính phủ về mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn.
Trong giai đoạn này, cơ quan chức năng sẽ thu thập toàn bộ dữ liệu đo đếm như công suất sử dụng điện cực đại, sản lượng điện tiêu thụ, cùng với đặc điểm sử dụng điện theo biểu đồ phụ tải điển hình của các nhóm khách hàng. Từ đó đề xuất phương án điều chỉnh giá bán lẻ điện 2 thành phần sao cho phù hợp với biến động của các thông số đầu vào nếu có.
Giai đoạn 2 là truyền thông và thí điểm trên giấy, từ tháng 1 đến tháng 6/2026. Cơ quan chức năng sẽ phát hành hóa đơn song song (không thanh toán thực tế) đối với toàn bộ khách hàng theo quy định.
Giai đoạn 3 là cơ chế giá 2 thành phần sẽ được thử nghiệm chính thức trong một năm từ tháng 7/2026 đến tháng 7/2027. Trong thời gian này, cơ quan chức năng sẽ theo dõi và đánh giá mức độ thay đổi phụ tải, hành vi sử dụng điện, phản ứng của khách hàng, cũng như tác động của cơ chế mới đến hóa đơn tiền điện và doanh thu bán điện so với cơ chế giá hiện hành.
Công nhân điện lực kiểm tra công tơ điện (Ảnh: EVN).
Giai đoạn 4 là từ tháng 8/2027. Ở giai đoạn này, Bộ Công Thương sẽ đánh giá, mở rộng áp dụng giá điện 2 thành phần với các nhóm khách hàng.
Theo dự thảo, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có trách nhiệm xây dựng, tính toán và đề xuất giá bán lẻ điện 2 thành phần để trình Bộ Công Thương và thực hiện theo các lộ trình trên.
Giá điện 2 thành phần gồm phần giá mà người sử dụng điện phải trả cho công suất đăng ký sử dụng và phần phải trả cho lượng điện năng tiêu thụ. Các nước trên thế giới đa phần đều áp dụng theo hình thức này. Trong khi đó, Việt Nam đang duy trì cơ chế giá bán theo một thành phần điện năng tiêu dùng, nghĩa là tính theo lượng điện năng thực tế sử dụng.
Cơ chế giá điện 2 thành phần được đánh giá phản ánh chính xác chi phí ngành điện phải bỏ ra để phục vụ mỗi khách hàng, gồm chi phí đường dây, trạm biến áp và chi phí điện năng. Điểm tác động đầu tiên là giảm tình trạng bù chéo giữa các nhóm khách hàng, đồng thời tránh việc đăng ký công suất lớn nhưng không sử dụng.
Trước đó, trong báo cáo gửi Bộ Công Thương hồi tháng 11/2024 về cơ chế giá điện 2 thành phần, tập đoàn đề xuất xây dựng hệ thống 2 biểu giá. Cụ thể, với hệ thống biểu giá cơ sở, hệ thống giá điện 2 thành phần này dựa trên nền tảng của chi phí biên dài hạn và điều chỉnh theo các đặc điểm hộ tiêu dùng.
Tập đoàn này đánh giá phương án trên phản ánh đầy đủ chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh điện, chỉ có nhóm khách hàng sinh hoạt và ngoài sinh hoạt.
