Gánh nặng ngày càng lớn của bệnh lý hô hấp tại Việt Nam

Tại Hội thảo khoa học ngày 8/6 về cập nhật kỹ thuật nội soi phế quản trong chẩn đoán và điều trị bệnh hô hấp, các chuyên gia cảnh báo gánh nặng bệnh hô hấp tại Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng. Các bệnh như phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), lao, ung thư phổi, hen phế quản... là thách thức lớn với hệ thống y tế.

COPD hiện là nguyên nhân tử vong đứng thứ ba toàn cầu. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh này lên tới 10,3% - cao nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Thuốc điều trị dự phòng cho bệnh nhân COPD hầu hết được BHYT chi trả. Trường hợp không được trả, bệnh nhân phải dùng thuốc dự phòng tại nhà chi phí trung bình khoảng 1,5 triệu đồng/tháng. Khi bệnh nhân gặp biến chứng, chi phí điều trị có thể tăng gấp 13 lần, lên đến hơn 200 triệu đồng mỗi năm.

Ung thư phổi cũng ghi nhận hơn 24.000 ca mắc mới mỗi năm, xếp thứ ba về số ca mắc, thứ hai về số ca tử vong trong các loại ung thư. Trong khi đó, tỷ lệ mắc hen phế quản trung bình khoảng 3,9% dân số Việt Nam, tương đương khoảng 4 triệu người, mỗi năm có 3.000 - 4.000 người tử vong. 

PGS.TS Trần Văn Ngọc, Chủ tịch Hội Hô hấp TPHCM, nhận định nội soi phế quản đang mở ra kỷ nguyên mới trong chẩn đoán và điều trị bệnh hô hấp. Kỹ thuật này có chỉ định rộng rãi, từ các bệnh nặng như ung thư, COPD cho đến hen phế quản - căn bệnh trước đây ít được chỉ định nội soi. Ở những ca hen khó kiểm soát, nội soi hỗ trợ đốt dây thần kinh phó giao cảm, giảm co thắt phế quản.

"Nội soi phế quản chỉ có chống chỉ định tương đối với bệnh nhân đang dùng thuốc kháng đông, sau nhồi máu cơ tim, đang bị suy hô hấp", bác sĩ Ngọc chia sẻ với VietNamNet bên lề hội thảo.

Nội soi phế quản không chỉ giúp xác định tổn thương lành hay ác tính, mà còn cho phép điều trị u phổi bằng laser, đặt stent khí quản, cải thiện tình trạng tắc nghẽn đường thở. Các công nghệ hiện đại như nội soi siêu âm (EBUS) và phần mềm định vị tổn thương ngoại vi đang nâng cao độ chính xác, giảm biến chứng trong sinh thiết.

Tại Việt Nam, kỹ thuật EBUS-TBNA sinh thiết xuyên thành phế quản dưới hướng dẫn siêu âm được xem là “chuẩn vàng” trong chẩn đoán các u trung thất và hạch phổi mà trước đây cần phẫu thuật xâm lấn.

Theo Tiến sĩ Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, nội soi là kỹ thuật không thể thiếu trong toàn bộ quá trình từ chẩn đoán, điều trị đến theo dõi sau ghép phổi. Bệnh viện này đã thực hiện thành công 7 ca ghép phổi, trong đó nội soi hằng ngày giai đoạn hậu phẫu giúp đánh giá tổn thương, kiểm tra tình trạng đường thở và lấy mẫu xét nghiệm vi sinh nhằm kiểm soát nguy cơ nhiễm trùng.

Đặc biệt, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang được ứng dụng trong phân tích hình ảnh nội soi, giúp phát hiện sớm dấu hiệu bất thường, hỗ trợ chẩn đoán chính xác ung thư phổi và các bệnh hiếm gặp. Nội soi phế quản hiện đại được kỳ vọng sẽ tiếp tục đóng vai trò then chốt trong kiểm soát và điều trị hiệu quả các bệnh lý hô hấp tại Việt Nam.