Một ngày sau khi OpenAI ra mắt vào tháng 12/2015, Sam Altman trả lời phỏng vấn với Vanity Fair để nói về "một công ty phi lợi nhuận nhằm cứu thế giới khỏi tương lai đen tối". Trong đó, ông nói lên tầm nhìn OpenAI trong việc giữ AI an toàn với nhân loại, đồng thời đề cao nhà đồng sáng lập Elon Musk.
"Tôi thực sự tin tưởng anh ấy", Altman nói.
Elon Musk (trái) và Sam Altman (phải). Minh họa: Cyber News
Gần một thập kỷ sau, hai người vướng vào hàng loạt tranh cãi. Họ sắp đối mặt với một cuộc chiến pháp lý, khi Musk đệ đơn kiện OpenAI tuần trước, cáo buộc các giám đốc hiện tại "vi phạm thỏa thuận thành lập", theo đuổi mô hình thương mại thay vì phi lợi nhuận để mang lại lợi ích cho nhân loại.
"Ông Altman đã khiến OpenAI rời bỏ sứ mệnh ban đầu", đơn kiện có đoạn.
Theo Guardian, vụ kiện là đỉnh điểm của mâu thuẫn đã tồn tại vài năm qua. Các tài liệu nộp lên tòa án sẽ dần hé lộ câu chuyện phía sau việc thành lập OpenAI, những thỏa thuận cốt lõi, đặc biệt là cáo buộc của Musk rằng OpenAI đã phá vỡ cam kết nguồn mở ban đầu để nhận hàng tỷ USD từ Microsoft.
Trước khi đối đầu, Musk là một trong những người đóng vai trò cố vấn cho Sam Altman. Hai người gặp nhau đầu những năm 2010, khi Altman bắt đầu thu hút sự chú ý lớn ở Thung lũng Silicon thông qua việc lãnh đạo công ty vườn ươm khởi nghiệp Y Combinator phát triển vượt bậc.
Khi đó, một đối tác của Y Combinator đã sắp xếp để Altman tham quan công ty SpaceX của Musk. Sau này, ông nhiều lần mô tả chuyến đi là "khoảnh khắc đầy cảm hứng".
"Musk nói cho tôi chi tiết về việc sản xuất mọi bộ phận của tên lửa, nhưng điều khiến tôi nhớ nhất là vẻ mặt hoàn toàn chắc chắn của anh ấy khi nhắc đến tham vọng về việc đưa tên lửa lên Sao Hỏa", Altman viết trong một bài đăng trên blog năm 2019. "Tôi rời đi với suy nghĩ: Ồ, vậy ra đó là chuẩn mực của sự thuyết phục".
Altman và Musk bắt đầu gửi email cho nhau vào khoảng năm 2014, chủ yếu bàn về AI và những mối nguy hiểm của công nghệ này. Cả hai có chung quan điểm: nếu không tránh khỏi khả năng AI hủy diệt, con người nên định hướng cho nó. Họ cùng muốn trở thành tiên phong trong việc định hướng cho AI.
Trong hồ sơ kiện của Musk nhằm vào OpenAI cũng nhắc đến chi tiết này. Vào tháng 5/2015, Altman gửi email cho ông, đề xuất thành lập phòng thí nghiệm AI có thể đủ khả năng để cạnh tranh với công ty dẫn đầu về trí tuệ nhân tạo khi đó là DeepMind, mới được Google thâu tóm.
"Tôi đã nghĩ rất nhiều về việc liệu có thể ngăn chặn loài người phát triển AI hay không. Tôi nghĩ câu trả lời chắc chắn là không", email Altman gửi cho Musk có đoạn. "Nếu điều đó sắp xảy ra, có vẻ sẽ tốt hơn nếu ai đó thực hiện trước mà không phải là Google".
Musk và Altman đã liên hệ với nhà khoa học AI Ilya Sutskever và cựu giám đốc công nghệ của Stripe Greg Brockman để mời gia nhập công ty non trẻ. Tỷ phú Mỹ cam kết tài trợ một tỷ USD cho tổ chức và tuyên bố sẽ chi trả bất cứ khoản nào chưa huy động được. Ông cũng cho biết sẽ biến Tesla thành "con bò sữa" để nuôi OpenAI. Trong khi đó, Altman cũng bỏ ra 100 triệu USD cho công ty mới.
Cho đến khi rời đi năm 2018, Musk đã chi cho OpenAI khoảng 45 triệu USD. Tuy nhiên sau khi thành lập, Musk được cho là tranh giành sự ảnh hưởng trong công ty với các thành viên sáng lập khác, nhưng thiếu đi sự kiên nhẫn. Ông sau đó nói muốn OpenAI "trở thành một phần" của Tesla nhưng không thành công.
Trong những năm sau đó, Musk và Altman cũng có một số lần khen ngợi công việc của nhau trên truyền thông. Trong bài đăng cách đây bốn năm trên X, khi đó là Twitter, Altman lên tiếng bảo vệ Musk, nói "thật kinh khủng khi có quá nhiều người chống lại Tesla" và kêu gọi ủng hộ sự đổi mới, thay vì chỉ kỳ vọng kiếm được tiền từ các giao dịch mua bán. Musk khi đó đáp lại: "Cảm ơn Sam".
Nhưng kể từ khi OpenAI công bố ChatGPT cuối năm 2022 và mở ra cuộc đua AI tạo sinh, cả hai chuyển sang công khai chỉ trích nhau. Năm ngoái, Musk ngụ ý Altman đang tạo ra "những tiến bộ có hại trong AI" và OpenAI cần các giám đốc "đứng lên chống lại Sam".
"Tôi có nhiều cảm xúc lẫn lộn về Sam", Musk nói với New York Times tháng 11 năm ngoái. "Người giữ chiếc nhẫn quyền lực có thể bị tha hóa, và cậu ta đang có chiếc nhẫn quyền lực đó". Musk thậm chí mô tả Altman đang phát triển trí tuệ nhân tạo một cách liều lĩnh, gây hại cho nhân loại và khiến cam kết khi sáng lập OpenAI "bị thiêu rụi".
Ngược với sự công kích của Musk, đến cuối năm ngoái, Altman vẫn mô tả vị tỷ phú gốc Nam Phi là một trong những người hùng của mình và đồng cảm với lo ngại của ông về an toàn AI. Trong những lần có quan điểm trái ngược, Altman chọn cách nói ôn hòa. Ông cũng đề cập đến mối quan hệ của mình với Musk khi gửi thông báo cho nhân viên sau khi đơn kiện của Musk được đệ trình. Theo ông, ở khía cạnh cá nhân, hành động của tỷ phú Mỹ "thật sự đáng buồn". Tuy nhiên, không phải lúc nào Altman cũng giữ được bình tĩnh. Đầu tháng này, CEO OpenAI có hành động khiêu khích sau khi Musk kiện ông.
Theo Business Insider, Altman đang muốn tránh một cuộc đối đầu trực tiếp với Musk trên truyền thông. Ở phía ngược lại, CEO Tesla vẫn liên tục nhắm đến công ty cũ và cả Altman, mới nhất là bức ảnh chế yêu cầu OpenAI đổi tên thành ClosedAI.
