Các nhà nghiên cứu gần đây phát hiện ra nhiều cá thể là loài cá kỳ lạ bị cô lập trong hang động ở Nevada (Mỹ) sau khi xảy ra một trận động đất.
Trận động đất xảy ra đã vô tình hé lộ vị trí ẩn nấp của loài cá cô độc nhất thế giới ở bang Nevada. Đó là cá sóc Hố Quỷ, hay gọi là cá Hố Quỷ.
Theo Cơ quan Vườn quốc gia Mỹ (NPS), các nhà sinh vật học đếm được tới 263 con cá Hố Quỷ ở bang Nevada. Đây là số lượng cao nhất của loài cá kỳ lạ này trong 19 năm qua.
Các chuyên gia cho biết, cá sóc Hố Quỷ là loài cá chỉ sinh sống ở Hố Quỷ, một hang động ngập nước ở trên sườn đồi, và sâu hơn 152 m. Hố Quỷ ở trong Ash Meadows, một khu trú ẩn dành cho động vật hoang dã có chứa hệ thống nước ngầm khổng lồ ở dưới lòng đất.
Loài cá sống trong Hố Quỷ vô cùng quý hiếm và hiện nay chỉ có 263 cá thể được tìm thấy. Ảnh: NPS
Theo NPS, nhiều nơi trong khu vực này trước đây từng có động vật sinh sống vào mùa mưa và sau đó trở nên bị cô lập vào mùa khô. Chính vì vậy, loài cá quý hiếm sống trong Hố Quỷ được cho là đã bị cô lập từ 10.000 đến 20.000 năm. Các chuyên gia chỉ ra rằng, bên trong hang, cá sóc Hố Quỷ sống và sinh sản ở trên thềm đá nông gần bề mặt nước và ăn tảo. Loài cá kỳ lạ này thuộc nhóm động vật có xương sống nhỏ nhất trên Trái Đất.
Quần thể cá sóc Hố Quỷ mỗi năm dao động từ 100 đến 200 con vào mùa đông và khoảng 300 đến 500 con vào mùa hè, tùy thuộc vào lượng tảo.
Vào giữa những năm 1990, quần thể cá sóc Hố Quỷ bắt đầu bị sụt giảm nghiêm trọng một cách bí ẩn. Điều này khiến các nhà khoa học vẫn chưa thể hiểu rõ nguyên nhân, mặc dù đã tiến hành các nghiên cứu về thành phần hóa học nước và di truyền học.
Vào những năm 1980, Cơ quan Cá và Động vật hoang dã Mỹ đã lựa chọn khu vực rộng gần 8.500 hecta để làm môi trường sống thiết yếu như một phần của kế hoạch phục hồi các loài vật.
Theo NPS, việc phát hiện ra 263 con cá sóc trong năm nay nhờ sau trận động đất mạnh tới 7,6 độ Richter ở Mexico đã tạo ra những con sóng cao tới hơn 1 m ở bên trong Hố Quỷ vào ngày 19/9. Điều này làm xao động tảo và các vật chất hữu cơ ở bên trong hang động, giúp cho các nhà sinh vật học có thể dễ dàng tìm thấy cá sóc hơn.
Trên thực tế, cá sóc Hố Quỷ được đếm bằng cách sử dụng máy đếm trực quan bằng hình ảnh từ mặt nước và thông qua các thợ lặn.
Kết quả đếm lần này đã đánh dấu sự gia tăng đáng kể so với mức trung bình chỉ có 90 con cá trong hai thập kỷ qua. Thông tin này có thể tiết lộ về những thay đổi quan trọng trong hệ sinh thái.
Một trận động đất đã vô tình giúp các nhà nghiên cứu tìm ra nhiều cá thể cá sóc Hố Quỷ, một trong những loài cá hiếm nhất thế giới. Ảnh: NPS
Theo nhà sinh vật học Bradon Senger, người đã tiến hành đếm số lượng cá sóc tại Hố Quỷ kể từ năm 2014, cho biết: "Tôi chưa bao giờ thấy quần thể mạnh như thế này trước đây. Cá sóc ở đây có nhiều loại kích thước. Chúng tôi đã đếm được nhiều cá hơn so với tổng số cá ở các lần đếm trước".
Theo đó, những con cá sóc Hố Quỷ được đếm có vẻ ở trong tình trạng tốt và hoạt động rất tích cực. Trong số đó, có nhiều cặp cá đang ghép đôi và đẻ trứng. Các chuyên gia cho biết, lần đếm loài cá hiếm ở Hố Quỷ tiếp theo sẽ diễn ra vào mùa xuân năm 2023.
Cuộc sống phi thường của loài cá có nguy cơ tuyệt chủng trong Hố Quỷ
Chiều dài cơ thể của cá sóc Hố Quỷ có thể đạt tới 3 cm. Loài cá này sống trong Hố Quỷ (thuộc Thung lũng Chết ở Mỹ) từ Kỷ Băng hà và đến năm 1930 mới được phát hiện.
Nhiệt độ nước ở Hố Quỷ khoảng 33 độ C, cùng với mức oxy thấp khiến cho hiếm có loài cá nào có thể sống sót, chưa tính đến sự phát triển mạnh mẽ. Cá sóc Hố Quỷ không có vây ở ngực, nhưng điều này lại giúp chúng có thể sống sót được trong môi trường ấm và ít oxy hơn so với những loài cá khác.
Vào năm 2013, số lượng của loài cá này từng thấp ở mức kỷ lục khi chỉ có 35 con. Ảnh: NPS
Loài cá nhỏ bé có màu xanh ở Hố Quỷ vốn là loài độc nhất vô nhị khi chúng có thể sống trong môi trường khắc nghiệt vốn không tương thích với loài cá. Loài cá bí ẩn này đã được đưa vào danh sách động vật có nguy cơ tuyệt chủng từ năm 1967.
Trên thực tế, dù đã thử nhân giống loài cá này nhiều lần nhưng các nhà khoa học đều thất bại. Vào năm 2013, số lượng của loài cá sóc Hố Quỷ thậm chí chỉ còn 35 con, bất chấp những nỗ lực tốt nhất của các nhà nghiên cứu để nhân giống quần thể của chúng.
Làm sao loài cá này lại có thể sống được ở Hố Quỷ? Hơn nữa, phần lớn các loài động vật đều có đa dạng về gen để có thể sống được ở không gian nhỏ, hẹp với số lượng cá thể thấp. Nhưng loài cá sóc Hố Quỷ lại có thể sống cô lập được ở trong hang động này suốt nhiều năm. Do đó, theo các nhà nghiên cứu, việc tiến hành tìm hiểu được về cách mà loài cá quý hiếm này sống sót trong hang động đá vôi là điều rất quan trọng.
Nguồn: Newsweek, Nationalparks, Travelnevada
