Đề xuất mở rộng cho tư nhân đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Theo tờ trình, Chính phủ kiến nghị Quốc hội chấp thuận bổ sung hình thức đầu tư khác như đầu tư theo đối tác công tư - PPP, đầu tư kinh doanh… cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam, bên cạnh hình thức đầu tư công.

Chính phủ sẽ lựa chọn hình thức đầu tư, nhà đầu tư theo quy định. Trường hợp có cơ chế, chính sách khác vượt thẩm quyền, báo cáo Quốc hội.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được Bộ Chính trị thống nhất chủ trương đầu tư theo hình thức đầu tư công và Quốc hội đã duyệt chủ trương đầu tư, hình thức đầu tư công tại Nghị quyết 172 ngày 30-11-2024.

Thời gian qua, Chính phủ đã cùng địa phương triển khai công tác chuẩn bị giải phóng mặt bằng; chọn nhà đầu tư tư vấn quản lý dự án và rà soát, biên dịch 31 bộ tiêu chuẩn.

Chính phủ cũng làm việc với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước để kêu gọi tham gia thực hiện dự án, cũng như xây dựng, ban hành các nghị định, đề án phát triển nguồn lực đường sắt và Đề án phát triển công nghiệp đường sắt.

Theo Chính phủ, tại thời điểm trình, Bộ Chính trị đã chấp thuận chủ trương đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam theo hình thức đầu tư công chưa có nhà đầu tư quan tâm, đề xuất đầu tư dự án này.

Sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, một số nhà đầu tư đã quan tâm đầu tư dự án. Tuy nhiên, theo nghị quyết 172/2024 của Quốc hội, chưa có hình thức đầu tư tư nhân trực tiếp, hoặc hình thức đầu tư khác.

Chính phủ cho rằng việc bổ sung hình thức đầu tư nhằm triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội về phát triển kinh tế tư nhân. Bộ Chính trị cũng đã ban hành thông báo kết luận về bổ sung hình thức đầu tư khác (đầu tư theo phương thức PPP, đầu tư kinh doanh...) dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Theo kinh nghiệm trên thế giới, đa số các nước đầu tư kết cấu hạ tầng đường sắt theo hình thức đầu tư công do các dự án đường sắt mặc dù mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao nhưng hiệu quả tài chính của bản thân dự án thấp, tổng mức đầu tư lớn, thời gian hoàn vốn dài. Một số dự án đầu tư theo phương thức PPP đã bước đầu được triển khai nhưng cần có sợ hỗ trợ của nhà nước.

Do đó, Chính phủ trình Quốc hội đưa vào nghị quyết của kỳ họp với nội dung điều chỉnh Nghị quyết số 172 năm 2024, theo hướng chấp thuận bổ sung hình thức đầu tư khác như đầu tư PPP, đầu tư kinh doanh... cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam bên cạnh hình thức đầu tư công tại nghị quyết trước đó.