Đề xuất bỏ định giá đất theo nguyên tắc thị trường khi sửa Luật Đất đai

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến về tờ trình dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024. Dự thảo gồm 68 khoản. Một trong những nội dung đáng chú ý là Khoản 40 về sửa đổi, bổ sung điều 158 Luật Đất đai 2024.

Cụ thể, Điều 158 Luật Đất đai 2024 quy định về nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá đất. Khoản 1 của Điều 158 quy định việc định giá đất phải bảo đảm 5 nguyên tắc.

Thứ nhất là phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường.

Thứ hai là tuân thủ đúng phương pháp, trình tự, thủ tục định giá đất.

Thứ ba là bảo đảm trung thực, khách quan, công khai, minh bạch.

Thứ tư là bảo đảm tính độc lập giữa tổ chức tư vấn xác định giá đất, Hội đồng thẩm định bảng giá đất, Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể và cơ quan hoặc người có thẩm quyền quyết định giá đất.

Thứ năm là bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.

Trong dự thảo tờ trình, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi Điều 158. Cụ thể, khoản 40 trong dự thảo nêu việc định giá đất phải bảo đảm 4 nguyên tắc: Bảo đảm vai trò đại diện chủ sở hữu và quyền quyết định của Nhà nước về giá đất; kết quả xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất là tài liệu để Nhà nước tham khảo khi quyết định giá đất; tuân thủ đúng trình tự, thủ tục định giá đất; bảo đảm phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước và tình hình thực tế của địa phương.

Như vậy, điểm mới tại dự thảo là việc định giá đất không còn "nguyên tắc thị trường". Thay vào đó, việc định giá phải bảo đảm vai trò đại diện chủ sở hữu và quyền quyết định của Nhà nước về giá đất. Kết quả xác định giá đất theo các phương pháp định giá đất là tài liệu để Nhà nước tham khảo khi quyết định giá đất.

Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi Điều 159 về bảng giá đất. Cơ quan này đưa ra 2 phương án.

Phương án 1 là UBND cùng cấp quyết định bảng giá đất định kỳ 5 năm một lần và công bố và áp dụng từ ngày 1/1 của năm đầu kỳ. Trường hợp cần thiết phải bổ sung bảng giá đất trong năm thì UBND cấp tỉnh quyết định. Bảng giá đất được xây dựng theo khu vực, vị trí. Đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất, bảng giá đất sẽ được xây dựng đến từng thửa.

Phương pháp 2 là bảng giá đất được áp dụng để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất, tính thuế, phí liên quan đến việc sử dụng đất, thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Chính phủ quy định chi tiết các trường hợp áp dụng bảng giá đất.

Liên quan vấn đề định giá đất, nhiều chuyên gia trước đó cũng bày tỏ quan ngại bảng giá đất khi áp giá thị trường không phản ánh đúng thực tế.

TS. Nguyễn Văn Đính - Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam - từng cho rằng tồn tại các chiêu trò thao túng giá đất trên thị trường. Từ đó, vô hình trung, khi các địa phương xác định vào bảng giá dựa vào các giao dịch này, có nghĩa là đã hợp lý hóa, pháp lý hóa bong bóng giá.

Theo ông, điều này nguy hiểm, làm giảm sức hút đầu tư khi các doanh nghiệp thuế đất phải trả giá cao, người có nhu cầu thật rất khó tiếp cận khi mặt bằng giá bị đẩy lên cao.

Sáng 10/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị đánh giá 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18 và 1 năm thi hành Luật Đất đai năm 2024, đề xuất điều chỉnh, bổ sung một số nội dung Nghị quyết 18 làm cơ sở sửa đổi Luật Đất đai năm 2024.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tiếp tục nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh, bổ sung một số nhiệm vụ, giải pháp về tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý, sử dụng đất.

Trong đó, điều chỉnh, bổ sung các giải pháp về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phát huy cao nhất hiệu quả sử dụng đất, khai thác hiệu quả tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của từng vùng, khu vực.

Cùng với đó là các giải pháp về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; về giá đất, tài chính đất đai; một số vấn đề về đất đai có yếu tố nước ngoài.