Tại phiên họp chiều 17/6, Quốc hội đã cho ý kiến về Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025.
Tham gia thảo luận, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn, nêu rõ tăng trưởng trong nước dựa nhiều vào xuất khẩu nhưng phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu, dẫn đến giá trị gia tăng nội địa thấp. Bên cạnh đó, các động lực tăng trưởng và lợi thế cạnh tranh truyền thống như lao động giá rẻ và tài nguyên thiên nhiên đang dần cạn kiệt.
Trong bối cảnh đó, Bộ Chính trị đã xác định “bộ tứ trụ cột” (4 Nghị quyết 57, 59, 66 và 68), cùng các chủ trương, chính sách về an sinh xã hội, đã hình thành khung lý luận để đưa đất nước bước vào công cuộc đổi mới lần hai với cải cách sâu và rộng trên nhiều lĩnh vực. Đại biểu đánh giá đây là cơ hội lớn để xác định lại động lực và mô hình tăng trưởng, từ đó tăng cường năng lực nội sinh và phát triển nền kinh tế.
Theo đó, đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm đến các vấn đề: nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước; đa dạng hoá thị trường và chuỗi cung ứng; bảo vệ và phát triển nguồn nhân lực.
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn. (Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội).
Trong đó, đối với việc nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước, đại biểu nhấn mạnh oanh nghiệp là lực lượng nòng cốt trong việc xây dựng nền kinh tế tự chủ, tự cường. Việc tham gia các dự án công để thụ hưởng nguồn lực và hỗ trợ của Nhà nước là giải pháp hữu hiệu nâng cao năng lực cho doanh nghiệp.
Do đó, ông đề nghị Chính phủ ưu tiên doanh nghiệp trong nước được thực hiện các dự án đầu tư công, nhất là các dự án có quy mô lớn về hạ tầng như: giao thông, công nghệ, năng lượng.
Đối với các hộ kinh doanh, ông Nghĩa cho hay trong khoảng gần 5 triệu hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh tại Việt Nam, có hơn 2,5 triệu hộ kinh doanh có đăng ký mã số thuế, số còn lại đa phần là cá nhân kinh doanh, chiếm gần 50%.
Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị yêu cầu xoá bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026. Nghị quyết 198 của Quốc hội bổ sung cá nhân kinh doanh và quy định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 1/1/2026. Trong khi đó, Nghị định 70 của Chính phủ hướng dẫn sử dụng hoá đơn điện tử từ 1/6 năm nay cho cả hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.
Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo truyền thông và hướng dẫn thực hiện các chính sách mới này. Trường hợp cần thiết, ông đề xuất trình Quốc hội xem xét, điều chỉnh phạm vi áp dụng, giãn lộ trình bỏ thuế khoán để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với Nghị quyết 68 và khoan sức dân, ngăn chặn lạm phát tăng cao.
Về đa dạng hoá thị trường và chuỗi cung ứng, đại biểu dẫn báo cáo của Bộ Công Thương năm 2024 rằng chỉ khoảng 20 - 30% doanh nghiệp tận dụng được ưu đãi từ các FTA, chủ yếu do thiếu năng lực về công nghệ, về quản trị và chưa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Do đó, ông đề nghị Chính phủ có chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng tối đa 16 FTA đang thực hiện và đẩy mạnh, ưu tiên xúc tiến thương mại tại các thị trường tiềm năng mới mở để hỗ trợ doanh nghiệp. Đồng thời, Chính phủ cần sớm xây dựng chiến lược quốc gia về phát triển chuỗi cung ứng nội địa để khuyến khích các doanh nghiệp trong nước tham gia sâu vào các sâu sản xuất then chốt nhằm giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài.
Về bảo vệ và phát triển và phát triển nguồn nhân lực, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm ban hành chiến lược hoặc chương trình mục tiêu phát triển nguồn nhân lực hoặc chương trình kỹ năng nghề quốc gia để nguồn nhân lực thực sự là một đột phá chiến lược trong giai đoạn tới, đồng bộ với thể chế và hạ tầng.
Ông cũng đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội giảm giờ làm việc cho người lao động trong khu vực tư, từ 48 giờ/tuần xuống 44 giờ/tuần, tiến tới còn 40 giờ/tuần.
Cần hỗ trợ về thủ tục khai thuế cho hộ kinh doanh
Trước đó, tham gia thảo luận tại phiên họp sáng cùng ngày, đại biểu Hà Sỹ Đồng, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị cho hay báo cáo ngày 16/6 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về giải trình ý kiến thảo luận tổ đã cập nhật thêm nhiều số liệu cho thấy nền kinh tế có nhiều điểm sáng, chuyển biến rất tích cực, trong đó có tổng số lượng doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường 5 tháng là 118.000 doanh nghiệp, cao hơn số rút lui khỏi thị trường.
Tuy nhiên, đại biểu cho biết qua nắm bắt tình hình thực tế và phản ánh của cử tri đã nổi lên một vấn đề rất cần được quan tâm là quy định không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 1/1/2026 đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Theo đại biểu, đã có rất nhiều ý kiến trái chiều kể từ khi chính sách này được ban hành. Nhiều quan chức thuế và chuyên gia cho rằng chính sách này giúp hộ kinh doanh nâng tầm. Trong khó đó, nhiều hộ kinh doanh lại hoang mang, thậm chí không nhận chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt.
Trước thực trạng này, đại biểu Hà Sĩ Đồng cho rằng Chính phủ cần thực hiện ngay việc tăng cường truyền thông để người dân hiểu đúng, hiểu đầy đủ về chính sách mới này. Cùng với đó, cần hỗ trợ các hộ kinh doanh về thủ tục, nhất là khai thuế cho đến khi họ làm được thay vì cứ đến thời điểm chính sách có hiệu lực lại kiểm tra và xử phạt nếu hộ nào chưa thực hiện được.
"Tôi đã nghe một cử tri là một doanh nghiệp nhỏ phản ánh nếu chậm nộp từ 1 - 2 ngày sẽ bị hành lên hành xuống nên họ xin rút từ doanh nghiệp xuống hộ kinh doanh. Vì thế, cách thức tổ chức triển khai là hết sức cần thiết và quan trọng, nhất là người dân và doanh nghiệp đang phải thích ứng với sự thay đổi chính sách nhanh và nhiều như thời gian này", đại biểu tỉnh Quảng Trị nói.
