Số hóa dữ liệu đất đai để minh bạch
Thảo luận tại tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai sáng 19/11, các đại biểu Quốc hội đánh giá đây là lĩnh vực rất quan trọng, tác động lớn đời sống kinh tế - xã hội cũng như tác động trực tiếp tới người dân.
Đại biểu Trương Xuân Cừ, đoàn Hà Nội
Theo đại biểu Trương Xuân Cừ, đoàn Hà Nội, Nghị quyết thể hiện quyết tâm chính trị có một bước đột phá để thực hiện Luật Đất đai tốt hơn. Tuy nhiên, đại biểu đoàn Hà Nội cho rằng, để giải quyết căn cơ những vướng mắc về đất đai, cần tập trung triển khai số hóa hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai, bởi chúng ta đang thực hiện cuộc cách mạng chuyển đổi số quốc gia thì không thể không đưa vấn đề chuyển đổi số hồ sơ địa chính.
Đại biểu Trương Xuân Cừ đề xuất, trước hết phải chuyển toàn bộ hồ sơ giấy sang hồ sơ điện tử, từ bản đồ địa chính, sổ địa chính đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không thể cứ làm như hình thức hiện nay được. Ngoài ra, chuẩn hóa, số hóa theo mã định danh tương tự như cách làm thuế thu nhập cá nhân vừa qua.
“Vừa rồi khi thuế thu nhập cá nhân được đưa vào quản lý theo mã định danh căn cước công dân. Tôi thấy rất hay. Vào ứng dụng là mình biết mình nợ tiền thuế bao nhiêu, từ ngày nào đến ngày nào… cho đến thông báo tiền nợ chậm nộp thuế. Rất minh bạch. Tôi hoàn toàn ủng hộ. Do đó, không thể không số hóa đất đai được”, đại biểu Trương Xuân Cừ phân tích.
Bên cạch đó, cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia cần kết nối với hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư mà chúng ta đã làm với việc nộp thuế; Tích hợp cùng cơ sở dữ liệu về thuế tài chính, hệ thống thông tin về quy hoạch… Việc này có thể ngăn chặn “lừa đảo” về đất đai.
“Bao nhiêu vụ lừa đảo về đất đai chủ yếu do thông tin không minh bạch. Từ dự án nảy sinh những “ông chủ” doanh nghiệp đi lừa đảo, phân lô, bán nền… chứng tỏ hệ thống thông tin của chúng ta chưa đảm bảo liên thông, chưa đảm bảo thông tin minh bạch. Do đó, số hóa hồ sơ địa chính có thể giúp giảm thiểu vấn đề này”, đại biểu Trương Xuân Cừ nhấn mạnh.
Bên cạnh việc số hóa dữ liệu đất đai, đại biểu đoàn Hà Nội cũng kiến nghị đầu tư ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích dữ liệu đất đai, từ đó trợ giúp đắc lực cho việc giám sát quy hoạch nguồn lực đất đai.
“Nếu một giây trí tuệ nhân tạo có thể liên thông được 1 triệu tài liệu thì con người làm 5 - 10 năm chưa chắc đã làm được. Chúng ta phải khai thác được trí tuệ nhân tạo để phát hiện sai lệch hồ sơ, để cảnh báo về “sốt ảo” đất đai, tránh thực tế hiện nay là nhiều đất có giá “trên trời”. Ví như đất Thủ Thiêm có những cuộc đấu giá là 2 tỷ đồng/m². Nếu không có trí tuệ nhân tạo xử lý minh bạch thì rất khó”, đại biểu Trương Xuân Cừ nêu ý kiến.
Đại biểu Tô Thị Bích Châu, đoàn TP.HCM
Đóng góp ý kiến về bồi thường thu hồi đất, đại biểu Tô Thị Bích Châu, đoàn TP.HCM cho rằng, thực tiễn phát sinh cho thấy chúng ta cần tiếp tục sửa đổi Luật Đất đai để hoàn chỉnh hơn, tạo cơ sở triển khai hiệu quả, đồng thời giảm bớt thủ tục phiền hà và nâng cao chất lượng phục vụ người dân.
Đại biểu đề nghị việc bồi thường thu hồi đất phải gắn với cơ chế minh bạch, yêu cầu HĐND cấp tỉnh công khai toàn bộ tiến độ, danh sách hộ dân bị ảnh hưởng trên Cổng thông tin điện tử.
“Việc công khai phải đúng tiến độ, cập nhật liên tục, đồng thời tránh lợi dụng cụm từ “dự án khẩn cấp” để né tránh trách nhiệm. Quá trình triển khai phải có giám sát của đại diện nhân dân địa phương, đặc biệt là Mặt trận Tổ quốc, với cơ chế phản biện ở các cấp”, đại biểu Tô Thị Bích Châu chỉ rõ.
Hà Nội phấn đấu cập nhật 100% thửa đất vào hệ thống trước 30/12/2025
Sau hơn một thập kỷ đặt nền móng, Việt Nam đã bước vào giai đoạn quan trọng trong hành trình xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai tập trung, thống nhất và số hóa toàn quốc. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến nay đã hình thành bốn nhóm dữ liệu thành phần ở cấp Trung ương, bao gồm: hiện trạng sử dụng đất, quy hoạch - kế hoạch sử dụng đất, khung giá đất và điều tra cơ bản về đất đai.
Trên toàn quốc, 34/34 tỉnh, thành phố đã triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính, với khoảng 2.342/3.321 xã hoàn thành việc số hóa bản đồ và hồ sơ đất đai. Nhiều địa phương lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Quảng Ninh đã bắt đầu gắn mã định danh thửa đất, liên kết với căn cước công dân và từng bước kết nối dữ liệu với hệ thống thuế, kho bạc, dịch vụ công quốc gia. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng đã nhấn mạnh cơ sở dữ liệu đất đai phải là dữ liệu sống, đúng, đủ, sạch và cập nhật thường xuyên. Chỉ khi đó, dữ liệu mới phục vụ quản lý hiệu quả và giúp người dân, doanh nghiệp được hưởng lợi thực sự.
Năm 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng khi nhiều địa phương đồng loạt triển khai chiến dịch “90 ngày làm sạch dữ liệu đất đai”. Hà Nội, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hải Phòng…đều tổ chức các đợt rà soát quy mô lớn, với mục tiêu rà quét, chuẩn hóa và cập nhật toàn bộ thông tin người sử dụng đất, ranh giới, diện tích, loại đất, hiện trạng sử dụng.
Tại Quảng Ninh, sau 3 tháng, cơ quan chức năng đã thu thập và đối soát dữ liệu của gần 230.000 trong tổng số hơn 460.000 thửa đất, đạt tỉ lệ 49,7%. Tại Hà Nội, mỗi phường, xã được yêu cầu cập nhật 100% thửa đất vào hệ thống từ 1/9-30/12/2025.
