Sáng 20-8, phiên tòa xét xử bị cáo Trần Văn Nam, cựu bí thư Tỉnh ủy Bình Dương ; Trần Thanh Liêm, cựu chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương; và Nguyễn Văn Minh, cựu chủ tịch Tổng Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương TNHH MTV (Tổng Công ty 3-2) cùng 25 bị cáo liên quan đến vụ án "đất vàng" Bình Dương tiếp tục với phần tranh tụng.
Bị cáo Trần Văn Nam tại phiên toà
Được tự bào chữa tại phiên toà, bị cáo Trần Văn Nam nói không chỉ đạo hay trực tiếp làm sai lệch các văn bản để hợp thức hóa hồ sơ. Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương (Tổng công ty 3-2) là doanh nghiệp có nhiều công lao đóng góp cho tỉnh Bình Dương song không vì thế mà "lãnh đạo không rõ ràng".
Theo cựu bí thư tỉnh Bình Dương, ngay sau khi có kết luận của Uỷ Ban kiểm tra Trung ương mới xuất hiện tình tiết "hợp thức hóa hồ sơ". Sau đó, bị cáo đã cùng Thường trực Tỉnh ủy xem xét kỹ lại toàn bộ các văn bản để lý giải vì sao lại có sự việc này. "Từ người soạn thảo là Văn phòng tỉnh ủy đến Phó bí thư thường trực đều không có ý định che giấu, tiếp tay cho Tổng Công ty 3-2. Anh Phạm Văn Cành, cựu phó bí thư thường trực Tỉnh uỷ, có chỉ đạo hợp thức hay không, tôi không biết, bởi đó là việc của anh Cành. Tuy nhiên, rất tiếc không có anh Cành ở đây để nói cho mọi người hiểu, thế nào là hợp thức hóa"- bị cáo Nam nói.
Cuối phần bào chữa, bị cáo Trần Văn Nam cho rằng bản thân còn chậm trễ khi không quyết liệt và làm việc rõ ràng với Tổng công ty 3-2 để cho sai phạm kéo dài. Tuy nhiên, một lý do khách quan, là kéo dài ở đây để chờ thêm kết luận của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương cho rõ ràng. "Việc bị quy kết là hợp thức hóa đau lòng lắm, rất đau lòng. Tôi xin khẳng định lịch sử tỉnh Bình Dương và lãnh đạo qua các thời kỳ đều không có tư tưởng che giấu hay bắt tay với doanh nghiệp. Tôi không đổ tội cho cấp dưới, cấp dưới cũng không đổ lỗi cho tôi và tôi cũng không bao giờ để cấp dưới làm sai phạm"- bị cáo Nam phân trần.
Bào chữa cho bị cáo Trần Văn Nam, luật sư Hoàng Văn Hướng (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng Viện Kiểm sát quy kết bị cáo Nam thời điểm là phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương đã ký giao đất lấy mức giá của năm 2006 là 51.914 đồng/m2 để áp cho năm 2012, là trái quy định của pháp luật, gây thiệt hại cho Nhà nước 761 tỉ đồng. Tuy nhiên, trên thực tế, Tổng Công ty 3-2 đã được giao diện tích đất này từ thời điểm 2006, đã hoàn thành các nghĩa vụ về bồi thường giải phóng mặt bằng. Cụ thể, như Cục thuế đã báo cáo, khẳng định trong Văn bản 11096/CT. Đó là những cơ sở có căn cứ để bị cáo Nam nhận thức khi ký giao đất.
Bên cạnh đó, theo luật sư, thời điểm năm 2012, Tổng Công ty 3-2 là doanh nghiệp có 100% vốn Nhà nước. Do vậy, việc giao đất áp bảng giá là chuyển dịch nguồn tiền của nhà nước có thể coi là sai qui trình, song không gây hậu quả thất thoát tài sản của nhà nước.
Ngoài ra, trong việc ký quyết định thu tiền để giao 2 khu đất cho Tổng Công ty 3-2, bị cáo Nam "không có yếu tố vụ lợi" và không cố ý làm thất thoát tài sản Nhà nước. Bị cáo này ký vì "tin tưởng các cơ quan chuyên môn" cấp dưới như Cục Thuế, Sở Tài nguyên và Môi trường…
Bào chữa cho cựu Bí thư Bình Dương, luật sư dẫn các chứng cứ thể hiện Thường trực Tỉnh ủy "không biết" việc Tổng Công ty 3-2 bán đất; chỉ hay sự việc sau khi giao dịch hoàn thành. Từ năm 2018, bị cáo Nam có nhiều ý kiến không để Tổng Công ty 3-2 chuyển nhượng đất và cho thanh tra vào cuộc. Tháng 8-2018, Phó bí thư Thường trực khi đó chủ trì một cuộc họp còn xác định "việc chuyển nhượng là đúng". Nhưng sau đó, bị cáo Nam kiên quyết hủy bỏ việc chuyển nhượng.
Do đó, luật sư cho rằng bị cáo Nam không có dấu hiệu phạm tội ""Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí". Bị cáo Nam chỉ có trách nhiệm vì "không kiểm tra, nắm bắt kịp thời để xảy ra sai phạm".
Theo cáo buộc, Tổng công ty 3-2 là doanh nghiệp vốn Nhà nước, bị cáo Trần Văn Minh làm Chủ tịch HĐQT. Năm 2012 và 2013, với tư cách phó chủ tịch UBND tỉnh, bị cáo Trần Văn Nam lần lượt ký các quyết định giao 2 khu đất 43 ha và 145 ha cho Tổng Công ty 3-2 theo hình thức có thu tiền sử dụng đất.
Theo đại diện VKSND, các bị can thuộc Cục thuế Bình Dương, nhóm cán bộ tại UBND tỉnh Bình Dương đã lấy mức giá của năm 2006 là 51.914 đồng/m2 để áp cho năm 2012 là không đúng quy định của pháp luật song vẫn soạn thảo, trình công văn để trình cấp trên ký. Bị cáo Trần Văn Nam thời điểm đó là phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương biết áp mức giá 2006 là sai nhưng vẫn ký giao đất, từ đó gây thiệt hại cho Nhà nước 761 tỉ đồng.
Ngoài ra, năm 2016, thông qua hình thức liên doanh với Công ty CP Bất động sản Âu Lạc (Công ty Âu Lạc) do Nguyễn Ðại Dương (con rể ông Minh) thành lập, điều hành hoạt động để thành lập Công ty TNHH Ðầu tư Xây dựng Tân Phú, trong đó Tổng Công ty 3-2 góp 30% vốn điều lệ. Sau đó, Nguyễn Văn Minh đại diện Tổng Công ty 3-2 chuyển nhượng khu đất 43 ha cho Công ty Tân Phú và chuyển nhượng 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú cho Công ty Âu Lạc của Nguyễn Ðại Dương.
Ở vụ việc này, các bị cáo Trần Văn Nam, Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương thời điểm đó, cùng các lãnh đạo tỉnh Bình Dương biết việc chuyển nhượng khu đất 43 ha của Tổng Công ty 3-2 đã làm trái quy định của pháp luật. Khi có dư luận về những sai phạm tại khu đất 43 ha, Trần Văn Nam tiếp tục chỉ đạo cấp dưới ban hành các văn bản đính chính, điều chỉnh nội dung sai lệch bản chất phương án sử dụng đất đã phê duyệt trước đó, nhằm hợp thức hóa, che giấu những sai phạm của Nguyễn Văn Minh và Tổng Công ty 3-2. Hành vi phạm tội của bị cáo Trần Văn Nam cùng các đồng phạm đã gây thất thoát số tiền gần 985 tỉ đồng.
Viện kiểm sát do vậy đề nghị tòa phạt bị cáo Nam từ 9 - 10 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí".
