AI ngày càng ứng dụng phổ biến trong nhiều ngành nghề
Sự phổ biến nhanh chóng của AI đang làm thay đổi cách con người làm việc ở nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy cùng một công nghệ, mức độ khai thác và hiệu quả mang lại lại khác nhau rõ rệt giữa các nhóm nghề. Trong đó, lao động kỹ thuật đang nổi lên là nhóm tận dụng AI sâu và hiệu quả nhất.
Nhóm ngành kỹ thuật dẫn đầu về tần suất và chiều sâu sử dụng AI
Theo nhiều khảo sát công bố trong giai đoạn 2024-2025, nhóm lao động thuộc các ngành kỹ thuật như công nghệ thông tin, khoa học dữ liệu, kỹ sư phần mềm là những người sử dụng AI sớm và thường xuyên nhất.
Báo cáo Work Trend Index của Microsoft cho thấy hơn 70% nhân sự trong lĩnh vực kỹ thuật sử dụng AI ít nhất vài lần mỗi tuần, trong đó gần một nửa dùng AI hằng ngày cho công việc chuyên môn.
Điểm then chốt không nằm ở tần suất sử dụng, mà ở cách AI được tích hợp trực tiếp vào quy trình làm việc cốt lõi. Với lập trình viên, AI tham gia vào quá trình viết mã, rà soát lỗi, tối ưu thuật toán và đề xuất giải pháp kỹ thuật.
Nghiên cứu của GitHub cho thấy các nhóm phát triển phần mềm có sử dụng công cụ AI hỗ trợ hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn đáng kể và giảm tỉ lệ lỗi so với nhóm không sử dụng. Điều này phản ánh việc AI đang trực tiếp tác động đến năng suất và chất lượng đầu ra trong các công việc mang tính kỹ thuật cao.
Một lợi thế quan trọng của nhóm kỹ thuật là nền tảng chuyên môn cho phép họ kiểm soát và đánh giá kết quả do AI tạo ra. Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào công cụ, người làm kỹ thuật có khả năng hiểu rõ giới hạn của AI, từ đó điều chỉnh, kiểm chứng và tích hợp kết quả một cách có chọn lọc.
AI trong trường hợp này đóng vai trò như một "bộ khuếch đại năng lực", giúp con người làm việc nhanh hơn và chính xác hơn, nhưng vẫn giữ vai trò trung tâm của tư duy chuyên môn.
Chính sự kết hợp giữa dữ liệu lớn, quy trình chuẩn hóa và năng lực kỹ thuật đã tạo điều kiện để AI phát huy hiệu quả rõ rệt trong các ngành này. Đây cũng là lý do khiến nhóm kỹ thuật trở thành lực lượng đi đầu trong việc chuyển AI từ công cụ hỗ trợ sang thành phần của hệ thống sản xuất.
AI trong các ngành phi kỹ thuật
Trái ngược với nhóm kỹ thuật, AI trong các ngành như hành chính, kinh doanh, giáo dục hay truyền thông chủ yếu được sử dụng ở mức hỗ trợ cá nhân. Các khảo sát của McKinsey cho thấy tỉ lệ sử dụng AI trong nhóm này vẫn tăng nhanh, nhưng mục đích sử dụng thường tập trung vào viết nội dung, tóm tắt tài liệu, dịch thuật hoặc hỗ trợ tìm kiếm thông tin.
-
ChatGPT cũng 'khoe' Wrapped, nhìn lại một năm bạn dùng AIĐỌC NGAY
Trong marketing và truyền thông, AI giúp tăng tốc độ sản xuất nội dung, nhưng quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào con người.
Ở khối hành chính - văn phòng, AI chủ yếu được dùng để soạn thảo email, lập báo cáo hoặc xử lý dữ liệu đơn giản. Mức độ tích hợp vào quy trình cốt lõi còn hạn chế, do nhiều công việc đòi hỏi yếu tố con người, bối cảnh và trách nhiệm pháp lý.
Một điểm đáng chú ý là khoảng cách về kỹ năng. Theo khảo sát của OECD, nhiều lao động ngoài khối kỹ thuật thừa nhận họ chưa được đào tạo bài bản về cách sử dụng AI, dẫn đến việc khai thác công nghệ này còn dè dặt. AI được xem là công cụ tiện lợi, nhưng chưa phải là yếu tố tạo ra lợi thế cạnh tranh rõ rệt như trong ngành kỹ thuật.
Ngoài ra, tâm lý lo ngại sai sót và trách nhiệm cũng khiến nhiều ngành tiếp cận AI thận trọng hơn. Trong giáo dục, y tế hay quản lý, AI thường đóng vai trò tham khảo thay vì trực tiếp đưa ra quyết định, khiến hiệu quả sử dụng chưa đạt đến mức tối đa.
Sự khác biệt trong cách sử dụng AI giữa các ngành nghề phản ánh không chỉ trình độ công nghệ, mà còn là đặc thù công việc và mức độ sẵn sàng của lực lượng lao động. Trong khi nhóm kỹ thuật đã coi AI là công cụ cốt lõi giúp tăng năng suất và chất lượng, nhiều ngành khác vẫn đang ở giai đoạn làm quen và thử nghiệm.
Khoảng cách này cho thấy để AI thực sự phát huy giá trị trên diện rộng, bài toán đào tạo kỹ năng và tích hợp công nghệ vào quy trình làm việc vẫn là yếu tố then chốt trong thời gian tới.
